Isparta Şehir Merkezi Kuzeyinin Sismik Kırılma-Mikrotitreşim (ReMi) Tekniği ile S-Dalgası Hız Dağılımı

Yıl 2009, Cilt: 13 Sayı: 2, 156 - 172, 26.02.2014

Zakir Kanbur Süveyla Kanbur

Öz

Sismik Kırılma-Mikrotitreşim (ReMi) tekniği, son yıllarda yüzeye yakın tabakalara ait 30 m ortalama S-dalgası hız yapısını (Vs30) elde etmek için geliştirilmiş bir yöntemdir. UBC (Uniform Building Code) ve EC8 (Eurocode 8) de zemin sınıflamasının Vs30 bilgisine göre yapılması önerildiğinden ova çökelleri üzerinde büyümesine devam eden ve birinci dereceden deprem riskine sahip Isparta yerleşim merkezi için Vs30 bilgisi, üst yapı planlamasında mühendislik çalışmaları için önemli bir bilgidir. ReMi yöntemi çevre gürültüsünü kullandığı için şehir içindeki yoğun trafik ortamında uygulamaya imkan vermektedir. Bu çalışmada ova çökelleri üzerine kurulmuş Isparta yerleşim alanı kuzey kesiminde belirlenen yaklaşık 4 km2'lik bir alanda bu yöntem uygulanmıştır. Uygulamada çalışma alanının Vs30 yapısı ve 100 metre derinliğe kadar olan tabaka hızlarının çıkarılması hedeflenmiştir. Belirlenen alanda toplam 54 noktada ReMi verisi elde edilmiştir. Bu veriler değerlendirilerek hız-derinlik bilgisine dönüştürülmüş ve Vs30 haritası elde edilmiştir. Vs30'u temel alarak UBC (Uniform Building Code) ve EC8 (Eurocode 8) zemin sınıflama kriterine göre değerlendirilen Vs30 haritası, çalışma alanında C ve D olmak üzere iki ayrı zemin sınıfının mevcut olduğunu göstermektedir. Ayrıca 100 metre derinlik içerisinde sismik temel olarak bilinen 760 m/s hıza ulaşılabilen noktalar için zemin hakim titreşim periyodu hesaplamaları yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: ReMi, Zemin Sınıflaması, Sismik Yüzey Dalgaları, Rayleigh Dalgası, Dispersion. Isparta Havzası

Anahtar Kelimeler

ReMi, Zemin Sınıflaması, Sismik Yüzey Dalgaları, Rayleigh Dalgası, Dispersion. Isparta Havzası

