Farklı Bor Uygulamalarının Capparis L. spp. ve Carthamus L. spp. Tohumlarının Çimlenmesi Üzerine Etkisi

Yıl 2012, Cilt: 16 Sayı: 2, 154 - 161, 13.07.2014

Mahmut Doğan

Öz

Bu çalışmada Türkiye'nin ekonomik ve tıbbi önemi olan Capparis L. cinsine ait; üç takson (Capparis spinosa L. var. spinosa, Capparis ovata Desf. var. palaestina Zoh., Capparis ovata Desf. var. herbacea Willd.) Zoh. ile Carthamus L. cinsine ait iki takson; (Carthamus tinctorius L. ve Carthamus lanatus L.) olmak üzere toplam 4 türe bağlı 5 taksona ait tohumlar farklı bor bileşiklerinden oluşan, kontrollü koşullarda çimlendirilmiştir. Potasyum tetraboratlı ortamda çimlenen tohumların diğer ortamda çimlenen tohumlara göre çimlenme kabiliyeti ve çimlenme hızının daha yüksek, çimlenme süresinin ise daha kısa olduğu belirlenmiştir. Tohumların çimlenme hızı ile çimlenme kabiliyetinin belirlenmesi amacıyla yapılan araştırmada, bor bileşiklerine karşı tohumların tolerans aralığının çok dar olduğu anlaşılmaktadır. Çünkü belirlenen eşik (0,1 mg/L) değerinin altında veya üstünde ki uygulamalar istenen sonucu vermemektedir. Doz aşımında toksik etki oluşmakta, doz eksikliğinde herhangi bir çimlenme belirtisinin meydana gelmediği anlaşılmıştır. Dolayısıyla potasyum tetraboratın 0,1 mg/L doz uygulamasının en uygun eşik değeri olduğu ve en iyi sonucu verdiği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

bor, çimlenme, Carthamus, Capparis

Kaynakça

• Akan, H., Aslan, M., Balos, M.M., 2005. Gap Yöresindeki Tıbbi Ve Aromatik Bitkiler, TÜBİTAK-TBAG/Ç.SEK 22 (103-T009) No.’lu Proje.
• Akçam Oluk, E., Demiray, H. 2004. Bor elementinin Sambro No: 3 Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) Çeşidinin Büyümesi Üzerine Etkileri, Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 41(1),181190.
• Akçam Oluk, E., Demiray, H., Yardım, D. 2006. Bor Fazlalığının Ayçiçeği (Helianthus annuus L.cv.Sambro No.5) Bitkisinin İn Vitro Koşullarda Kök Gelişimi ve Anatomisi Üzerine Etkileri, Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 43(2), 145-152.
• Anonymous, 1997. Erozyona karşı köklü çözüm kapari, Orman Bakanlığı, Ağaçlandırma ve erozyon kontrol Genel Müdürlüğü, Çeşitli Yayınlar Serisi, No, 2, Ankara.
• Anonymous, 1999. Kapari Tarım ve işletmesi, Tarım ve Köt işleri Başkanlığı teşkilatlanma ve destekleme Genel müdürlüğü, Yayın dairesi başkanlığı. Ankara.
• Anonymous, 2000. Dış ticaret Müsteşarlığı, İhracat Genel Müdürlüğü Kayıtları.
• Artık, N., Nas, S., Yemiş, O., Bakkalbaşı, E., 2008. Kapari (Capparis spp.) Glukozinolatlarının Proses Sırasındaki Değişimi Ve Değişik Yöntemlerle Azaltılmaları, TÜBİTAKTOGTAG 3324 No.’lu Proje.
• Arslan N., Söyler DA, 1998. Kebere (Capparis ovata Desf.) Çeliklerinin Köklenmesine Büyüme Düzenleyici Maddelerinin Etkisi, Tarım Bilimleri Dergisi, 4(3), 70-73. Ankara.
