Küçük Sincanlı (Afyonkarahisar) Ovası Hidrojeoloji İncelemesi

Yıl 2012, Cilt: 16 Sayı: 3, 269 - 278, 13.07.2014

Fatma Aksever Ayşen Davraz Remzi Karagüzel

Öz

Her türlü ihtiyacın karşılanması için pek çok bölgede kullanılabilir su sıkıntısının çekildiği günümüzde bütün ovalarda ayrıntılı
hidrojeolojik çalışmaların yapılması önem taşımaktadır. Bu çalışmada Küçük Sincanlı Ovası'nda kullanılabilir su potansiyeli ve su
kalitesinin tespiti amaçlanmıştır. Küçük Sincanlı Ovası Afyonkarahisar ili'ne yaklaşık olarak 45 km uzaklıkta olup, Sandıklı ve
Büyük Sincanlı ovalarının arasında bulunan komşu ovalara göre nispeten küçük bir çöküntü ovasıdır. Ovada Prekambriyen yaşlı
Kestel formasyonu temeli oluşturmaktadır. En önemli akiferi Kuvaterner alüvyon ve Pliyosen Hamamçay formasyonu
oluşturmaktadır. Yeraltı suyu seviye değişimi Mayıs-2007 ve Nisan-2010 dönemleri için 1.09-4.85 m arasında belirlenmiştir. Küçük
Sincanlı Ovası için emniyetli kullanılabilir yeraltı suyu potansiyeli yaklaşık 8.87x106 m3/yıl olarak hesaplanmıştır. Küçük Sincanlı
Ovası, en önemli yüzeysel akışı olan Karadirek çayı boşalımı ve yeraltı suyu akımı ile Sandıklı Ovası'nı beslemektedir. Bu çay
üzerinde bulunan Serban ve Taşoluk göletleri vasıtasıyla sulama suyu ihtiyacı karşılanmaktadır. Yeraltı sularının Piper diyagramına
göre Ca-Mg-HCO3'lı sular fasiyesinde olduğu belirlenmiştir. Çalışma alanında içme suyu amacıyla kullanılan kaynak sularının
kimyasal, fiziksel, bakteriyolojik ve ağır metal içeriklerinin WHO ve TS 266 içme suyu standartlarına uygun olduğu tespit edilmiştir.
Ancak, suların nitrat ve amonyak içerikleri dış kökenli kirleticilerden etkilenme olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Küçük Sincanlı ovası, hidrojeoloji, yeraltı suyu potansiyeli, hidrojeokimya

Kaynakça

• Afşin, M. 1991. Afyon Sandıklı Kuruçay ovası ve Hüdai kaplıcasının hidrojeoloji incelemesi, Ankara Üniversitesi, Doktora tezi, yayımlanmamış, Ankara
• AİÇDR, Gürman, Y., Kantarcı, T., 2008. Afyonkarahisar İli Çevre Durum Raporu, Afyonkarahisar Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Afyonkarahisar.
• Aksever, F. 2011. Afyon-Sandıklı havzası hidrojeoloji incelemesi, Doktora tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta, 231s.
• Clark I.D., Fritz, P., 1997. Environmental Isotopes in Hydrology, Lewis Publishers, 328p, Newyork.
• CorelDRAW ® Graphics Suite X3, Professional Graphic Design Software
• Çakmakoğlu, A. 1986. Çivril-Banaz-Sandıklı-Dinar Arasındaki Bölgenin Jeolojisi (K23-c1,c2,c3,c4d3; K24-d3,d4; L23-a2,a3,b1,b2,b3,b4; L24a1,a2,a3,a4), MTA Rap. Derleme No: 8062, Ankara
• DSİ, 2008. Devlet Su İşleri 18. Bölge Müdürlüğü, Isparta
• Dünkeloh, A. 2005. Water Budget of the Upper Diarizos Catchment, Troodos, Cyprus, Hydrogeologie und Umwelt Heft 33 (15) 1-24.
• Erikson, E., 1981. Aluminium in Groundwater Possible Solution Equilibria, Nordic Hydrology, 12, p:43-50.
• Elsheikh, A.E.M. 2011. Zeinelabdein, K.A.E., Elobeid, S.A., Groundwater budget for the upper and middle parts of the River Gash Basin, eastern Sudan, Arab J Geosci (2011) 4:567–574.
• EPA 900.0, 1980. United States Enviromental Proction Agency, EPA Method 900.0, Gross Alpha and Gross Beta Radioactivity in Drinking Water Method, USA.
• Favara, R., Grassa, F., Valenza, M. 2000. Hydrochemical evolution and environmental features of Salso River catchment, central Sicily (Italy), Environmental Geology 39 (11) October 2000 7 Q Springer-Verlag.
• Gogu, R.C., Carabin, G., Hallet, V., Peters, V., Dassargues, A. 2011. GIS-based hydrogeological databases and groundwater modelling, Hydrogeology Journal (2001) 9:555–569.
• IAEA,1981. International Atomic Energy Agency, Stable isotope hydrology, deuterium and oxygen-18 in the water cycle, Technical report series, No. 210, IAEA.
• Manfreda, S., Sdao, F., Sole, A. 2007. Hydrogeological Water Balance in a Carbonate Hydro-Structure, Proceedings of the 2nd IASME / WSEAS International Conference on Water Resources, Hydraulics & Hydrology, Portoroz, May 15-17, Slovenia.
• Nilsson, B., Engesgaard, P., Kidmose, J., Karan, S., Looms, M.L., Frandsen, M.S.C. 2009. Water budget of Skærsø, a lake in south-east Jylland, Denmark: exchange between groundwater and lake water, GEUS, 2009. Geological Survey of Denmark and Greenland Bulletin 17, 45–48.
• Öngür, T. 1973. Sandıklı (Afyon) jeotermal araştırma bölgesine ilişkin jeolojik durum ve jeotermal enerji olanakları. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No;5520, Ankara, (yayımlanmamış).
• Piper, A.M. 1944. A graphic procedure in the ge-chemical interpretation of water-analyses, Trans, Amer, Geophys, Union.
• Sayın M., Eyüpoğlu, S.Ö., 2005. Türkiyedeki yeğışların kararlı izotop kullanarak yerel meteorik doğruların belirlenmesi, II. Hidrolojide İzotop Tekniklerinin Kullanılması Sempozyumu, 26-30 Eylül 2005, İzmir.
• Thornthwaite, C. W. 1948. An approach toward a rational classification of climate, Geog. Rev., 38, 55-94.
• TS 266, 2005. Türk Standardı (TSE), Sular - İnsanî Tüketim Amaçlı Sular, ICS 13.060.20, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
• TS 3790, 1998. Su Kalitesi-Alkalinik Tayini, Bölüm1: Toplam ve Bileşik Alkalinitenin Tayini, EN ISO 9963-1.
• TS 4164, 1998. Su Kalitesi-Klorür Tayini-Kromat İndikatörü Yanında Gümüş Nitrat ile Titrasyon (Mohr Metodu), EN ISO 9297.
• TS 5095, 1987. Suyun Analiz Metotları-Sülfat TayiniGravimetrik, Türbitimetrik ve Titrimetrik Metotlar.
• Tuzcu, G. 1974. Küçük Sincanlı Ovası hidrojeolojik etüt raporu, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığı, Ankara
• Welsh, W.D. 2002. Conceptual hydrogeological model and water balance estimates for the Bowen irrigation area, Queensland, ISBN 0642475989, Bureau of Rural Sciences, Kingston
• WHO, 2004. (World Healt Organization), Drinking Water Standarts, Guidelines for Drinking Water Quality, 3 rd ed. Geneva