Sismik P Dalga Hızlarından Yararlanarak Termal Kondüktivite Yapısının Belirlenmesi: Isparta Örneği

Yıl 2009, Cilt: 13 Sayı: 1, 60 - 73, 15.04.2009

Züheyr Kamacı Semir Över Mustafa Dolmaz Ümit Kalyoncuoğlu Canan Çiftçi

Öz

Bu çalışmada amaç, kayaçların termal kondüktivitesinin doğrudan ölçüm teknikleri ile ölçülmesi dışında dolaylı yoldan termal kondüktivite değerlerinin boyuna (P) dalga hızlarından yararlanarak hesaplanmasıdır. Sismik profillerden yararlanarak saptanan İsparta'nın kuzey kesimindeki çalışma alanına ait P dalga hızlarından k = 0.0681e00006'Vp bağıntısı kullanılarak termal kondüktivite değerleri hesaplanmıştır. Hesaplanan termal kondüktivite değerlerinden bölgenin termal kondüktivite haritası oluşturulmuştur. Termal kondüktivite ve P dalga hızı haritaları incelendiğinde, her iki haritada da çalışma alanının güney kısmında düşük değerler olduğu gözlenmiştir. Düşük termal kondüktivete ve hızlara sahip bu bölgede astenosferik ısı akısının yüzeye ulaşamadığı düşünülmektedir. Bunun sonucunda da çalışma alanının karmaşık deformasyonal kabuk yapısı Batı Anadolu'nunkinden daha soğuk bir yapıda olmaktadır. Anahtar kelimeler: Termal Kondüktivite, P Dalga Hızı, Isparta Büklümü

