Direkli ve Darıdere Köyleri (Isparta Güneyi) Yöresindeki Tersiyer Yaşlı Denizel Kırıntılılarının Nannofosil Verilerinin Kökensel Ayırımına Dayanan Stratigrafik Çözümlemesi

Yıl 2009, Cilt: 13 Sayı: 3, 245 - 264, 26.02.2014

Kerem Hepdeniz Enis Sagular

Öz

Isparta güneyinde, Direkli, Darıdere Köyleri çevresinde yüzlek veren Tersiyer yaşlı denizel kırıntılıların (Güneyce Formasyonu) çökelim yaşı, ortam özellikleri, yayılımı ve sınır ilişkilerine ilişkin stratigrafik yorumları halen tartışılmaktadır. incelenen bölgede yapılan bazı çalışmalarda tamamı Miyosen yaşlı tek birim olarak kabul edilmesine karşın; diğer bazı çalışmalarda ise kuzey bölümü Eosen, güney bölümü Miyosen yaşlı iki jeolojik birimden oluştuğu ileri sürülen Tersiyer yaşlı denizel kırıntılılara ait ince ve/veya kaba taneli kayaç örneklerinde bulunan nannofosil türleri ve biyozonları belirlenmiştir. Kökensel olarak ayırtlanmış eşyaşlı, havza içi veya havza dışı taşınmış nannofosil topluluklarının, incelenen temsili kayaç örneklerindeki dağılımlarına dayanılarak, istifin çökelim yaşı ve ortamsal özelliklerine ilişkin yeni stratigrafik ve sedimantolojik yorumlar yapılmıştır. Nannofosil verileri, istife ait kayaçların aslında NP25-NN3 nannoplankton zonları tarafından temsil edilen geç Geç Oligosen-Erken Miyosen döneminde çökeldiğini; ancak özellikle NP25 zonuna ait verilerin havza içi taşınma ile tamamen Erken Miyosen çökelimine aktarıldığını göstermektedir. inceleme alanında, tortul istifin sedimantolojik bakımdan gözlenen açık/sığ denizel ortam özelliği ve regresif karakteri, istif içerisinde taşınmış oldukları saptanan nannofosil kayıtlarının bolluk dağılımı ile de desteklenmektedir. Bununla birlikte, taşınmanın fazla olduğu tortul düzeylerinde, çoğunlukla havza içi taşınmış nannofosil verilerinin baskın olarak bulunması, havza tabanında çökelimle eş zamanlı bir tektonik etkinliğe (subsidans) işaret etmektedir. Anahtar Kelimeler: Biyostratigrafi, Eşyaşlı Çökelim, Isparta Açısı, Kırıntılı Kayaçlar, Miyosen, Nannofosil, Taşınma

Anahtar Kelimeler

Biyostratigrafi, Eşyaşlı Çökelim, Isparta Açısı, Kırıntılı Kayaçlar, Miyosen, Nannofosil, Taşınma

