Isparta Şehir Merkezi Yüzey Toprağındaki Radyoakativite Düzeyi

Yıl 2010, Cilt: 14 Sayı: 1, 111 - 119, 27.02.2014

Ümit Kalyoncuoğlu Nazlı Anadolu Ayşegül Baykut Yiğit Erek

Öz

Isparta şehir merkezi yüzey topraklarındaki radyonüklit (eU, eTh, %K) aktivite konsantrasyonları gama ışın spektrometresi (GF Gamma Surveyor 2" x 2" (6.3 inc3) NaI (TI)) kullanılarak ölçülmüştür. Çalışma alanında, 238U, 232Th, 40K radyonüklitlerinin aktivite konsantrasyonları sırasıyla 10-23 ppm, 20-65 ppm, %2-%5.68 ve soğurulmuş doz oranı ise 150-365 nGy/saat arasında bulunmuştur. Alan ortalaması ve etkin doz oranı ise 267 nGy/saat ve 1.26-2.24 mSv/yıl olarak hesaplanmıştır. Bazı alt bölgelerde elde edilen etkin doz oranları OECD tarafından dünya ortalaması olarak verilen 2.1 mSv/yıl 'ı aşmaktadır. Ölçülen yüksek radyoaktivite gölcük volkanizması ürünlerinden kaynaklanmaktadır. Sonuçlar, ölçülmüş doz oranlarına etkinin 19.55% 40K, 35.45% 238U, 45% 232Th kökenli meydana geldiğini göstermiştir. Anahtar Kelimeler: Gamma Radyasyonu, Soğrulmuş Doz Seviyesi, Radyonüklitler, Isparta

Anahtar Kelimeler

Gamma Radyasyonu, Soğrulmuş Doz Seviyesi, Radyonüklitler, Isparta

Kaynakça

• Akkurt I., Sevin Z., Mavi B., Kaplan A. 2004. Isparta Bölgesinde Doğal Gamma Radyasyonu Ölçümü. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 8-2,Özel Sayı, s.108-110.
• Davraz, A., Şener, E., Şener, Ş. 2006, Investigation of Alternative Water Sources in the Isparta Plain (Turkey) Using Remote Sensing Methods, the III International Scientific and Practical Conference "Use of the Water Resources and Its Integretional Management in Globalization Processes", S.63-66, 6- 7 July, Baku, Azerbaycan.
• Değerlier M. 2007. Adana İli ve Çevresinin Çevresel Doğal Radyoaktivitesinin Saptanması ve Doğal Radyasyonların Yıllık Etkin Doz Eşdeğerinin Bulunması, Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Gamma Surveyor, 2009. User Guide V1.3, Gf Instrument S.R.O, Czech Republic.
• IAEA, 2003. Guidelines for Radioelement Mapping Using Gamma Ray Spectrometry Data. IAEA Technical Reports Series 1363, International Atomic Energy Agency, Vienna.
• Irlayıcı, A. 1993. Isparta Ovası Hidrojeolojisi ve Yeraltısuları ile İlgili Çevre Sorunları, Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Kalyoncuoğlu Ü. Y., Kamacı Z., Dolmaz M. N., Baykul A., Çiftçi C. 2009. Depreme Dayanıklı Yapılaşma İçin Isparta Ovası Yeraltı Tepkisinin Belirlenmesi, Proje, SDÜ Bil. Araş. Proj. Birimi, Isparta.
• Karahan G. 1997. İstanbul’un Çevresel Doğal Radyoaktivitesinin Tayini ve Doğal Radyasyonların Yıllık Etkin Doz Eşdeğeri, Doktora Tezi, İstanbul,118.
• Karahan G., Bayülken A. 1999. Assessment of Gamma Dose Rates Around Istanbul (Turkey), Journal of Enviromental Radioactivity, 47, 213-221.
• Karakelle B., Öztürk N., Köse A., Varınlıoğlu A., Erkol A. Y., Yılmaz, F. 2002. Natural Radioactivity in Soil Samples of Kocaeli Basin, Turkey, Journal of Radioanalytical And Nuclear Chemistry, Vol. 254. No.3, 649-651.
• Karaman, M. E., Meriç, E., ve Tansel I. 1988. Çünür (Isparta) Dolaylarında Kretase-Tersiyer Geçişi: Akdeniz Üniversitesi Isparta Müh. Fakültesi Dergisi 4, 90-98, Isparta.
• Karaman, M. E. 1990. Isparta Güneyinin Temel Jeolojik Özellikleri, TJK Bülteni, 33, 57-67, Ankara.
• Köksal, M.E., Çelebi N. 2003. Radon ve Türkiye Evlerinde Radon Ölçümleri, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, İstanbul.
• Özger A. G. 2005. Ceyhan, Yumurtalık ve Pozantı Bölgelerinin Doğal Radyoaktivite Düzeylerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çukurova Üniv., Adana.
• UNSCEAR, 2000 Report. United Nations Scientific Committee On the Effects of Atomic Radiation Sources , Effects And Risks of Ionizing Radiations, New York, USA.
• Yalçınkaya, S. 1989. Isparta Ağlasun (Burdur) Dolayının Jeolojisi, Doktora Tezi, Fen Bil. Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.