Recorded Civil Architecture Structures and Their Characteristics of Residential Exceptions in Antalya City

Yıl 2013, Cilt: 17 Sayı: 1, 113 - 132, 12.07.2014

Ali Türk

Öz

Antalya, the most developed city of the Mediterranean Region, besides having natural beauty is a rich place in terms of its archeological and historical monuments as it has been a residence for centuries. Many historical civil architectural structures such as mosques, khans, tombs, caravansaries, Turkish baths, schools, board structures and shops form the historical identity of the city. Today, these historical structures being stucked in the city centre are in danger of being extinct. That the new city regulations ignore the historical atmosphere and a faster development has been in Antalya than that of Turkey makes this process faster. Also, the high prices of the areas in the city centre, the profound effect of social-economical change caused by technological advances on the physical structures and being amateurs on the preserving policies effect this process. That’s why it is essential for Antalya that its city atmosphere problems should be searched, by determining the features of recorded civil architecture structures, the problems should be found and in the light of this information, the necessary things according to today’s conditions should be done

Anahtar Kelimeler

Historical Fabric, Except for Residence, Recorded Structure, Civil Architecture, Conservation, Antalya

Antalya Kenti Konut Dışı Tescilli Sivil Mimari Yapılar ve Özellikleri

Öz

Akdeniz Bölgesinin en gelişmiş kenti olan Antalya kenti, sahip olduğu doğal güzelliklerin yanında, yüzlerce yıldır yerleşim merkezi olduğu için arkeolojik ve tarihi eserler yönünden de zengin bir kenttir. Kentin tarihi kimliğini camiler, türbeler, hanlar ve kervansaraylar, hamamlar, okullar, idari yapılar, dükkanlar gibi çok sayıda tarihi sivil mimarlık yapısı oluşturur. Günümüzde kent merkezinde sıkışıp kalmış olan bu tarihi yapılar yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Yeni kentsel düzenlemelerin tarihi dokuyu yok sayması, Antalya kentinde ülkemizin gelişim sürecinden daha hızlı bir gelişim yaşanması, kent merkezlerindeki arsaların rantlarının yüksek olması, teknolojik gelişmelerin neden olduğu sosyo-ekonomik değişimlerin fiziksel yapıya önemli ölçüde etki etmesi ve ülkemizdeki koruma politikalarındaki amatörlükler bu süreci hızlandırmaktadır. Bu nedenle Antalya kentinin tarihi kent dokusunun sorunlarının modern yöntemlerle araştırılması, tescilli sivil mimarlık yapılarının özelliklerinin belirlenerek sorunların tespit edilmesi ve bu bilgiler ışığında günümüz koşullarına göre gerekli müdahalelerin yapılması gerekmektedir.
Bu çalışma kapsamında, Antalya kent merkezinde bulunan konut dışı tescilli sivil mimarlık yapıları ayrıntılı bir şekilde incelenerek, koruma ve yeniden değerlendirme potansiyelleri araştırılmış ve uygulamalara yön vermek amacıyla çağdaş koruma politikalarına uygun öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tarihi Doku, Konut Dışı, Tescilli Yapı, Sivil Mimari, Koruma, Antalya

Kaynakça

• Ahunbay, Z. 1996. Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon. Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul.
• Antalya Kültür Envanteri (Merkez–2003). 2003.
• Antalya Valiliği İl Kültür Turizm Müdürlüğü, İl Özel İdaresi Kültür Yayınları, Antalya. Antalya’da http://www.antalyakentmuzesi.org.tr/index.php?opt ion=com_content&task=view&id=131 Tarihçesi. Bektaş, C. 2005. Anadolu Evleri Dizisi 2: Antalya, Halk
• Yapı Sanatından Bir Örnek. Bileşim Yayınevi, İstanbul. Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi. 1986.
• Milliyet yayınları. (Temel Alınarak Hazırlanılan Kaynak: Grand Dictionnaire Encyclopédique) Çimrin, H. 2002. Bir Zamanlar Antalya. Antalya
• Ticaret Odası Yayınları, Antalya. Karaca, B. 1997. XV ve XVI. Yüzyıllarda Teke Sancağı.
• Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Samsun. Karaca, B. 2007. XV ve XVI. Yüzyıllarda Teke Sancağı.
• Kent-Müze-Tarih Söyleşisi, Antalya, 30 Haziran 2007,
• Antalya Kent Müzesi Projesi Yayını, Antalya. Karaesmen, E. Antalya Kent Dokusunun Yarım Yüzyıllık Altyapılaşmaya Giriş). ODTÜ, Ankara. (Kentsel Yapılaşma ve http://www.e-kutuphane.imo.org.tr/pdf/11058.pdf (Erişim tarihi: 10.03.2009).
• Kartal, S.K. 1978. Kentleşme ve İnsan: Kentleşme
• Sürecinde İnsan Tutum ve Davranışlarında Meydana Gelen Değişmeler. TODAİE Yayınları, Ankara. Kuban, D. 2002. Tarihi Çevre Korumanın Mimarlık
• Boyutu/ Kuram ve Uygulama. Yapı Endüstri Merkezi Yayınları/ Genel-Çevre-Şehircilik-Mimarlık Dizisi, İstanbul. Kuleli, E. 1998. Özgün İşlevini Sürdüremeyen
• Anıtların Yeniden Kullanım Sorunları. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir. Mansuroğlu, S., Karagüzel, O., Ortaçeşme, V. 2005.
• Antalya Örneğinde Kent Planlama Çalışmalarında Biyotop Haritalarının Önemi. Antalya Yöresinin İnşaat Mühendisliği Sorunları Kongresi (22-23-24
• Eylül) Bildiriler Kitabı, Cilt II, Antalya. Mimarlar Odası. 2004. 50 Yılda Antalya’da Planlama
• Kentleşme ve Mimarlar Odası. Mimarlar Odası Yayınları, Antalya. Sezer, A.N. 2002. Açılış Konuşması. Tarihi Kentler
• Birliği Edirne Buluşması Açılış Töreni, Edirne Halk Eğitim Merkezi, Edirne. http://www.tarihikentlerbirligi.org/icerik/HaberDet ay.asp?newsID=17 Tunçer, M. 2007. Korumanın Yasal, Yönetsel,
• Planlama ve Kültürel Boyutları: Perge-Antalya-Kaş- Patara Koridorunda Korumanın Son 15 Yılının Değerlendirilmesi, Sonuçlar ve Öneriler. İnternational Gazimagusa Symposium 2007; Medi-triology 2:
• Coastal Settlements, Culture, Conservation (8-9-10
• Ekim 2007), Magosa, Kıbrıs.
• Türk, A., Öçal, H., 2007. Isparta Kenti Konut Dışı Sivil
• Mimari Yapıları ve Özellikleri, SDÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi-Mühendislik-Teknoloji ve Tasarım Bilimleri, ISSN 1300-7668, cilt:11, sayı:1, 38-47, Isparta.
• Uyar, M., Erdoğan, M. 2007. Antalya Kaleiçi Neden Korunamıyor?
• Söyleşisi (17 Kasım 2007), Antalya Kent Müzesi
• Projesi Yayını, Antalya. Yapmalı?. Kent-Müze-Tarih