Anahtar Kelimeler

Termal Kondüktivite, P Dalga Hızı, Isparta Büklümü

Kaynakça

• Akay, E, Uysal, Ş. 1985. Orta Torosların Batısındaki (Antalya) Neojen Çökellerinin Stratigrafisi, Sedimantolojisi ve Yapısal Jeolojisi. MTA rap., 7799, Ankara.
• Allen, M. 2004. Late Cenozoic Reorganization of The Arabia-Eurasia Collision and The Comparison of Short-therm and Long-term Deformation Rates. Tectonics, doi:10.1029/2003TC001530. TC2008,
• Altınlı, İ. E. 1944. Antalya Bölgesinin Stratigrafik Etüdü, İ.Ü.F.F. Mecmuası, seri: B-C , IX, 3, 227-238.
• Barka, A. A., Reilinger, R., Saroglu, F., ¸Sengor, A.M.C. 1997. The Isparta Angle: its importance in the neotectonics of the Eastern Mediterranean Region. In: Piskin, O., Ergün, M., Savascın, M.Y., Tarcan, G. (Eds.), International Earth Sciences Colloquium on the Aegean Region, 9– 14 October, 1995, Izmir-Golluk, Turkey 1, pp. 3–18.
• Blumenthal, M. 1963. Le Systeme Structural du Taurus Sud-Anatolien, In Livre a‘ memoire du Professeur P. Fallot, Mem. Soc. Geol. Fr., 2, 611–662.
• Boray, J.H., Saroglu, F., Emre, O. 1985. Isparta Büklümünün Kuzey Kesiminde D-B Daralma İçin Bazı Veriler. Jeoloji Muh. 23, 9–20.
• Bott, M.H.P. 1982. The Interior of The Earth. Edward Arnold, London.
• Collins, A.S., Robertson, A.H.F. 1997. Lycian Melange, Southwestern Turkey: An Emplaced Late Cretaceous Accretionary Complex, Geology, 25(3), 255-258.
• Dumont, J.F., Kerey, E. 1975. Eğirdir Gölü Güneyinin Temel Jeolojik Etüdü. TJK. Bült., 18(2), 169- 174.
• Elitok, Ö., Özgür, N. Yılmaz, K. 2008. Gölcük Volkanizmasının (Isparta) Jeolojik Evrimi, GB Türkiye, TÜBİTAK Proje No, 104Y181, 171 s.
• Ertunç, A., Karagüzel, R., Yağmurlu, F., Türker, A.E., Keskin, S.N., Bozcu, M., Kaya, M.A., Yılmaz, K., Kamacı, Z., Özçelik, M., Davras, A., Yalçın, A., Uyanık, O., Çimen, Ö., Baklaya, Ç., Uzunduran, S., Duman, Y., Şener, E., Karaca, Ö. 2001. Burdur Belediyesi Kent Merkezi ve Yakın Açısından İncelenmesi. SDÜ. Müh.-Mim. Fakültesi, Isparta-Turkey (yayınlanmamış rapor).
• Garland, G., D. 1979. Introduction to Geophysics, W.B., Saunders, Philadelphia.
• Glover, C., Robertson, A.H.F. 1998. Neotectonic İntersection of The Aegean and Cyprus Tectonic Arcs: Extensional and Strike-Slip Faulting in The Isparta Angle, SW Turkey. Tectonophysics, 298, 103-132.
• Gretener, P.E. 1981. Geothermics: Using Tempreture in Hydrocarbon Exploration: Am. Assoc. Petroleum Geol., Course Note Series 17, Tulsa.
• Gutnic, M. 1977. Geologie du Taurus Pisidien au Nord d’Isparta (Turquie). Tru. Lab., Geol. Hist. Univ., Paris.XI, 112 p.
• Gürsoy, H., Piper, J.D.A., Tatar, O., Mesci, L. 1998. Palaeomagnetic Study of the Karaman and Karapınar Volcanic Complex, Central Turkey: Neotectonic Rotation in The South-Central Sector of The Anatolian Block, Tectonophysics, V.299, 191–211.
• İlkışık, O.M. 1995. Regional Heat Flow in Western Anatolia Using Silica Temprature Estimates from Thermal Springs, Tectonophysics, V.244, 175-184.
• Kalyoncuoğlu Ü., Y. 2001. Isparta Sismograf İstasyonu Altındaki Yerkabuğu ve Üst Manto Yapısının Belirlenmesi. Doktora Tezi, KOU. Fen Bil. Enst., Kocaeli, 113 s.
• Kamacı, Z., Pınar, A., Över, S. 2005. Isparta-Burdur Arasında Yeralan Fay Sistemlerinin Sismoloji, Sismik Prospeksiyon Yöntemleri ile İncelenmesi ve Fay Kinematiği ile Etkin Gerilme Durumlarının (Stres State) Saptanması, S.D.Ü Bap Projesi, 2003-M-676, Isparta.
• Kamacı, Z., Pınar, A., Över, S. Isparta-Burdur Fay Sistemlerinin Sismoloji, Sismik Araştırma ve Mikrotektonik Yöntemleriyle İncelenmesi, İ.Ü. Yerbilimleri Dergisi, baskıda.
• Kissel, C., Laj., C., Şengör, A.M.C., Poisson, A. 1987. Paleomagnetic Evidence for Rotation in Opposite Senses of Adjacent Blocks in Northeastern Aegea and Western Anatolia, Geophysical Research Letters, 14(9), 907-910.
• Kissel, C., Averbuch, O., Frizon, D., Lamotte, D., Monod, O., Allerton, S. 1993. First Paleomagnetic Evidence for a Post-Eocene Clockwise Rotation of The Western Taurides Thrust Belt East of The Isparta Reentrant (Southwestern Turkey), Earth and Planetary Science Letters,117, 1-14.
• Lee, W.H.K. 1970. On the Global Variations of Terrestrial Heat Flow. Phys. Earth Planet. Int., V.2, 332-341.
• Livermore, R.A., Smith, A.G. 1985. Some boundary conditions for the evolution of the Mediterranean region. In: Stanlet, D.J., Wezel, F.C. (Eds.), Geological Evolution of the Mediterranean Basin. Springer-Verlag, Berlin, 83-100.
• Orbay, N. 2001. Jeotermik. İÜ Yayını, S.4296, N.8, 109 sh., İstanbul.
