İbrahim Bîzebân’ın Süleymaniye Kütüphanesi’nde Bulunan Murakka’ı Üzerine Değerlendirme

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 30, 1173 - 1185, 31.12.2022

Yeşim Aksoy Şaştım Bilal Sezer

https://doi.org/10.21602/sduarte.1174985

Öz

İslam sanatları bakımından önemli yere sahip olan hat, tezhip ve cilt gibi sanatların nadide örneklerini el yazmalarında ve murakka‘larda görmek mümkündür. Murakka’lar, tezhip, cilt ve hat sanatının en fazla uygulandığı alanlar olmuştur. Günümüzde kütüphane, müze ve özel koleksiyonlarda hat ve tezyinat özellikleri bakımından oldukça zengin ve iyi muhafaza edilmiş murakka‘lar bulunmaktadır. Bu kütüphanelerinden biri de Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesidir. Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesinin Hamidiye Bölümünde yer alan 29 envanter numaralı murakkâ’ın hattatı İbrâhim Bîzebândır. Murakka’ 1143 (1730-31) tarihinde sülüs-nesih hat türleri ile yazılmıştır. Murakkâ’da çeşitli hadislerin yazılı bulunduğu 8 adet kıt’a yer almaktadır. 18. yüzyıl tarihli olan eser tezyîni unsurlar bakımından klâsik dönem etkilerini yansıtmaktadır. İncelenen eser hat ve tezhip sanatı bakımından ele alınarak sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Hat, Tezhip, Süleymaniye Kütüphanesi, Murakka'

Kaynakça

• Acar, Ş. (1998). “Kıt’a ve Murakkalar”, Antik Dekor, İstanbul: Antik A.Ş., Sayı 49, s.1072.
• Arıtan, A. S. (1993). “Ciltçilik”, TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yayınları, Cilt 7, s.551-557.
• Ayverdi, İ. (2008). “Beyne’s sütur”, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı, Cilt 1, s.358.
• Birol, İ. A. (2002). “Koltuk Tezhibi”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yayınları, Cilt 26, s.151-153.
• Devellioğlu, F. (1993). Osmanlıca- Türkçe Lûgat, 2.Basım, Ankara: Aydın Kitapevi Yayınları.
• Derman, M. U. (1995). “Kıt’alar”, Sabancı Koleksiyonu, İstanbul: Akbank Kültür ve Sanat Kitapları, s.43-45.
• Derman, M. U. (1995). “Hat Sanatında Osmanlılar”, Sabancı Koleksiyonu, İstanbul: Akbank Kültür ve Sanat Kitapları, s.506.
• Derman, M. U. (2006). “Murakka”, TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yayınları, Cilt 31, s.204-205.
• Derman, M. U. (2017). Türk Hat Sanatından Seçmeler, 1.Basım, İstanbul: Atatürk Kültür Merkezi.
• Erce, S. (2012). Süleymaniye Kütüphanesinde Bulunan Murakka’lar, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlahiyat Ana Bilim Dalı.
• Mustakimzâde Süleyman Sadettin Efendi, (1928). Tuhfe-i Hattâtin, İstanbul: Devlet Matbaası.
• Muhittin, S. (2019). Hat Sanatı Tarihi I, 1.Basım, İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
• Muhittin, S. (2000). “İbrahim Bîzebân”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yayınları, Cilt 21, s.303-304.
• Yılmaz, A. (2004). Türk Kitap Sanatları Tabir ve Istılahları, 1.Basım, İstanbul: Damla Yayınevi.