• Ayanoğlu, F., Mert, A. 1999. Farklı Soğuklanma Süresi ve Kimyasal Uygulamalarının İki Kebere Türünde (Capparis Spinosa L., Capparis ovata desf.) Tohum Çıkışı Üzerine Etkileri, Tarım Bilgileri Dergisi, 5(2), 77-80.
• Atalay, E., Gezgin, S., Babaoğlu, M. 2003. Buğday (Triticum durum Desf.) ve Arpa (Hordeum Vulgare L.) İn Vitro Fidelerinin Bor Alımının ICP-AES ile Tespiti. Selçuk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Dergisi, 17 (32), 47-52.
• Bastias, E., Alcaraz-Lopez, C., Bonilla I., MartinezBallesta, MC., Bolanos, L., Carvajal, M. 2010.
• Interactions between salinity and boron toxicity in tomato plants involve apoplastic calcium. Journal of Plant Physiology, 167(1), 54–60.
• Baytop, T. 1995. Türkçe Bitki Adları Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları 578, Ankara. Beg, A., 1993. Status and Potential of Some Oilseed Crops in the WANA Region. Aleppo, CARDA, 38 p.
• Blevins, D.G., Lukaszewski, K.M. 1998. Boron in Plant Structure and Function, Annual Review of Plant Phsiology and Plant Molekular Biology, 49, 481500.
• Bilgin, M., 2004. Kapari Yurt İçi Piyasa Araştırması. İstanbul Ticaret Odası Dış Ticaret Şubesi Araştırma Servisi.
• Brown, PH., Bellaloui, N., Wimmer, M.A., Bassil, E.S., Ruiz, J., Hu, H., Pfeffer, H., Dannel, F., Römheld, V. 2002. Boron in Plant Biology, Plant Biology, 4, 205-223.
• Bowen, J.E., Gauch, H.G. 2002. Essentiality of Boron for Dryopteris dentata and Selaginella apoda, American Fern Journal, 55, 67-73.
• Choi, E., Kolesik, P., McNeill, A., Collins, H., Zhang, Q., Huynhi, B., Graham, R., Stangoulis, J. 2007.
• The Mechanism of Boron Tolerance for Maintanance of Root Growth in Barley (Hordeum vulgare L.), Plant Cell and Environment, 30, 984-993.
• Coşge, B., Gürbüz, B., Söyler, D., Şekeroğlu, N., 2005. Kebere (Capparis spp.) Yetiştiriciliği ve Önemi, Bitkisel Araştırma Dergisi, 2: 29–35.
• Doğan, M., Avu, A., Can, E.N., Aktan, A. 2008. Farklı domates tohumlarının çimlenmesi üzerine tuz stresinin etkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Fen Dergisi, 3(2) 174182.
• Doğan, M., Kılıç, H., Aktan. A., Can, N.E. 2009. Tuz stresi altındaki domates (Lycopersicon sp.) fidelerinde kalsiyum miktarı değişimleri. Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Dergisi, 21(2), 103108.
• Dugger, W.M. 1983. Boron in Plant Metabolism, Encylopedia of Plant Physiology, New Series (A.Lauchli and Bieleski R.L. eds.), Vol 15B, Sprienger Verlag, Berlin, 626-650.
• Faizanullah Bano, A., Nosheen, A. 2010. Role of plant growth regulators on oil yield and biodiesel production of linseed (Linum usititimum L). Journal Chemical Society Pakistan, 32, 668-671.
• Francois, L.E., Bernstein, L., 1964. Salt Tolerance of Safflower. Agron. J., 54, 38-40.
• Romeo, V. , Ziino, M., Giuffrida, D., Condurso, C., Verzera, A., 2007 Flavour Profile of Capers (Capparis spinosa L.) from the Eolian Archipelago by HS-SPME/GC–MS, Food Chemistry, 101, 1272–1278.
• Gemici, M., Aktaş L.Y., Türkyılmaz, B., Güven, A. 2002. The Effects of the Boron Aplication on Indole-3-Acetic Acid Levels in Triticum durum Desf. cv. Gediz Seedlings, Çukurova Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Fen Bilimleri Dergisi, 23, 2.
