Ormancılıkta Odun Hammaddesi Üretiminde Yıllık Operasyonel Planlama Modelinin Geliştirilmesi

Yıl 2006, Cilt: 10 Sayı: 2, 235 - 248, 10.04.2009

M. Eker H. H. Acar

Öz

Bu çalışmada, odun hammaddesi üretimi için hiyerarşik planlama yaklaşımına göre, operasyonel düzeyde bir planlama modeli geliştirilerek yıl içindeki toplam ortalama üretim giderlerinin minimizasyonu amaçlanmıştır. Bu amaç için teknik, topoğrafik, ekonomik, çevresel ve sosyo-ekonomik ölçütlere uygun bir planlama stratejisi hedeflenmiştir. Çevresel ve kurumsal değişkenler, niteliklerine göre değerlendirilmiş ve bu değerlendirme için çok ölçütlü analizlerden, Analitik Hiyerarşi Süreci kullanılmış ve elde edilen sonuçlar, nicel değerlere bir katsayı olarak eklenmiştir. Operasyonel kararların modellenmesi ve optimizasyonu için doğrusal ve tamsayılı programlama teknikleri kullanılmıştır. Modelleri test etmek için bir orman işletme şefliğine (Aşağıgökdere/Eğirdir/ Isparta) ait alan, meşcere, bütçe, işgücü, makine ve yöresel üretim teknolojilerine ait veriler toplanmış ve kullanılmıştır. Planlama yılı içinde üretim bölmelerinin işletmeye açılabilirliği, hangi bölmenin hangi periyotta üretime açılacağı, hangi üretim yönteminin ve sisteminin tercih edileceği, rampa yerlerinin nerede olacağı ve ürünlerin hangi ana depoya taşınacağı, işgücü ve makine kaynaklarının en uygun nasıl kullanılacağı probleminin çözümü, en iyilenmiştir. Bu çalışma ile, teknik ve ekonomik olarak uygun; çevresel olarak katlanılabilir; sosyo-ekonomik ve kurumsal olarak da kabullenilebilir bir operasyonel planlama modeli geliştirilebilmiştir. Test alanında operasyonel planlama modelinin kullanılmasıyla; yıllık ortalama üretim maliyetlerinde doğrudan % 4; kalite ve kayıp miktarının azaltılmasıyla da dolaylı olarak % 30 civarında bir tasarruf sağlanabileceği ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Operasyonel Planlama, Odun Üretimi, Doğrusal ve Tamsayılı Programlama, Analitik Hiyerarşi Süreci