• Özçep, F. 2000. Anatolit Kuşağı Boyunca Neojen Volkanizmasının Paleomağnetizmadaki İzleri ve Bölgenin Tektonik Evrimine katkıları. Doktora Tezi, İ.Ü. Fen Bil. Enst.
• Özçep, F., Orbay, N. 2000. Paleomagnetic Studies on the Anatolian (Turkish) Plate and Geodynamic Implications: A Rewiev. Terra Nostra, 10, 93-94.
• Özkahraman, H.T., Selver, R., Işık, E.C. 2004. Determination of The Thermal Conductivity of Rock From P-wave Velocity. International Journal of Rock Mechanics & Mining Sciences, V.41, 703–708.
• Platzman, E.S., Tapırdamaz, C., Sanver, M. 1998. Neogene Anticlockwise Rotation of Central Anatolia (Turkey): Preliminary Palaeomagnetic and Geochronological Results. Tectonophysics, 299, 175–189.
• Poisson, A. 1977. Recherches Geologiques Dans les Taurides Occidentales (Turquie), Univ. Paris. Sud, Orsay, 795p.
• Pollack, N.N., Chapman, D., S. 1977. Regional Geotherm and Lithospheric Thicknesses. Geology, V.5, 265-268.
• Popov, Y., Tertychnyi, V., Romushkevich, R., Korobkov, D., Pohl, J. 2003. Interrelations Between Thermal Conductivity and Other Physical Properties of Rocks: Experimental Data, Pure Appl. Geophys., 160, 1137–1161.
• Reilinger, R.E., Mcclusky, S.C., Oral, M.B., King, R.W., Toksoz, M.N. 1997. Global Positioning System Measurements in The Arabia-Africa-Eurasia Plate Collision Zone, Journal of Geophysical Research, 102 (B5), 9983-9999.
• Rotstein, Y. 1984. Counterclockwise Rotation of Anatolian Block. Tectonophysics, V.108, 71–91.
• Sanver, M. 1983. Yerin Isıl Yapısı ve Sonuçları: Levha Tektoniği. Ed. Nezihi Canıtez, Tübitak-İTÜ Yaz Okulu Ders Notları, 51-109.
• Savostin, L.A., Sibuet, J.C., Zonenshain, L.P., Le Pichon, X., Rolet, J. 1986. Kinematic Evolution of The Tethys Belt, From The Atlantic to The Pamirs Since The Triassic, Tectonophysics, 123, 1-35.
• Sclater, J.G., Jaupart, C., Golson, D. 1980. The Heat- Flow Through Oceanic and Continental Crust and The Heat Loss of The Earth, Rev. Geophys. Space Phys. 18, 269-312.
• Similox-Tohon, D., Sintubin, M., Muchez, P., Vanhaverbeke, H., Verhaert, G., Waelkens, M., 2005. Identification of a historical morphogenic earthquake through trenching at ancient Sagalassos Geodynamics, 40, 279-293. Journal of
• Surma, F., Geraud, Y. 2003. Porosity and Thermal Conductivity of the Soultz-sous-Forets Granite, Pure appl. geophys. 160, 1125–1136.
• Şenel, M. 1997. 1/25.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Isparta J12 paftası. M.T.A., S.4, Ankara.
• Şengör, A.M.C. 1979. The North Anatolian Transform Fault: Its Age, Offset and Tectonic Significance, Journal of the Geological Society, London, 136, 269-282.
• Şengör, A.M.,C., Yılmaz, Y. 1981. Tethyan Evolution of Turkey: Tectonophysics, 75, 181-241. Tectonic Approach,
• Şengör, A.M.,C., Görür, N., Şaroğlu, F. 1985. Strike-slip Faulting and Related Basin Formation in Zones of Tectonic Escape: Turkey As a Case Study. ed. K.T. Biddle, N. Christie-Blick, Strike-slip Faulting and Basin Formation. Soc. Econ. Paleon. Min. Spec. Pub., V.37, 227-264.
• Tatar, O., Piper, J.D.A., Gürsoy, H., Temiz, H. 1996. Regional Counterclockwise Rotation in Central Turkey. Inter. Geol. Rev., 38, 692-700. Neotectonic
• Tatar, O., Piper, J.D.A., Gürsoy, H. 2000. Palaeomagnetic study of the Erciyes sector of the Ecemis¸ Fault Zone: neotectonic deformation in the eastern part of the Anatolian Block. In: Bozkurt E., Winchester J.A., Piper J.D.A. (Eds.), Tectonics and magmatism in Turkey and the surrounding area, Geological Society Special Publication N.173, pp. 423–440.
• Tezcan, A.K., Turgay, İ. 1989. Türkiye ısı akısı haritası. MTA Jeofizik Etüd. Dairesi, Ankara
• Yalçınkaya, S., Ergin, A., Afşar, Ö.P., Taner. 1986. Batı Torosların Jeolojisi. MTA. Rap. No. 7779 Ankara. Yalçınkaya, S. 1989.
• Isparta-Ağlasun(Burdur)
• Dolaylarının Jeolojisi İ.Ü.Fen Bil.Enst.Doktora
• tezi,176 s. İstanbul.
• Yılmaz, Y. 2000. Ege Bölgesinin Aktif Tektoniği. Batı Anadolu’nun Bildiriler Kitabı, 3-14. Sempozyumu,
• Yağmurlu, F., Savaşcın, Y., Ergun, M. 1997. Relation of Alkaline Volcanism and Active Tectonism within The Evolution of Isparta Angle, SW- Turkey, The Journal of Geology, 105, 717-728.
• Yağmurlu, F. 2000. Burdur Fayının Sismotektonik Özellikleri : Batı Anadolu’nun Depremselliği Sempozyumu, Bildiriler, 143-152, İZMİR.
• Yağmurlu, F., Bozcu, M., Şentürk, M. 2001. Burdur- Fethiye arasındaki bölgede Burdur fayının sismotektonik TÜBİTAK Proje no, 101Y027 (Investıgation of seismotectonic characteristics of Burdur fault in between Burdur and Fethiye region).