• Gülümser, A., Odabaş, M.S., Özturan, Y. 2005. Fasulyede (Phaseolus vulgaris L.) Yapraktan ve Topraktan Uygulanan Farklı Bor Dozlerının Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi, Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(2), 163-168.
• Güneş, A., Alpasalan, M., Özcan, H., Çıkılı, Y. 2000. Türkiye’de yaygın olarak yetiştirilen mısır (Zea mays L.) çeşitlerinin Bor toksisitesine Duyarlılıkları, Turkish Journal of Agricultural, 24, 277-282.
• Hakkı, E.E., Uygan, S., Babaoğlu, M., Topal, A., Gezgin, S., 2007. Determination of Wild Wheat Genetic Resources That Can Contribute Best to Boron Toxicity Tolerance in Cultivars. 13th European Congress On Biotechnology, 16-19 Sept. Barcelona, Spain, Abstract Journal of Biotechnology, special issue, 131(25), 533-534.
• Hamurcu M, Harmankaya M, Soylu S, Gökmen F, Gezgin S (2006). Makarnalık Buğdayın (Triticum durum L.) Bazı Besin Elementleri Kapsamına Farklı Dozlarda Bor ve Demir Uygulamalarının Etkisi. Selçuk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 20 (38), 1-8.
• Huang, C., Graham, R.D. 1990. Resistance of Wheat Genotypes to Boron Toxicityis Expressed at the Cellular Level, Plant and Soil, 126, 295-300. Hu, H., Brown, P.H., Labavitch, J.M. 1996. Species Variability in Boron Requirement İs Correlated With Cell Wall Pectin. Journal of Experimental Botany, 47, 227-232.
• İlisulu, K. 1970. Türkiye'de Aspir Ziraatı Hakkında incelemeler. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yıllığı, 19 (4), 733-753.
• Keren, R., Bingham, F.T. 1985. Boron in Water Soils and Plants, Advances in Soil Sciences. 1, 230-276.
• Klein, R.M. Brown, S.J. 1981. Effect of Borate Excess and Calcium Ion on Mitosis of Pea Root-Tip Meristem Cells. Environmental and Experimental Botany, 22, 199-202.
• Kızılgöz, İ., Özberk, İ. 2005. Sulanan Koşullarda Makarnalık ve Ekmeklik Buğdayın Borla Beslenme Durumunun Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9-3.
• Kaya, M.D., İpek, A., Özdemir, A. 2003. Effects of Different Soil Salinity Levels on Germination and Seedling Growth of Safflower (Carthamus tinctorius L.). Turk Journal of Agricultural Foresty, 27, 221-227.
• Khan, N., Young, K.J., Gartrell, J.N. 1999. Research Officers, Boron toxicity in barley. Division of Plan Research, Agriculture Western Australia, Farmnote, 85.
• Kırıcı, S. 1998. İki Aspir çeşidinde Gibberellik Asidin (GA3) Agronomik Özellikler ve Çiçek Verimi ile Boyar Madde Oranına Etkileri. Tarla Bitkileri Merkezi, Araştırma Enstitüsü Dergisi, 7 (1), 1030.
• Kırıcı, S., İnan, M. 2001. Aspir (Carthamus tinctorius L.)‘de Farklı Çiçek Hasat Tarihlerinin Çiçek ve Tohum Verimleri ile Toplam Boyar Madde ve Yağ Oranlarına Etkileri. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17- 21 Eylül, Cilt II (Endüstri Bitkileri), 67-71, Tekirdağ.
• Kolsarıcı, Ö., Ekiz, E. 1983. Yerli ve Yabancı Kökenli Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşitlerinin Önemli Tarımsal Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, 864, 25.
• Lima, M.D.R. 1998. Seed Germination of Pea (Pisum sativum L.) under Different Concentration Boron Levels, Irriga, 3(1), 47-54.
