Isparta Ekolojik Koşullarında Farklı Olgunlaşma Grubuna Giren Bazı Patates (Solanum tuberosum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2012, Cilt: 16 Sayı: 1, 33 - 41, 14.07.2014

Arif Şanlı Tahsin Karadoğan

Öz

Bu araştırma, farklı olgunlaşma grubuna giren bazı patates çeşitlerinin Isparta ekolojik koşullarında verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 2008 ve 2009 yıllarında Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi deneme alanlarında yürütülmüştür. İki yıllık ortalama verilere göre, araştırmada kullanılan patates çeşitlerinde bitki boyunun 49.0-77.1 cm, ana sap sayısının 2.8-4.1 adet, ocak başına yumru sayısının 6.3-9.2 adet/ocak, pazarlanabilir yumru veriminin 1099-5525 kg/da, küçük yumru veriminin 335-934 kg/da, ocak veriminin 533-1630 kg/ocak ve dekara yumru veriminin 1707-5901 kg/da arasında değişim gösterdiği belirlenmiştir. Çalışmada, en yüksek yumru verimleri erkenci özellikteki Florice (5901 kg/da) ve Safran (4110 kg/da) çeşitlerinden, en düşük ise orta erkenci özellikteki Aurea (1707 kg/da) çeşidinden elde edilmiştir. Çeşitlerin kalite özellikleri arasında da önemli varyasyonlar belirlenmiş olup, kuru madde oranı, cips verimi ve cips rengi değerlerinin genellikle sanayilik, protein oranının ise sofralık çeşitlerde daha yüksek değerlere sahip olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

