Afyon-Sandıklı Hüdai Jeotermal Sisteminin Rezervuar Sıcaklığının Araştırılması

Yıl 2010, Cilt: 14 Sayı: 3, 293 - 299, 27.02.2014

Ümit Memiş Selma Demer Nevzat Özgür

Öz

Sandıklı-Hüdai jeotermal alanı Afyon ilinin yaklaşık 40 km güneybatısında yeralır. Çalışma alanı volkanik, sedimanter ve metamorfik kayaçlardan oluşur. Hüdai jeotermal alanının rezervuar kayacı kuvarsitlerdir. Jeotermal akışkanın kullanım alanları sıcaklığına bağlı olarak değiştiğinden, çalışma alanındaki jeotermal sistemin rezervuar sıcaklığı araştırılmıştır. Afyon-Sandıklı jeotermal sahasındaki jeotermal akışkanlar Na-K-Mg üçgen diyagramına göre olgun olmayan sular grubuna girmektedir. Jeotermal akışkanların rezervuar sıcaklıkları silika jeotermometreleri ile 85-120 oC arasında hesaplanmıştır. Entalpi-silika ve entalpi-klorür karışım modelleri sırasıyla 108-134 oC ve 98-120 oC rezervuar sıcaklıkları önermektedirler. Hüdai jeotermal sahası için elde edilen ortalama rezervuar sıcaklığı 110 oC'dir. Anahtar Kelimeler: Afyon-Sandıklı-Hüdai, Jeotermal Akışkan, Jeotermometre, Karışım Modelleri

