Yerel Bugday Ekotiplerinde Özellikler Arası iliskiler ve Path Analizi

Yıl 2007, Cilt: 11 Sayı: 3, 219 - 224, 09.04.2009

Burhan Kara Zekeriya Akman

Öz

Bu arastırmada, bugdayda tane verimi ile bazı verim özellikleri arasındaki iliskileri, korelasyon ve path analizi ile belirlemeye çalısılmıstır. Arastırma 2000-01 ve 2001-02 yıllarında Isparta Ekolojik kosullarında yürütülmüstür. Çalısma, Tesadüf Blokları denmeme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmus olup materyal olarak 3 ıslah çesidi (Gerek-79 ekmeklik, Kızıltan-91 ve Çesit 1252 makranalık) ve 15 yerel ekotip (Havutlu, Yılanlı, Kayı, Büyükkısla, Karagı, Katip, Direkli, Gölkonak ve Küçükkısla ekotipleri ekmeklik, Sav, Gedikli, Kıyakdede, Yenisarbademli, Çeltek ve Yaka ekotipleri ise makarnalık bugdaylardır) kullanılmıstır. Elde edilen sonuçlara göre; tane verimi ile bitki boyu, 1000 tane agırlıgı ve hektolitre agırlıgı arasında olumlu ve önemli, basak uzunlugu ile olumsuz ve önemli olurken tane verimi ile basakta tane sayısı ve basakta tane agırlıgı arasında ise olumsuz ve önemsiz iliskiler saptanmıstır. Yapılan path analizine göre; tane verimine en yüksek dogrudan olumlu etkiyi hektolitre agırlıgı ve 1000 tane agırlıgı yaparken, basak tane agırlıgı ve basak uzunlugu özelliklerinin etkileri ise olumsuz ve yüksek oldugu belirlenmistir.

Anahtar Kelimeler

Buğday, ekotip, korelasyon, path analizi ve tane verimi

Kaynakça

• Acevade, E. 1987. Assessing Crop and Plant Attributes for Cereal Improvement in Water-Limited Mediterranean Environments. Proceed of an Int. Workshop. P: 27-31, Capri, Italy.
• Adak, M. S., Özkan, M., Güler, M. 1999. A Research on Reletionships Among the Characters and Path Coefficient Analysis in Barley (Hordeum vulgare L). Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 8, 78-80.
• Akkaya, A., Akten, Ş.1985. Farklı Seviyelerdeki Azot ve Fosforlu Gübrelemenin Yazlık Ekilen Tokak 157/37 Çeşidinde Verim ve Bazı Verim Unsurlarının Etkisi. Atatürk Üni. Zir. Fak. Der. 16: 73-84.
• Albayrak, S. 2004. Fiğ (Vicia sativa L.)’De Tohum Verimi ile İlişkili Karakterlerin Korelasyon ve Path Analizi ile Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 10: 83-87.
• Başer, İ., K., Korkut, Z., Bilgin, O. 2005. Ekmeklik Buğdayda (Triticum aestivum L.) Kurağa Dayanıklılıkla İlgili Özellikler Arasındaki İlişkiler. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2: 27-36.
• Bhat, G. M. 1972. Significance of Path Coefficient Analysis in Determining the Nature of Character Association. Euphytica, 22:338-343.
• Blue, E. N., Mason, S. C., Sander, D. N. 1992. Influence of Planting Date, Seeding Rate, and Phosphorus Rate on Wheat Yield. Agronomy Journal, 82,762768.
• Dewey, D.R., Lu, K.H. 1959. A Corelation and Path Coefficient Analysis of Components of Crested Wheat Grass Seed Production. Agron. J., 51, 515518.
• Elgün, A., Ertugay, Z. 1992. Tahıl İşleme Teknolojisi. A.Ü.Z.F Yayınları No: 297, Ders Kitapları Serisi No:52. Erzurum.
• Fonseca, S., Patterson, F.L. 1968. Yield Component Heritabilities and Interrelationships of Grain Winter Wheat (Triticum aestivum L.). Crop Science, 8, 614-617.
• Garcia Del Moral, L. F., Ramos, J. M., Garcia Del Moral, M. B., Jimenez-Tejada, M. P. 1991. Ontogenetic Approach to Grain Production in Spring Barley Based on Path Coefficient Analysis. Crop Science, 31, 1179-1185.
• Genç, İ. 1974. Yerli ve Yabancı Ekmeklik ve Makarnalık Buğday Çeşitlerinde Veri ve Verime Etkili Başlıca Karakterler Üzerinde Araştırmalar. Ç.Ü.Z.F Yayınları: 82, Bilimsel İnceleme ve Araştırma Tezleri:10, 1-80, Adana.
• Kırtok, Y., Çölkesen, M. 1985. Çukurova Kosullarında Denemeye Alınan Arpa Çeşitlerinde Önemli Bazı Verim Unsurları Üzerinde Path Katsayısı Analizi. Doğa Bilim Dergisi, D2, 9, 40-49.
• Korkut, Z. K., Başer, İ., Bilir, S. 1993. Makarnalık Buğday’da Korelasyon ve Path Analizi Çalışması. Buğday ve Ürünleri Sempozyumu, 183-187, Ankara
• Monouchehr, A. 2006. Path Analysis of Barley (Hordeum vulgare L.) Yield. Journal of Agricultural Science, 12, 227-232.
• Neter, J., Wassermann, W., Kutner, M. H. 1983. Applied Linear Regression Models. 1-150, U.S.A.
• Puri, Y.P., Qualset, C. O., Williams, W. A. 1982. Evaluation of Yield Components as Selection Criteria in Barley Breeding. Crop Science, 22, 927931.
• Shamsuddin, A. K. M. 1987. Path Analysis in Bread Wheat. Indian J. of Agric. Sci., 57, 47-49.
• Singh, K.B., Chaudhary, B.D. 1977. Biometrical Methods in Quantitative Genetic Analysis. Kalyani Publishers. New Delhi-India, 304p.
• Sönmez, F., Ülker, M., Yılmaz, N., Ege, H., Bürün, B., Apak., R. 1999. Tir Buğdayında Tane Verimi ile Bazı Verim Öğeleri Arasındaki İlişkiler. Tr. J. of Agriculture and Forestry 23, 45-52.
• Tomer, S. B., Prasad, G. 1988. Path Coefficient Analysis in Barley. Press: S. D. J. Post Graduate College, 61:66-75, India.
• Ülger, A. C., Yağbasanlar, T., Genç, İ. 1989. Çukurova Koşularında Seçilen Yüksek Verimli Triticale Yerel Buğday Ekotiplerinde Özellikler Arası İlişkiler ve Path Analizi [e-mail] 224
• Hatlarının Önemli Tarımsal Karakterleri Üzerinde Bir Araştırma. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 13, 1342-1362.
• Yanbeyi, S., Sezer, İ. 2006. Samsun Koşullarında Bazı Tritikale Hatlarının Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Bir Araştırma. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 21, 33-39.
• Zencirci, N., Eser, V., Baran, İ. 1990. Bazı Stabilite Istatistiklerinin Karşılaştırılması Üzerine Bir Yaklaşım. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü, Genel Yayın No: 1990/2, 17 s.