Çağdaş Türk Resminde İmge Sembol Bağlamında Kültürel Kimlik Etkileşimleri

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 33, 402 - 415, 04.07.2024

Ahmet Hakan Yılmaz , Betül Serbest Yılmaz

https://doi.org/10.21602/sduarte.1466152

Öz

Öz
1950 sonrası Çağdaş Türk resim sanatı, batı tarzı resme geçiş sürecini tamamlayarak siyasi, felsefi, kültürel, sosyal ve edebi değişimlerin birikimlerini görselleştiren eserler ile dikkat çekmektedir. Bu süreçte sanatçıların kültürel değerlerini, bakış açılarını, sosyal değişimlerin içerisinde görselleştirildiği yapıtlar üzerinden anlamlandırdığı görülmektedir. Sanatçılar içerisinde yaşadıkları toplumun siyasi, ekonomik, kültürel değişimlere bağlı olarak yönünü çevirdiği çağdaş yaşamda, bireysel ve toplumsal olarak bütün dinamikleriyle oluşturmaya çalıştığı kimlikle öncü konumundadırlar. Bu nedenle Türk toplum yapısının kimliğini anlamada çağdaş Türk resim sanatında kimlik arayışlarının incelenmesi, kültür ögeleri ile açıklanmasını da önemli kılmaktadır. Doğu ve Batı arasında yol almaya çalışan çağdaşlaşma serüveninde Türk resim sanatı bütün dinamikleri ile yer almış, farklı kültürel ögelerin çatışması ya da kaynaşması ile oluşan çelişkilerle kimlik arayışlarının ivme kazanması kaçınılmaz olmuştur. Çağdaşlaşmayı batı tarzı gelenekle ele alan yaklaşımların gerek estetik, gerek felsefi olarak plastik sanat elamanlarının uygulanmasında yeni arayışları zorunlu kılmış, geleneksel sanatla olan uyuşmazlık yeni bir kimlik arayışı ya da değişimi ile giderilmeye çalışılmıştır. Türk resmine özgün nitelik kazandırmak ve gelenekten beslenerek milli bir sanat oluşturma çabalarına yön veren sanatçıların kimlik arayışları ve kültür ögelerinin incelenmesi, bu süreçte geleneksel etkileşimin ne olduğunu ve Türk resminde ulusal sanat arayışları ile geleneksel kaynaklar arasındaki ilişkilere yönelik bilgilerin ortaya konulması çalışmanın amacını oluşturmakta ve önemli görülmektedir. Çalışma da makale, tez örnekleri ve belli kaynaklar incelenerek yapılan literatür taraması ile sanatçıların eserleri üzerinde yapılan eser analizlerinde sanatçının konumu ve sanatsal kimliği net olarak ortaya çıkarken, yapıtlarında geleneksel kültür öğelerinin yansıdığı görülmektedir. Gelenekleri ve modern bakış açılarını eserlerine yansıtan sanatçıların, ulusaldan evrensele yönelen eserleri ve özgün kimlikleri ile çağdaş Türk resmine iz bırakarak yön verdikleri görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çağdaş Türk Resmi, Kültür, Sanat, Modern sanat, Geleneksel sanat

Kaynakça

• Akay, A. (2010). Sanatın Gramları, İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Baynes, K. (2004). Toplumda Sanat, Sanat.139, İstanbul: Yapı Kredi Kültür Yayınları.
• Berk, N. ve Özsezgin, K. (1983). Cumhuriyet Dönemi Türk Resmi, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Demir Alçiçek, S. (2019). Türk Resim Sanatında (1900-1950) Toplumsal Olguları Görselleştiren Yapıtların Analizi, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: MSÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Duben, İ. ve Yıldız, E. (2008). Seksenlerde Türkiye’de Çağdaş Sanat: Yeni Açılımlar, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Germaner, S (1996). 18. Yüzyıl Avrupa Resmi, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Diri, T. (2019). Geleneksel Sanatların Çağdaş Türk Resim Sanatına Yansımaları, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: MSÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tansuğ, S. (1997). Gelenek Işığında Çağdaş Sanat, İstanbul: İz Yayıncılık.
• Tansuğ, S. (2003). Çağdaş Türk Sanatı, İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Gelenekten Çağdaşa, Modern Türk Sanatında Kültürel Bellek (2010). İstanbul Modern Sanat Müzesi, İstanbul: Mas Matbaacılık A.Ş.