Kaynakça

• Akay, E., Uysal, S., Poisson, A., Cravatte, J., Müller, C. 1985. Antalya Neojen Havzasinin Stratigrafisi. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 28, 105–119.
• Akbulut, A. 1977. Etüde geologique d’une partie du Taurus occidental au Sud d’Egridir (Turquie): These 3 Cycle Üniversite Paris-Sud Orsay, 203 pp.
• Akbulut, A. 1980. Egirdir Gölü güneyinde Çandir (Sütçüler-Isparta) yöresindeki Bati Toroslarin Jeolojisi. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 23 (1), 1–9.
• Altinli, E. 1944. Etude Stratigraphique de la Region d’Antalya. Review of Faculty of Science, University of Istanbul, B.10 (1), 60–67.
• Blumenthal, M. 1963. Le System Structural du Taurus Sud-Anatolien. In: Livre a Mémoire de Proffessor P. Fallot, Mémorie de la Société Géologique du France, 1 (2), 611–662.
• Bramlette, M.N. ve Wilcoxon, J.A. 1967. Middle Tertiary Calcareous Nannoplankton of the Cipero Section, Trinidad. W.I. Tulane Studies in Geology, 5, 93-131.
• Brun, J.H., Dumont, J.F., Graciansky, P.C., Gutnic, M., Juteau, T., Marcaoux, J., Monod, O. , Poisson, A. 1971. Outline of the Geology of the Western Taurides. In Geology and History of Turkey. (Campbell, A.S., ed.) Petroleum Exploration Society of Libya, Tripoli, 225–252.
• Bukry, D. 1973. Coccolith Stratigraphy, Eastern Equatorial Pacific, DSDP Leg 16. In. Kaneps, G.A. (Editor), Initial Reports of Deep Sea Drilling Project, 16, 653- 711.
• Bukry, D. 1975. Silicoflagellate and Coccolith Stratigraphy, DSDP Leg 29. In. White, S.M. (Editor), Initial Reports of the Deep Sea Drilling Project, 29, 845-872.
• Görmüs, M. ve Özkul, M. 1995. Gönen-Atabey (Isparta) ve Aglasun (Burdur) Arasindaki Bölgenin Stratigrafisi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1, 43-64.
• Görmüs, M. ve Hançer, M. 1997. Derebogazi (Isparta Güneyi) Dolaylarindaki Karabayir Formasyonu’na ait Fasiyes Bulgulari. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2 (1), 39-50.
• Görmüs, M. Sagular, E.K., Çoban, H. 2001. The Miocene Sequence Characteristics, its Contact Relation to the Older Rocks and Lamprophyric Dykes in the Derebogazi Area (S Isparta, Turkey). In: Akinci Ö.T., Görmüs M., Kusçu M., Karagüzel R., Bozcu M. (Editors), Proceedings of the 4th International Symposium on Eastern Mediterranean Geology, Süleyman Demirel University, 21-25 May, 2001, Isparta, 69–90.
• Gutnic, M. 1977. Geologie du Taurus Pisidien au Nord d’Isparta, Turkie. Principal Resulthats, Extraits Des Notes de. M. Gutnic Entre 1964 et 1971 par O. Monod, Université du Paris – sud Orsay, 130 pp.
• Gutnic, M., Monod, O., Poisson, A., Dumont, J.F., 1979. Geologie des Taurides Occidentales (Turquie). Mémorie de la Société Géologique du France, 137, 1–112.
• Hepdiniz, K., 2007. Akdag (Isparta güneyi) Yöresindeki Tersiyer Yasli Denizel Birimlerin Nannofosillere Dayanan Stratigrafik Incelemesi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 56 s.
• Karaman, M.E. 1990. Isparta Güneyinin Temel Jeolojik Özellikleri. Türkiye Jeoloji Bülteni, 33, 57–67.
• Karaman, M.E. 1994. Isparta-Burdur Arasinin Jeolojisi ve Tektonik Özellikleri. Türkiye Jeoloji Bülteni, 37(2), 119–134.
• Karaman, M.E., Meriç, E. ve Tansel, I. 1989, GönenAtabey (Isparta) Arasindaki Bölgenin Jeolojisi. Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, Yerbilimleri, Seri A, 6-7 (1-2), 129-143.
• Kazanci, N. 1995. Egirdir Göl Çanaginin Olusum Zamanina Iliskin Gözlem II. Jeoloji Mühendisligi, 47, 32-33.
• Kazanci, N. ve Karaman, M.E. 1988. Gölcük (Isparta) Pliyosen Volkanoklastiklerinin Sedimanter Özellikleri ve Depolanma Mekanizmalari. Akdeniz Üniversitesi, Isparta Mühendislik-Mimarlik Fakültesi Dergisi, 4, 16-35.
• Koçyigit, A. 1981. Isparta büklümünde (Bati Toroslar) Toros Karbonat Platformunun Evrimi. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 24 (2), 15–23.
• Koçyigit, A. 1983, Hoyran Gölü (Isparta büklümü) Dolayinin Tektonigi: Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 26, 1–10.
