Afı̇ş Tasarımında Glitch Type Teknı̇ği Kullanımının İncelenmesı̇, Bir Uygulama Örneği (Kütahya Türküleri)

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 30, 1471 - 1498, 31.12.2022

Betül Güzel Levent Mercin

https://doi.org/10.21602/sduarte.1178439

Öz

Sanat ve tasarım, özgünlüğü benimseyen ve buna ulaşmak için deneysel uygulamaları teşvik eden bir yapıda olduğu bilinmektedir. Bu noktadan hareket ile araştırmada kültürel değerlerin, ters olma yaklaşımına sahip olan, fakat deneysel süreçler sayesinde olumlu sonuçlar doğuran glitch sanatı üzerinde durulmuştur. Durağan ve hareketli afişlerin gerçekleştirildiği bu araştırmada, glitch sanatı yaklaşımıyla Kütahya’ya ait tarihi değerlere yer verilirken Kütahya türkülerinin tipografik olarak betimlenmesi ile Kütahya’nın tanıtımına katkı sağlanması amaçlanmıştır. Araştırmada genel tarama modeli, eser analizi yöntemlerinden yararlanırken, 12 Kütahya türküsü ile tasarlanan afişlerin hem glitch sanatı ile uygulanmış olması bugüne kadar rastlanan bir durum olmaması açısından özgün, hem de afişlerin hareketli olması açısından benzerlerinden farklı olduğu anlaşılmıştır. Araştırma kapsamında glitch type modeliyle tasarlanan tipografik ögelerde okunurluğun zorlaştığı az da olsa görülmüştür. Bu sorunu gidermek için açık fon ile yazının renginin kontrastlığından yararlanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, bu tarz bir uygulama, Türkiye’deki diğer illerine de uygulanabilir. Sanat ve tasarım alanlarına bırakılacak ürün tasarımı mirasının zenginleşmesi için teknolojinin olanaklarının deneysel çalışmalar yoluyla arttırılması gerektiği ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Afiş, Glitch Type, Hareketli Afiş, Kütahya Türküleri, Tipografi

Kaynakça

• Alpay, Ç. (2011). Deneysel Elektronik Müzik Videolarında Hareketli Grafik Kullanımı ve Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Grafik Ana Sanat Dalı.
• Aydınat, M. (2018). Expanded Video: Creating and Alternativ Reality Through Merging 360-Degree Video and Glitch Art, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Bilkent Üniversitesi, İktisadi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, İletişim ve Tasarım Ana Bilim Dalı.
• Baranseli, E. S. (2009). Görsel İletişim Teknolojileri İle Grafik Anlatım Dili ve Grafik Tasarımların Yeni Uzantıları, Sanatta Yeterlik Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Grafik Ana Sanat Dalı.
• Betancourt, M. (2017). “The Invention of Glitch Video: Digital TV Dinner (1978)”, Millenium Film Journal. Issue 65, pp.1-23.
• Betancourt, M. (2018). “Postcinema, Motion Perception and Glitch Movies”, AM Journal of Art and Media Studies, Belgrade: Faculty of Media and Communications, Singidunum University, Issue 15, pp.202-208.
• Blumenkranz, A. (2012). Instrumentalising the Accident Critical Methodologies in Glitch Art, London: MA Interactive Media, Centre For Cultural Studies, Goldsmiths, University Of London.
• Ceylan, S. (2019). Yeni Medya Sanatı Olarak Glitch Art ve Kinetik Tipografi Arasındaki Görsel İlişki (Cumalıkızık Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Grafik Ana Sanat Dalı.
• Cubitt, S. (2017). “Glitch”, Cultural Politics an International Journal, ABD: Duke University Press, Issue 1, pp.19-33.
• Downey, J. (2002). “Glitch Art”, Ninth letter, 118.
• Goriunova, O., & Shulgin, A. (2008). Glitch, Ed. M. Fuller, Software Studies: A Lexicon, pp.110-118.
• Heijer, E. D. (2013). “Evolving Glitch Art”, In International Conference on Evolutionary and Biologically Inspired Music and Art, Berlin: SpringerLink, pp.109-120.
• Karaağaoğlu, D. (1981-1982). Kütahya, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sanat Tarihi Enstitüsü Yayınları.
• Kane, L. C. (2019). High-Tech Trash: Glitch, Noise, and Aesthetic Failure, Oakland: University Of California Press.
• Kanışkan, E. (2020). “Hatadan Doğan Glitch Sanatı ve Çağdaş Seramik Sanatında Bir Uygulayıcı Chad Wys”, Journal of Social and Humanities Sciences Research, Philadelphia: Taylor & Francis, Inc., Issue 7, pp.1755-1762.
• Manon H. S., & Temkin, D. (2011). “Notes on Glitch”, World Picture, Issue 6, pp.1-15.
• Menkman, R. (2006-2011). The Glitch Moment(um), Amsterdam: Printvisie Rotterdam.
• Monaco, J. (2000). How to Read a Film: Movies Media Multimedia, USA: Oxford University Press.
• Moradi, I. (2004). Glitch Aesthetics, Unpublished Bachelor Thesis, UK: University of Huddersfield, Department of Architecture.
• Özyurtçu, Y. (2020). Glitch Sanatı ve Resim Sanatında Glitch Tekniğinin Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yeditepe Üniversitesi, Plastik Sanatlar Ana Bilim Dalı.
• Sarıkavak, N. K. (2017). Görsel İletişim Tasarımı Eğitiminde Canlandırma Sanatının Önemi. Ed. Levent Mercin, Görsel İletişim Tasarımı ve Animasyon, Ankara: Pegem Yayınları.
• Sotiraki, V. (2014). Glitch Art Narratives an Investigation of the Relation Between Noise and Meaning, Master’s Thesis, Sweden: Lund University, Division of Art History and Visual Studies Department of Arts and Cultural Sciences.
• Sürmeli, K. (2012). “Dada Hareketinden Kavramsal Sanata”, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, Malatya: İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi Yayınları, Sayı 6, s.337-345.
• Tunalı, F. Ş. (2012). Interprenting Glitch; the Manifestation of Figital Culture: a Study on the Assaciation Between Contempopary Sound Design and Digital Typography, Doktora Tezi, Ankara: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Grafik Tasarım Ana Bilim Dalı.
• Uçar, T. F. (2017). Görsel İletişim ve Grafik tasarım, İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• Uslu, Y. (2016). “Görsel Bozulmanın Adı; Glitch Art”, İdil sanat ve Dil Dergisi, Konya: Sanat ve Dil Araştırmaları Enstitüsü, Sayı 27, s.1967- 1976.
• Yıldırım, A. (2012). Tipografinin Değişen Yüzü, Post Tipoagrafi ve Post Tipografik Font Tasarımı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Grafik Ana Sanat Dalı.
• Yıldırım, M. (2020). “İnovazyon ve Dijital Sanat”, ODÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Ordu: Ordu Üniversitesi Yayınları, Sayı 1, s.188- 200.
• Selman Akıl (2014), “Hatanın Estetiği Olarak Glitch Sanatı”, http://www.sanatatak.com/view/hatanin-estetigi-olarak-glitch-sanati, Erişim tarihi: 15.08.2022.
• Stephen Rebello (1990), Alfred Hitchcock and the Making of Psycho. New York: St. Martin’s Griffin, https://books.google.com.tr/books?id=slQbvBz8YNwC&printsec=frontcover&hl=tr#v=onepage&q&f=fals, Erişim tarihi: 18.08.2022.