Kesikli İşletim Durumunda Kimyasal Çöktürme İşlemiyle Atıksudan Fosfat Geri Kazanım Potansiyeli

Yıl 2006, Cilt: 10 Sayı: 1, 116 - 124, 10.04.2009

N. Ö. Yiğt S. Mazlum

Öz

Bu çalışma, atıksularda bulunan fosfatların arıtma proseslerinde giderilmeleri yerine tekrar geri kazanılabilme potansiyelini irdelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, ham evsel atıksu numuneleri laboratuar koşullarında doldur-boşalt işletim biçiminde ardışık olarak aerobik/anaerobik işletim koşullarına tabi tutulmuştur. Aerobik ve anaerobik kademelerden geçen numunelerin MLSS (Reaktör içerisindeki mikroorganizma konsantrasyonu) muhteviyatının sıvı fazından ayrılması için de numuneler sakin çökeltime bırakılmıştır. Daha sonra üst suda bulunan fosfatların kalsiyum ile kimyasal bağ yapmasını temin etmek için üst suya kalsiyum hidroksit ilave edilmiş ve ardından da numunelerin pH değerleri amaçlanan değere getirilmiştir. Fosfatların gerek kendiliğinden apatit çekirdeği oluşturabilmesi ve gerekse ortamda destek materyali bulunması durumunda çekirdek oluşturabilme yetenekleri irdelenmiştir. Amonyum ve fosfatın birlikte özellikle çamur çürütücü üst sularında bir arada bulunabilmesi nedeniyle bu proses üst sularına sadece magnezyum iyonları ilave edilerek bu iyonların struvit bileşiği halinde uzaklaştırılabilir. Bu amaçla çürütülmüş arıtma çamurları üst suları gibi yüksek konsantrasyonlu ortamları yansıtmak için yüksek fosfat konsantrasyonu içeren yapay çözeltiler hazırlanmış ve struvit çökeltimi test edilmiştir. Bu test çalışmaları, en iyi fosfat çökelmesinin gerçekleştiğinin bildirildiği 20ºC ve 25ºC sabit sıcaklarda orbital inkübatörde çalkalama işlemi uygulanarak yapılmıştır. Oluşan kimyasal çökeleklerin mekanik olarak sıvı fazdan ayrılabilme yeteneğini değerlendirebilmek için her bir numunenin bir kısmı santrifüjleme işlemine; diğer kısmı ise seluloz asetat filtre membranından süzme işlemine tabi tutulmuştur. Elde edilen sıvı ve katı fazların fosfat içeriklerinin değerlendirilmesi neticesinde kimyasal çökeltim için en uygun pH değerinin apatit için 9,50 ve struvit için 9,40 olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Evsel atıksu, ileri biyolojik fosfor giderimi, fosfat geri kazanımı, apatit, struvit