adaptasyon, çeşit, patates, verim

Kaynakça

• Amrein, S.S., Nekopour, H., Kebarfard, F., Parsapour, M.M. 2008. Effect of Potato Varieties on the Amount of Acrylamide Processing in the Potato Chips. Journal of Nutrition & Food Sciences, 3, 65-72.
• Arıoğlu, H.H. 1997. Nişasta ve Şeker Bitkileri. Ç.Ü. Ziraat Fak. Genel Yayın No: 188, Ders Kitapları No:57, Adana, 234s.
• Arslan, B., Kevseroğlu, K. 1991. Bitki Sıklığının Bazı Patates (Solanum tuberosum L.) Çeşitlerinin Verimi ve Önemli Özelliklerine Etkileri Üzerinde Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(3), 89-111.
• Arslan, B., Tunçtürk, M., Eryiğit, T., Ekin, Z., Kaya, A.R. 2002. Van-Erciş’te Bazı Patates Genotiplerinin Verim ve Verim Komponentlerinin Belirlenmesi. III. Ulusal Patates Kongresi, 23-27 Eylül, Bornava-İzmir, 381-391.
• Asmamaw, Y., Tekalign, T., Workneh, T.S. 2010. Specific Gravity, DryMatter Concentration, pH and Crisp-making Potential of Ethiopian Potato (Solanum tuberosum L.) Cultivars as Influenced by Growing Environment and Length of Storage Under Ambient Conditions. Potato Research, 53, 95–109.
• Becalski, A., Lau, A., Lewis, D. 2004. Acrylamide in French-Fries: Influence of Free Amino Acids and Sugars. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 52, 3801-3806.
• Bremner, U.M. 1965. Nitrogen (Methods of Soil Analysis Part. 2., C.A. Black et al.) American Soc. of Agr. Inc. Madison. Wiskonsin USA,1149-1176.
• Burton, W.G. 1966. The Potato: A Survey of Its History and of Factors Influencing It Yield,Nutritive Value, Quality and Storage. Edit: H. Veenman and Zonen N.V., Wageningen, Holland.
• Burton, W.G. 1981. Challenge for Stress Physiology in Potato. American Journal of Potato Resarch, 58,3-14.
• Çalışkan, M. E. 2001. Farklı Olgunlaşma Grubuna Giren Bazı Patates Çeşitlerinin Hatay Ekolojik Koşullarındaki Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. MKU Ziraat Fakültesi Dergisi, 6 (1-2), 39-50.
• Dede, Ö. 2004. Ordu Ekolojik Koşullarında Değişik Olumlu Patates Çeşitlerinin (Solanum tuberosum L.) Bazı Agronomik ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 35(3-4):159-164.
• Ekin, Z. 2009. Bazı Patates (Solanum tuberosum L.) Çeşitlerinin Ahlat Ekolojik Koşullarındaki Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(3),1- 10.
• Elfnesh, F., Tekalign, T., Solomon, W. 2011. Processing Quality of Improved Potato (Solanum tuberosum L.) Cultivars as Influenced by Growing Environment and Blanching. Frican Journal of Food Science, 5(6),324-332.
• Güler, A., Kolsarıcı, Ö. 1995. Farklı Lokasyonlarda Yetiştirilen Değişik Olumlu Bazı Patates Çeşitlerinde (Solanum tuberosum L.) Yüksekliğin Morfolojik, Fizyolojik, Verim ve Kalite Özelliklerine Etkisi. Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 19, 389-398.
• Günel, E., Karadoğan, T. 1992. Bazı Stres Şartlarının Patatesin Kalitesine Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(1), 125-137.
• Hassanpanah, D., Hassanabadi, H., Chakherchaman, S.H.A. 2011. Evaluation of Cooking Qualty Acharacteristics of Advenced Clones and Potato Cultivars. American Journal of Food Technology 6(1), 72-79.
• Ingram, K.T., Mc Cloud, D.E. 1984. Stimulation of Potato Crop Growth and Development. Crop Science, 24, 21-27.
• Kara, K., Günel, E., Oral, E. 1986. Erzurum Ekolojik Koşullarında Bazı Patates Çeşitlerinin Verim ve Adaptasyonu. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17 (1), 53-67.
• Karadoğan, T., Günel, E. 1992. Bazı Patates Çeşitlerinin Erzurum Ekolojik Koşullarına Adaptasyonu İle Verim ve Verim Unsurları Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(1), 1-15.
• Karadoğan, T. 1994. Bazı Patates Çeşitlerinin Cips ve Parmak (Kızarmış) Patates Kalitesi Üzerinde Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 25(1), 30-38.
• Karadoğan, T., Arpaçoglu, K., Özer, H. 1997. Bazı Patates Çeşitlerinin Üretim Gayesine Göre Uygun Hasat Zamanlarının Belirlenmesi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül, Samsun, 295-299.
• Levy, D., Genizi, A., Goldman, A., 1990. Compatibility of Potatoes to Contrasting Seasonal Conditions to High Temperatures and to Water Deficit:
• The Association with Time of Maturation and Yield Potential. Potato Research, 33, 325-334.
• Ludwing, J.W. 1989. Meetmethode Voor de Geschiktheid Van Aardappelen Voor de Verwerking Tot Pmmes Frites (bakkleurindex). Voedings Middelente Chnologie, 22, 19-21.
• Özkaynak, E., Samancı, B. 2005. Determining Relationships Among Plant and Tuber Components in Potato. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9 (1), 53-58.
• Öztürk, E., Polat, T., Kavurmacı, Z., Kara, K. 2008. Bazı Patates Çeşitlerinin (Solanum Tuberosum L.) Erzurum Koşullarında Yumru Verimi ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 1 (1), 15-18.
• Pawelzik, E., Delgado, E., Poberezny J., Rogoziňska I. 1999. Effect of Different Climatic Conditions on Quality of Certain German and Polish Potato Varieties. Abstract 14th Trien. Conference EAPR, Sorrento, 635-636.
• Samancı, B., Özkaynak, E., Çetin, M.D. 2003. Antalya Koşullarında Turfanda Patates (Solanum Tuberosum L.) Yetiştiriciliğinde Bazı Çeşitlerin Verim ve Verim ile İlgili Özelliklerinin Belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(1), 27-33.
• Şenol, S. 1973. Patates muhafazasında, sıcaklık, müddet, yumru özgül ağırlığı ve çeşit özelliğinin yumruda şeker, kuru madde ve cips matbaası kalitesine etkisi. Atatürk Üniversitesi Yayın No:159. Ziraat Fakültesi Yayın. No: 76. Araştırma No: 49. Bayhan, Ankara.
• Şenol, S., Arıoğlu, H.H.. 1991. Farklı Kökenli Patates Çeşitlerinin Çukurova Koşullarında Yetiştirilebilme Olanakları. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(2), 97-110.
• Talburt, W.F. 1987. Potato Processing. AVI Publisher Co., USA, 19-37.
• Tekalign, T., Hammes, P.S. 2005. Growth and Productivity of Potato as İnfluenced By Cultivar and Reproductive Growth: II. Growth Analysis, Tuber Yield and Quality. Scientia Horticulturae, 5, 29-44.
• Yıldırım, M.B. 1979. Patates Yetiştirilmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın. No: 395, Ege Üniversitesi, Bornova, İzmir.
• Yılmaz, G., Tuğay, M.E. 1999. Patateste Çeşit X Çevre Etkileşimleri. II. Çevresel Faktörler Yönünden İrdeleme. Turkish Journal of Agriculture and Forestry,23,107-118.
• Yılmaz, H.A., Güllüoğlu, L. 2002. Harran Ovası Koşullarında Yetiştirilen Kimi Patates Çeşitlerinin (Solanum Tuberosum L.) Tarımsal ve Bazı Kalite Özellikleri 10 Üzerinde Bir Araştırma III. Ulusal Patates Kongresi, 23-27 Eylül, Bornova İzmir, 179-192.