Kaynakça

• Akbulut, A. 1980. Eğirdir Gölü güneyinde Çandır (Sütçüler-Isparta) yöresindeki Batı Torosların jeolojisi. Türkiye Jeoloji Bülteni, 23 (1), 1–9.
• Anderson, J. G., Lee, Y., Zeng, Y., Day, S. 1996. Control of Strong Motion by the Upper 30 Meters. Bulletin of the Seismological Society of America, 86(6), 1749-1759.
• Anderson, N., Thitimakorn, T., Ismail, A., Hoffman, D. 2007. A Comparison of Four Geophysical Methods for Determining the Shear Wave Velocity of Soils. Environmental And Engineering Geoscience, 13 (1), 11-23.
• Asten, M. W., Stephenson, W.R., Davenport, P.N. 2005. Shear-wave Velocity Profile for Holocene Sediments Measured From Microtremor Array Studies, SCPT, and Seismic Refraction. Journal of Environmental Engineering Geophysics, 10, 235-242.
• Bard, P.Y., Bouchon, M. 1985. the Two-Dimensional Resonance of Sediment-Filled Valleys, Bulletin of the Seismological Society of America, 75(2), 519-541.
• Barka, A, Reilinger, R., Şaroğlu, F., Şengör A.M C. 1997. the Isparta Angle: Its İmportance in the Neotectonics of the Eastern Mediterranean Region. International Earth Sciences Colloquium on the Aegean Region, 9-14 October 1995, Proceeding, 1, 3-17.
• Borcherdt, R.D., Glassmoyer, G. 1992. On the Characteristics of Local Geology and Their İnfluence on Ground Motions Generated by the Loma Prieta Earthquake in the San Francisco Bay Region, California. Bulletin of the Seismological Society of America, 82(2), 603641.
• Chávez-García, F.J., Domínguez, T., Rodríguez, M., Pérez, F. 2007.. Site Effects in a Volcanic Environment: a Comparison Between HVSR and Array Techniques at Colima, Mexico. Bulletin of the Seismological Society of America, 97(2), 591-604.
• Dobry, R., Borcherdt, R.D., Crouse, C.B., Idriss, I.M., Joyner, W.B., Martin, G.R., Power, M.S., Rinne, E.E., Seed, R.B. 2000. New site Coefficients and Site Classification System Used in Recent Building Seismic Code Provisions, Earthquake Spectra, 16, 41–67.
• Eyidoğan, H., Güçlü, U., Utku, Z., Değirmenci, E. 1991. Türkiye Büyük Depremleri Makro-Sismik Rehberi (1990-1988), İTÜ Maden Fak. Jeofizik Müh. Bl., İstanbul.
• Frenkal, A., Mcgarr, A., Bicknell, J., Mri Seeber, L., Cranswick, E. 1990. Attenuation of High Frequency Shear Waves in the Crust: Measurements From York State, South Africa and Southern California, Journal of Geophysical Research, 95, 17441-17457.
• Görmüş, M., Özkul, M. 1995. Gönen-Atabey (Isparta) ve Ağlasun (Burdur) Arasındaki Bölgenin Stratigrafisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1, 43-64.
• Görmüş, M., Caran, Ş., Başayiğit, L., Çoban, H., Hilal, H.A., Uysal, K., Şenol, H. 2003. EğirdirSenirkent-Senirce (Isparta) Arasındaki PliyoKuvaterner Sedimanları ve Landsat 7 ETM+ Görüntülerinde Yorumu. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Özel sayı, 7 (2), 57-72.
• Görmüş, M., Çoban, H., Caran, Ş., Uysal, K., Bircan, C., Tunç, İ.O. 2005. Eğirdir Gölü Batısı PliyoKuvaterner Sedimanları. Türkiye Kuvaterner Sempozyumu-V. 02-03 Haziran 2005, İTÜ/Aybe 205-218.
• Gutnic, M. 1977. Geologie du Taurus Pisidien au nord d’Isparta, Turkuie. Principal resultats, extraits des notes de. M. Gutnic entre 1964 et 1971 par O. Monod, Universite´ du Paris—sud Orsay, p. 130.
• Gutnic M., Poisson A. 1970. Un Dispositif Remarkuable des Chaines Tauriques dans le Sud de la Courbure d’Isparta (Turquie meridion bale). Comptes Rendus Academie des Sciences, Paris, 270, 672-675.
• Gutnic, M., Monod, O., Poisson, A. Dumont, J. F. 1979. Géologie des Taurides Occidentales (Turquie). Memoires Société Géoloque de France, Paris, 137(1), 1412.
• Gündoğdu, O., Altınok, Y., Ersoy, Ş. 1996. 1 Ekim 1995 Dinar Depremi Gözlem ve Değerlendirmeleri, SDÜ, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi IX. Mühendislik Sempozyumu, Isparta.
• Kanbur, Z., Görmüş, M., Kanbur, S. 2008. Isparta Yerleşim Alanı Kuzey Kesiminin Sığ S-Dalgası Kesitinin Çıkarılmasında Kırınım-Mikrotitreşim Tekniğinin (ReMi) Kullanılması, Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri dergisi, 29(2), 76-86.
• Karaman, M. E. 1990. Isparta Güneyinin Temel Jeolojik Özellikleri, Türkiye Jeoloji Bülteni, 33, 57-67. Karaman, M. E. 1994. Isparta-Burdur Arasının Jeolojisi ve Tektonik Özellikleri. Türkiye Jeoloji Bülteni, 37, 119-134.
