DRASTIC ve Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemlerinin Entegrasyonu ile Akifer Duyarlılık Haritalarının Hazırlanması: Senirkent - Uluborlu Havzası (Isparta) Örneği

Yıl 2009, Cilt: 13 Sayı: 1, 48 - 59, 17.04.2009

Şehnaz Şener Erhan Şener Ayşen Davraz

Öz

Senirkent - Uluborlu Havzası Eğirdir Gölü su toplama havzası sınırları içerisinde bulunmaktadır. Eğirdir Gölü 4 milyar m3'lük su potansiyeli ile ülkemizin ikinci büyük tatlı su gölüdür. Göl suları sulama, turizm ve su ürünleri yetiştiriciliği gibi amaçlarla kullanımının yanı sıra özellikle Isparta ilinin içme suyu ihtiyacının yaklaşık % 90'lık bir kısmını karşılaması nedeniyle büyük bir öneme sahiptir. Bu nedenle, Eğirdir Gölü Havzası içerisinde yapılacak olan her türlü faaliyette gölün korunmasına yönelik araştırmaların yapılması zorunludur. Bu çalışma kapsamında, havza içerisinde bulunan kirleticilerin yeraltısularını etkileme dereceleri dolayısıyla akifer birimlerin kirleticilere karşı duyarlılıkları Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) tabanlı olarak DRASTIC yöntem kullanılarak belirlenmiştir. DRASTIC yöntemde kullanılan parametre haritaları Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) kullanılarak ağırlıklandırılmıştır. Bu haritaların CBS ortamında örtüştürülmesi ile havzanın bölgesel ölçekli akifer duyarlılık haritası oluşturulmuştur. Çalışmaların sonucunda elde edilen hassasiyet haritasına göre havza içerisinde yüksek, orta ve düşük hassasiyete sahip ortamlar belirlenmiştir. Buna göre çalışma alanının % 17,71 'i yüksek, % 50,81 'i orta ve % 31,48'i düşük hassasiyete sahiptir. Bu yöntemle tespit edilen bu alanlar arazi kullanımı verileri ile uyum sağlamaktadır. Anahtar Kelimeler: DRASTIC, Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS), Akifer Duyarlılık, Senirkent - Uluborlu Havzası

Anahtar Kelimeler

DRASTIC, Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS), Akifer Duyarlılık, Senirkent – Uluborlu Havzası

Kaynakça

• Aller, L., Bennett, T., Lehr, J.H., Petty, R.H., Hackett, G. 1987. DRASTIC: A Standardised System for Evaluating Groundwater Pollution Potential Using Hydrogeologic Settings. USEPA Report 600/287/035, Robert S. Kerr Environmental Research Laboratory, Ada, Oklahoma.
• Al-Zabet, T. 2002. Evaluation of Aquifer Vulnerability to Contamination Potential Using the DRASTIC method. Environmental Geology, 43, 203–208.
• Baalousha, H. 2006. Vulnerability Assessment for the Gaza Strip, Palestine Using DRASTIC. Environmental Geology, 50, 405–414.
• Erguvanlı,K., ve Yüzer, E. 1987. Yeraltısuları Jeolojisi. İTÜ Maden Fakültesi, Yayın no:23, İstanbul, 339s.
• Hölting, B. 1984. Hydrogeologie, Einführung in die Allgemeine unt Angewandte Hydrogeologie. 104 Abbildungen, 27 Tabellen 2., erweiterte Auflage, Enke, Verlag, Stuttgart.
• Kim, Y., Hamm, S. 1999. Assessment of the Potential for Groundwater Contamination Using the DRASTIC/EGIS Technique, Cheongju area, South Korea. Hydrogeology Journal, 7, 227–235.
• Lee, S. 2003. Evaluation of Waste Disposal Site Using the DRASTIC system in Southern Korea. Environmental Geology, 44, 654–664.
• Margat, J. 1968. Groundwater Vulnerability to Contamination (in French). Bases de al Cartographie, (Doc.) BRGM, 68 SGC 198 HYD, Orleans, France
• Mendoza, J.A., Barmen, G. 2006. Assessment of Groundwater Vulnerability in the Rı´o Artiguas Basin, Nicaragua. Environmental Geology, 50, 569–580.
• Navulur, K.C.S., Engel, B.A. 1997. Predicting Spatial Distribution of Vulnerability of Indiana State Aquifer System to Nitrate Leaching Using a GIS. http://ncgia.ucsb.edu/cconf/SANTA_FE_CDROM//sf_papers/navurul-kumar/my_paper.html (Erişim tarihi:10.09.2008)
• Saaty, T.L. 1980. The Analytic Hierarchy Process Planning, Priority Setting, Resource Allocation, McGraw-Hill, New York, U.S.A.
• Secunda, S., Collin, M., Melloul, A.J. 1998. Groundwater Vulnerability Assessment Using a Composite Model Combining DRASTIC with Extensive Land-use in Israel’s Sharon Region. Journal of Environmental Management, 54, 39–57.
• Seyman, F. 2005. Senirkent-Uluborlu (Isparta) Havzasının Hidrojeolojik İncelemesi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 96s.
• Tay (Şener), Ş. 2005. Senirkent – Uluborlu (Isparta) Havzasının Katı Atık Düzenli Depolama Yeri Seçimine Yönelik Jeolojik – Jeoteknik İncelemesi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 89s.
• Wang, Y., Merkel, B.J., Li, Y., Ye, H., Fu, S., Ihm, D. 2007. Vulnerability of Groundwater in Quaternary Aquifers to Organic Contaminants: A Case Study in Wuhan City, China, Environmental Geology, 53, 479–484.