• Liu, D., Jiang, W., Zhang, L., Li, L. 2000. Effects of Boron İons on Root Growth and Cell Division of Broadbean (Vicia faba L.), Israel Journal of Plant Science, 48, 47–51.
• Lovatt, C.J. 1985. Evolution of Xylem Resulted in a Requirement for Boron in the Apical Meristems of Vascular Plants, New Phytol, 99, 509-522.
• Ludbrook, W.V. 1992. Effects of Various concentrations of Boron on the Growth of Pine Seedlings, Journal of Australian Institute of Agricultural Science, 8, 112-114.
• Loomis, W.D., Durst, R.W. 1992. Chemistry and Biology of Boron, BioFactors, 3, 229-239.
• Mahboobi, H., Yücel, M., Öktem, H.A. 2000. Changes in Total Protein Profiles of Barley Cultivars in Response to Toxic Boron Concentration. Journal of Biological Sciences, 23(3) 391-399.
• Miwa, K., Takano, J., Fujiwara, T. 2006. Improvement of seed yields under boron limiting conditions trough overexpression of Bor1, a boron transporter for xylem loading, in Arabidopsis thaliana. The Plant Journal, 46, 1084-1091.
• Mondy, N.I., Munshi, C.B. 1993. Effects of Boron on Enzymatic Discoloration and Phenolic and Ascorbic Acid Contents of Potatoes, Journal of Agricultural and Food Chemistry, 41, 554-556.
• Nable, R.O. 1991. Distribution of Boron Within Barley Genotypes with Differing Susceptibilities to Boron Toxicity. Journal of Plant Nutrition, 14(5), 453-461.
• Nable, R.O., Banuelous, S.G., Paull, G.J. 1997. Boron Toxicity, Plant and Soil, 198, 181-198.
• Orphanos, P. I. 1983. Germination of Caper (Capparis spinosa)Seeds. J. of Horticultural Science, 58 (2) 267-270.
• Otan, H., Sarı, A.O., Çarkacı, N. 1994. Kapari (Capparis spinosa L.) Üzerinde Agroteknik Araştırmalar, I. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-29 Nisan, İzmir.
• Özçelik, H., Kova, A., 2011. Türkiye’de Kebere (Capparis L./Capparacea) cinsi ve Ekonomik Önemi. 2. Uluslararası Odun Dışı Orman Ürünleri Sempozyumu, 8-10 Eylül, Isparta, s.32.
• Parr, A.J. Loughman, B.C. 1983. Boron and Membrane Function in Plants, içinde Metals and Micronutrients. Uptake and Utilization by Plants. Eds. D.A. Robb and W.S. Pierpoint, 87-107, Academic Pres, New York.
• Paull, J.G., Cartwright, B., Rathjen, A.J. 1988. Responses of Wheat and Barley Genotypes Toxic Concentrations of Soil Boron, Euphytica, 39, 137-144.
• Pugnaria, F. I. and E. Esteban, 1991. Nutritional adaptat ı ons of caper shrub (Capparis ovata Desf.) to environmental Spain.
• Power, P.P. Woods, W.G. 1997. The Chemistry of Boron and Its Speciation in Plants, Plant and Soil, 193(12), 1-13.
• Rerkasem, B., Jamjod, S. 2004. Boron deficiency in wheat: a review. Field crops research, Elsevier, 89, 173–186.
• Reid, R.J., Hayes, J.E., Post, A., Stangoulis, J.C.R., Graham, R.D.A. 2004. Critical analysis of causes of boron toxicity in plants, Plant Cell and Enviroment, 25, 1405-1414.
• Romeo, V. , Ziino, M., Giuffrida, D., Condurso, C., Verzera, A., 2007 Flavour Profile of Capers (Capparis spinosa L.) from the Eolian Archipelago by HS-SPME/GC–MS, Food Chemistry, 101, 1272–1278.
• Schon, M.K., Blevins, D.G. 1987. Boron Stem Infusions Stimulate Soybean Yield By Increasing Pods on Lateral Branches, Plant Physiology, 969-971.