• Karaman, M. E., Meriç, E., Tansel, İ. 1988. Çünür (Isparta) Dolaylarında Kretase-Tersiyer Geçişi. Akdeniz Üniversitesi, Isparta Mühendislik Fakültesi Dergisi, 4, 80-100.
• Kazancı, N. 1988. Repetitive Deposition of Alluvial Fan and Fan-Delta Wedges at a Fault-Controlled Margin of the Pleistocene –Holocene Burdur Lake Graben, Southwestern Anatolia, Turkey; Fan Deltas: Sedimentology and Tectonics Settings Eds. W. Nemec and R.J. Steel, 1988 Blackie and Son.
• Kazancı, N. 1990. Fan-Delta Sequences in the Pleistocene and Holocene Burdur Basin, Turkey: the Role of Basin-Margin Configuration in Sediment Entrapment and Differential Facies Development. Spec. Publs int. Ass. Sediment 10, 185-198.
• Kazancı, N., Karaman, M.E. 1988. Gölcük (Isparta) Pliyosen Volkanoklastiklerinin Sedimenter Özellikleri ve Depolanma Mekanizmaları. Akdeniz. Üniversitesi, Isparta Mühendislik Fakültesi Dergisi 4, 16-35.
• Kazancı, N., Emre, Ö., Keçer, M., Özdoğan, M. 2000a. Jeoloji Raporları için Güncel Çökellerin Haritalanması:Öneri Ve Örnek, 53. Türkiye Jeoloji Kurultayı, özetler kitabı, 237.
• Kazancı, N., Alçiçek, M.C., Emre,Ö., Erkal, T., Erdem, B.,Tuncel, K., Baba, K., Mısırlı, A. 2000 b. Biga ve Gönen Deltalarının Kumsal Tortulları: Tane Boyu-Enerji İlişkisi Hakkında Durum Araştırması, 53. Türkiye Jeoloji Kurultayı, özetler kitabı, 366.
• Koçyiğit, A., Özacar, A. 2003. Extensional Neotectonic Regime Through the NE Edge of the Outer Isparta Angle, SW Turkey: New field and seismic data. Turkish Journal of Earth Sciences 12, 67–90.
• Louie, J.N. 2001. Faster, Better: Shear-Wave Velocity to 100 Meters Depth From Refraction Microtremor Arrays. Bulletin of the Seismological Society of America, 91(2), 347-364.
• McMechan, G.A., Yedlin, M. J. 1981. Analysis of Dispersive Waves by Wave Field Transformation. Geophysics, 46, 869-874.
• Pamir, H. N., Erentöz, C. 1968. 1/500.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları, Konya Paftası, http://www.mta.gov.tr/v1.0/haritalar/jeoloji_harit alari/lejand/konyalejand.html, (Erişim tarihi: 10.07.2008).
• Pınar, A. 1996. Uzun Periyotlu Telesismik Cisim Dalgalarının 1 Ekim 1995 Dinar Depreminin Kinematik ve Dinamik Kaynak Parametreleri, SDÜ, Mühendislik Mimarlık Fakültesi IX. Mühendislik Sempozyumu, Isparta.
• Richwalski, S. W., Picazzo, M., Parolai, M., Milkereit, C., Baliva, F., Albarello, D., Roy-Chowdhury, K., Zschau, H.J. 2007. Rayleigh Wave Dispersion Curves From Seismological and EngineeringGeotechnical Methods: a Comparison at the Bornheim Test Site (Germany). Journal of Geophysical. Engineering, 4, 349-361.
• Sarıiz, K. 1985. Keçiborlu Kükürt Yataklarının Oluşumu ve Yörenin Jeolojisi. Anadolu Üniversitesi Yayınları, 91, Doktora Tezi, Eskişehir, 110s.
• Scott, J. B., Clark, M., Rennie, T., Pancha, A., Park, H., Louie, J.N. 2004. A Shallow Shear-Wave Velocity Transect Across the Reno, Nevada area basin. Bulletin of the Seismological Society of America, 94, 2222-2228.
• Sabetta, F., Bommer, J. 2002. Modification of the Spectral Shapes and Subsoil Conditions in Eurocode 8, 12th European Conference on Earthquake Engineering, paper ref. 518.
• Sˆeco e Pinto, P.S. 2002. Eurocode 8-Design Provisions for Geotechnical Structures. Special Lecture, 3rd Croatian Soil Mechanics and Geotechnical Engineering Conference, 2002 Hvar, CD-ROM.
• Soysal, H., Sipahioğlu, S., Kolçak, D., Altınok, Y. 1981. Türkiye ve Yakın Çevresinin Tarihsel Deprem Kataloğu (BC 2100-1900 AD), TBAG, 341, İ.Ü. Yer Bilimleri Fakültesi, Jefizik Mühendisliği Bölümü, İstanbul.
• Taymaz, T., Price, S. P. 1992. The 1971 May 12 Burdur Earthquake Sequence, SW Turkey: a Synthesis of Seismological and Geological Observations. Geophysical Journal International, 108, 589-603.
• Thelen, W.A., Clark, M., Lopez, C.T., Loughner, C., Park, H., Scott, J.B., Smith, S.B., Greschke, B., Louie, J.N. 2005. A Transect of 200 Shallow Shear Velocity Profiles Across the Los Angeles Basin. Bulletin of the Seismological Society of America, 96(3), 1055-1067.
• Thorson, J. R., Claerbout, J. F. 1985. Velocity-Stack and Slant-Stack Stochastic İnversion. Geophysics, 50, 2727-2741.
• Yalçınkaya, S. 1989. Isparta-Aglasun (Burdur) Dolaylarının Jeolojisi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 176s.