Anahtar Kelimeler

Afyon-Sandıklı-Hüdai, Jeotermal Akışkan, Jeotermometre, Karışım Modelleri

Kaynakça

• Afşin, M., 1991. Afyon-Sandıklı Kuruçay Ovası ve Hüdai Kaplıcalarının Hidrojeoloji İncelemesi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi (yayınlanmamış), 330s.
• Afşin, M., 1991. Afyon-Sandıklı Kuruçay Ovası ve Hüdai Kaplıcalarının Hidrojeoloji İncelemesi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi (yayınlanmamış), 330s.
• Arnorsson, S., Gunnlaugsson, E. ve Svavarsson, H., 1983a. The Chemistry of Geothermal Waters in Iceland-III. Chemical Geothermometry in Geothermal Investigations. Geochim. Cosmochim. Acta, 47, 567-577.
• Arnorsson, S., Gunnlaugsson, E. ve Svavarsson, H., 1983b. The Chemistry of Geothermal Waters in Iceland-II. Mineral Equilibria and Independent Variables Controlling Water Compositions, Geochim. Cosmochim. Acta, 47, 547-566.
• Ateş, Ö., 2007, Hıdırlar (Çanakkale-Yenice) Jeotermal Sahasının Hidrojeokimyasal Özellikleri ve Tektonizmayla İlişkisi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (yayınlanmamış), 130s.
• Blumenthal, M., 1962. Das Taurishce Hochgebirge des Aladağ, neure Forschungen zu zeiner Geographie, Stratigraphie ond Tektonik, MTA Enstitüsü yayını, Seri D, 6, 1-136.
• Brunn, J.H., Dumont, J.F., De Graciansky, P.C., Gutnic, M., Juteau, T., Marcoux, J., Poisson, A., 1971. Outline of the Geology of the Western Taurides. In Geology and History of Turkey (ed A.S. Campwell), Petroleum Exploration Society of Libya, Tripoli, 225-257.
• Çelik, M.Y. ve Sabah, E., 2002. The Geological and Technical Characterization of Ömer-Gecek Geothermal Area and the Environmental Impact Assessment of Geothermal Heating System in Afyon, Turkey. Environmental Geology, 41, 942-953.
• Dean, W.T. ve Özgül, N., 1994. Cambrian Rocks and Faunas, Hüdai area, Taurus Mountains, Southwestern Turkey. Bull. Instit. R. Sci. Naturale de Belgique-Science de la Terre, 64, 5-20.
• Ellis, A. J., 1979. Chemical Geothermometry in Geothermal Systems, Geothermics, 25, 219-226.
• Fournier, R. O., 1977. Chemical Geothermometers and Mixing Models for Geothermal Systems. Geothermics, 5, 41-50.
• Fournier, R.O., 1979. A Revised Equation for the Na/K Geothermometer. GRC Transac., 3.
• Fournier, R.O. ve Truesdell, A.H. 1973. An Empiricial Na-K-Ca Geothermometer for Natural Waters. Geochim. Cosmochim. Acta, 37, 515-525.
• Fournier, R. O. ve Potter, R. W., II, 1982. An Equation Correlating the Solubility of Quartz in Water from 25o to 900 o C at Pressures up to 10.000 bars. Geochim. Cosmochim. Acta, 46, 1969-1974.
• Fournier, R. O., White, D. E. ve Truesdell, A. H., 1974. Geochemical Indicators of Subsurface Temperature – Part 1, Basic Assumptions. J. Res. USGS, 2, 259-261.
• Frizon de Lamotte, D., Poisson, A., Aubourg, C., ve Temiz, H., 1995. Post-Tortonian Westward and Southward Thrusting in the Core of the Isparta Reentrant (Taurus, Turkey). Geodynamic Implications. Bull. Soc. Geol. France, 166, 59-67.
• Giggenbach, W.F, 1988. Geothermal Solute Equilibria. Derivation of Na-K-Mg-Ca Geoindicators. Geochim Cosmochim Acta, 52, 2749-2765.
• Günay, Y., Derman, A. S., Kozlu, H., Göncüoğlu, C. M. ve Gül M. A., 1995. Stratigraphy of Lower Paleozoic in Southern Turkey. IGCP Project 351 Early Paleozoic Evolution in NW Gondwana Excursion Guide Book, 3-9.
• Gürsu, S. ve Göncüoğlu, M. C., 2005. Batı Torosların (Sandıklı GB’sı, Afyon) Geç Neoproterozoyik ve Erken Paleozoyik Yaşlı Birimlerinin Jeolojisi ve Petrografisi. MTA Dergisi, 130, 29-55.
• Kharaka, Y. K. ve Mariner, R. H., 1988. Chemical Geothermometers and Their Application to Formation Waters from Sedimentary Basins. In Naeser, N. D. and McCollin, T. H., editors, Thermal History of Sedimantary Basins, SpringerVerlag, 99-117.
• Kissel, C., Averbuch, O., Frizon De Lamotte, D., Monod, O. ve Allerton, S., 1990. First Paleomagnetic Evidence of a Post-Eocene Clockwise Rotation of the Western Taurus Thrust Belt, East of the Isparta Re-entrant (Southwestern Turkey). Earth and Planetary Science Letters, 117, 1-14.
• Marcoux, J., 1987. Histoire et Topologie de la NeoTethys. These de Doctorat Detat. L'Universite Pierre et Marie Curie, Paris, 569p.
• Memiş, Ü., 2010. Afyon-Sandıklı Hüdai Jeotermal Alanının Hidrojeokimyasal Özelliklerinin Belirlenmesi ve İz Element Kirliliğinin İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (yayınlanmamış), 64 s.
• Mutlu, H., 1996, Geochemical Assesment of Thermal Waters from the Afyon Geothermal Area: Geothermometry Applications and Fluid-Mineral Equilibria. Ph. D. Thesis, Middle East Technical University, Graduate School of Natural and Applied Sciences, 169 p (yayımlanmamış), Ankara.
• Nivea, D. ve Nivea R., 1987. Developments in Geothermal Energy in Mexico. Part 12, A Cationic Geothermometer for Prospecting of Geothermal Resources. Heat Recovery Systems and CHP, 7, 243-258.
• Öngür, T., 1973. Sandıklı (Afyon) Jeotermal Araştırma Bölgesine İlişkin Jeolojik Durum ve Jeotermal Enerji Olanakları. MTA Rapor No: 5520, Ankara (yayımlanmamış).
• Özgül, N., Bölükbaşı, S., Alkan, H., ve Öztaş, Y., 1991. Göller Bölgesi ve Isparta’nın Jeolojisi ve Stratigrafisi. TPAO arama grubu rapor no:3028, 321 s., Ankara (yayımlanmamış).
• Özpınar, Y., 2008. Sandıklı (Afyon) Yöresinde Şabazit ve Fillipsit Mineralleri İçeren Tüflerin Minerolojik Petrografik ve İyon Değiştirme Özellikleri ve Tarımda Kullanılması, GB Anadolu, Türkiye. MTA Dergisi, 137, 27-47.
• Poisson, A., 1984, The Extension of the Ionian Trough into Southwestern Turkey. In The Geological Evolution of the Eastern Mediterranean. (eds: Dixon, J.F. and Robertson A.H.F.). Special Publication 17, Geological Society, London, 241250.
• Poisson, A., 1990. Neogene Thrust Belt in Western Taurides. The Imbricate Systems of Thrust Sheets Along a NNW-SSE Transect. IESCA-1990, 224235.
• Poisson, A., Akay, E., Dumont, J.F. ve Uysal, Ş., 1984. The Isparta Angle: A Mesozoic Paleorift in the Western Taurides. Geology of the Taurus Belt (eds., Tekeli, O., and Göncüoğlu, M.C.). International Symposium. 11-26, Ankara/Turkey.
• Şaroğlu, F., ve Yılmaz, Y., 1987. Geological Evolution and Basin Models During Neotectonic Episodein the Episodein the Eastern Anatolia. Bull. Min. Res. Exp., 107, 74-94.
• Tarcan, G., 2002. Jeotermal Su Kimyası. Jeotermal Enerji Araştırma ve Uygulama Merkezi (Jenarum) Yaz Okulu Ders Notları, 230-272, İzmir.
• Tonani, F., 1980. Some Remarks on the Application of Geochemical Techniques in Geothermal Exploration. Proceedings, Adv. Eur. Geoth. Res. Second Symp., 428-443.
• Truesdell, A. H., 1976. Summary of Section III Geochemical Techniques in Exploration. In Proceedings, Second United Nations Symposium on the Development and Use of Geothermal Resources, San Francisco, CA, U. S. Government Printing Office, 1, 13-39, Washington, D. C.
• Truesdell, A.H. ve Fournier, R.O., 1975. Calculation of Deep Temperatures in Geothermal Systems form the Chemistry of Boiling Spring Waters of Mixed Origin. Proc. Second UN Symposiumon Geothermal Resources, San Franscisco, CA, 837844.
• Truesdell, A.H. ve Fournier, R.O., 1977. Procedure for Estimating the Temperature of a Component in Mixed Water by Using a Plot of Dissolved Silica vs. Enthalpy, J. Res. USGS, 5.
• White, D. E., 1970. Geochemistry Applied to the Discovery, Evaluation and Exploitation of Geothermal Energy Resources. Geothermics, Special Issue, 2 (1), 58-80.