• Soylu, S., Sade, B., Topal, A., Akgün, N., Gezgin, S., Hakkı, E.E., Babaoğlu, M. 2005. Responses of Irrigated Durum and Bread Wheat Cultivars to Boron Application in a Low Boron Calcareous Soil. Turk Journal of Agricultural Foresty, 29, 275-286.
• Söyler, D., Arslan, N. 1999. Kebere (Capparis spinosa L.) Tohumlarının Çimlenmesine Farklı Sıcaklık ve Işıklandırmanın Etkisi, Ege Tarımsal Araştırma dergisi, 9(1), 63-75, İzmir.
• Söyler, D., Arslan, N. 2000. Kebere (Capparis ovata Desf.) Çeliklerinin Köklenmesine Büyüme Düzenleyici Maddelerinin Etkisi, Turk Journal of Agricultural Foresty, 595-600.
• Söyler, D., Arslan, N., 2004. Kebere (Capparis ovata Desf.) Tohumlarının Çimlenmesi Üzereine Farklı Ön Uygulamalar, Sıcaklık veışıklanmanın Etkileri. Tarım Bilimleri Derğisi, 1082), 127132.
• Tansı, S., Culcu, A., Nacar, Ş. 1997. Kebere (Capparis spinosa L.) Tohumların Çimlenmesi Üzerine Araştırmalar, Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi. 22-25 Eylül 681-683, Samsun.
• Taban, S., Erdal, İ. 2000. Bor Uygulamasının Değişik Buğday Çeşitlerinde Gelişme ve Toprak Üstü Aksamda Bor Dağılımı Üzerine Etkisi. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 24, 255-262.
• Takano, J., Miwa, K., Yuang, L., Wiren, N., Fujiwara, T. 2005. Endocytosis and Degradation of Bor1, a Boron Transporter of Arabidopsis thaliana, Regulated by Boron Availability. PNAS, Plant Biology, 102(34), 12276-12281.
• Torun, A.A., Yazıcı, A., Erdem, H., Çakmak, İ. 2006. Genotypic Variation in Tolerance to Boron Toxicity in 70 Durum Wheat Genotypes. Turk Journal of Agricultural Foresty, 30, 49-58.
• Tonçer, O. 1999. Güneydoğu Anadolu bölgesinde kebere (Capparis ovata Desf. var. palaestina Zoh.)' ı n çoğaltma olanakları na araştı rı lmas ı . Çukurdova Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktara tezi, 167 s.
• Topal, A., Gezgin, S., Akgün, N., Dursun, N., Babaoğlu, M., 2002. Yield and Yield Attribute of durum Wheat (Triticum durum Desf.) as effected by Boron Application. Boron in Plant and Animal Nutrition, Edited by Goldbach et al.,Kluwer Academic/Plenum Publishers. New York.
• Uysal, N., Baydar, H., Erbaş, S. 2006. Isparta populasyonundan geliştirilen Aspir (Cartamus tinctorius L.) hatlarının tarımsal ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(1), 5263.
• Warington, K. 1923. The Effects of Boric Acid and Borax on The Broad Bean And Certain Other Plants, Annals of Botany, 37, 457-466.
• Wimmer, M.A. and Goldbach, H.E., 2007, Boron in the Apoplast of Higher Plants:Relevance for rapid deficiency reactions, interaction with calcium activity and characterization of soluble boron, içinde The Apoplast of Higher Plants:Compartment of Storage, Transport and Reactions, B.Sattelmacher and W.J. Horst (eds.) pp.19-32.
• Yazdi-Samadi, B., Zali, A.A., 1979. Comparison of Winter and Spring-type Safflower. Crop Sci., 19, 783-785.
• Yorgancılar, M., Babaoğlu, M. 2005. Buğday Çeşitlerinde Borun Çimlenme Üzerine Etkisinin In Vitro ve Saksı Şartlarında Araştırılması. Selçuk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 19 (35), 109-14.