• Koçyigit, A. 1984. Güneybati Türkiye ve Komsu Sahalarin Levha Içi Neotektonik Gelisimi. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni. 27 (1), 1–16.
• Lefevre, C., Bellon, H., & Poisson, A., 1983. Presence de Leucitites Dans Le Volcanisme Pliocene De La Région d’Isparta (Taurides occidentales, Turquie). Comptes Rendus de l’Academié des Sciences, Series 2, 297, 367-372.
• Martini, E. ve Worsley, T. 1970. Standart Neogene Calcareous Nannoplankton Zonation. Nature, 225, 289-90.
• Martini, E. 1971. Standard Tertiary and Quaternary Calcareous Nannoplankton Zonation. In: Farinacci A. (Ed.), Proceedings II. Planktonic Conference, Roma, 1970, 739–785.
• Martini, E. 1976. Cretaceous to Recent Calcareous Nannoplankton From the Central Pasific Ocean, Leg 33, In. Kaneps, A.G. (Editor). Initial Reports of the Deep Sea Drilling Project, 33, 384-423.
• Okada, H. ve Bukry, D. 1980. Supplementary Modification and Introduction of Code Numbers to the Low-Latitude Coccolith Biostratigraphic Zonation, (Bukry, 1973; 1975). Marine Micropaleontology, 5, 321-325.
• Özgül, N. 1976. Toroslarin temel jeolojik özellikleri. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 19 (1), 65–78.
• Perch-Nielsen, K. 1985a. Mesozoic Calcareous Nannofossils. Pp. 329–426. In: H.M. Bolli, J.B. Saunders, K. Perch-Nielsen (Editors). Plankton Stratigraphy (Cambridge Earth Science Series), Cambridge University Press, 608 pp.
• Perch-Nielsen, K. 1985b. Cenozoic Calcareous Nannofossils. Pp. 427–554. In: H.M. Bolli, J.B. Saunders, K. Perch-Nielsen (Editors). Plankton Stratigraphy (Cambridge Earth Science Series), Cambridge University Press, 608 pp.
• Poisson, A. 1977. Recherces Géologiques Dans Les Taurides Occidentales (Turquie). Doctorat d’etat Thesis, Université de Paris-Sud, Orsay, France, 795 pp.
• Poisson, A., Yagmurlu, F., Bozcu, M. ve Sentürk, M., 2003. New Insights on the Tectonic Setting and Evolution Around the Apex of the Isparta Angle (SW Turkey). Geological Journal, 38 (3–4), 257–282.
• Robertson, A.H.F. 1993. Mesozoic-Tertiary Sedimentary and Tectonic Evolution of Neotethyan Carbonate Platforms, Margins and Small Ocean Basins in the Antalya Complex, SW Turkey. Special Publication of the International Association of Sedimentologists, 20, 415–465.
• Robertson, A.H.F., 2000. Mesozoic-Tertiary TectonicSedimentary Evolution of A South Tethyan Oceanic Basin and its Margins in the Southern Turkey. in Tectonics and Magmatism in Turkey and Surrounding Area. Bozkurt E, Winchester JA, Piper JDA (Editors), Geological Society, London, Special Publication 173, 97–138.
• Robertson, A.H.F., Poisson., A., Akinci, Ö. 2003. Developments in research concerning MesozoicTertiary Tethys and Neotectonics in the Isparta Angle, SW Turkey. Geological Journal, 38 (3–4), 195–234.
• Sagular E.K., 2003. Nannofosil Verilerinin Stratigrafik Yas ve Ortamsal Tanimlamalarda Kullanimina Iliskin Yeni Bir Inceleme Yöntemi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi (Özel Sayi), 7(2), 25-36.
• Sagular, E.K. ve Çoban, H. 2009. Antalya Neojen Havzasindaki Tefra Ara Tabakali Denizel Kirintililarin Nannofosillere Dayanan Kronostratigrafisi. Yerbilimleri, 30 (2), 145-167.
• Sagular, E.K. ve Görmüs, M. 2006. New Stratigraphical Results and Significance of Reworking Based on Nannofossil, Foraminiferal and Sedimentological Records in the Lower Tertiary Sequence from the Nort of Isparta Angle, Eastern Mediterranean. Journal of Asian Earth Sciences, 27, 78–98.
• Senel, M. 1997. 1/100000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritalari, J11 - Isparta Paftasi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlügü, Yayin No: 4.
• Wojciech, N., Kazanci, N, and Mitchell, J.G. 1998. Pleistocene Explosions and Pyroclastic Currents in West-Central Anatolia. Boreas, 27, 311-332.
• Yalçinkaya, S. 1989. Isparta-Aglasun (Burdur) Dolaylarinin Jeolojisi. Istanbul Universitesi, Doktora Tezi, Istanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 176 s.