Yağ Gülü (Rosa damascena Mill)'nde Mutasyon Islahı

Yıl 2013, Cilt: 17 Sayı: 2, 39 - 43, 11.07.2014

Hasan Baydar Soner Kazaz Sabri Erbaş

Öz

Diğer kültür bitkilerinde olduğu gibi, yağ gülünde de genetik varyasyon yaratma yollarından birisi mutasyon ıslahıdır. Bu araştırmada, yağ gülünden morfolojik, tarımsal ve teknolojik özellikleri yönüyle üstün yeni yağ gülü mutantlarının elde edilmesi amaçlanmıştır. Isparta yağ gülü bahçelerinden 2007 yılı Ekim ayında toplanan Rosa damascena Mill. (2n = 4x = 28) meyvelerinin tohumları çıkartılarak kurutulmuş ve Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nda Kobalt 60 kaynaklı gama ışını ile 0, 100, 200, 300 ve 400 Gray dozlarda ışınlanmıştır. Her bir doz için 1000 adet tohum kullanılmıştır. Mutasyon geçirmiş tohumlar 4 oC'de 3 ay kadar katlamaya alınmış ve 2008 yılı Mart ayında viollere ekilmiş, 0, 100 ve 200 Gray dozlardan elde edilen fideler 2008 yılı Temmuz ayında saksılara aktarılmış, 2009 yılında sera koşullarında saksılarda büyütülen fideler 2010 yılı Mart ayında tarlaya dikilmiştir. 2011 yılı çiçeklenme sezonunda (Mayıs-Haziran) yapılan gözlemlere göre, daha ilk generasyonda (M1) geniş bir genetik çeşitlilik olduğu gözlenmiş, özellikle çiçek rengi ve petal sayısı bakımından geniş bir varyabilite ortaya çıkmış, koyu pembeden beyaza kadar renklerde ve 5'den 90'a kadar değişen sayılarda petal yaprak oluşturan mutant yağ gülleri elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yağ gülü, Mutasyon ıslahı, Gama ışını

Mutation Breeding of Oil Rose (Rosa damascena Mill)

Öz

Mutation breeding is one of the ways to create genetic variation of oil rose, as in other species. In the present study, it is aimed to develop superior mutants in terms of mophological, agronomic and quality characteristic compare to the oil rose. Oil rose fruits (Rosa damascena Mill.) were harvested and seeds were extracted in 2007. 1000 seeds were irradiated with 0, 100, 200, 300, 400 Gry doses of the cobalt 60 gamma-ray in Atomic Energy Agency, Ankara, Turkey. Irradiated seeds were stratified at 4oC for 3 month and planted to viols on March in 2008. Seedlings applied 0, 100, 200 Gry doses were transferred to pots in 2008 and were planted to field on March in 2010. Mutant oil roses showed wide genetic variation for flower color (from darker pink to white), petal number (from 5 to 90) and flowering period (M1 generation) in 2011

Anahtar Kelimeler

Oil rose, Mutation breeding, Gamma-ray

Kaynakça

• Ağaoğlu, Y.S., Ergül, A., Göktürk Baydar, N. 2000. Molecular analysis of genetic diversity oil rose (Rosa damascena Mill.) grown Isparta (Turkey) region. Biotechnology and Biotechnological Equipment, 14(2),16-18.
• Anaç, O. 1984. Gas chromatographic analysis on Turkish rose oil, absolute and concrete. Perfumer & Flavorist, 9, 1-14.
• Aycı, F., Aydınlı, M., Bozdemir, Ö.A., Tutaş, M. 2005. Gas chromotographic investigation of rose concrete, absolute and solid residue. Falvour and Fragrance Journal, 20, 481-486.
• Başer, K.H.C. 1992. Turkish rose oil. Perfumer & Flavorist, 17, 45-52.
• Baydar, H., Erbaş, S., Kıneci, S, Kazaz, S. 2007. Yağ gülü (Rosa damascena Mill.) damıtma suyuna katılan Tween-20'nin taze ve fermente olmuş çiçeklerin gül yağı verimi ve kalitesi üzerine etkisi. SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(1), 15-20.
• Baydar, H., Göktürk Baydar, N. 2005. The effects of harvest date, fermentation duration and tween 20 treatment on essential oil content and composition of industrial oil rose (Rosa damascena Mill.). Journal of Industrial Crops and Products, 21, 251-255.
• Baydar, H., Schulz, H., Kruger, H., Erbaş, S., Kineci, S. 2008. Influence of fermentation time, hydro- distillation time and fractions on essential oil composition of Damask rose (Rosa damascena Mill.). Journal of Essential Oil Bearing Plants, 11 (3), 224- 232.
• Bayrak, A., Akgül, A. 1994. Volatile oil composition of Turkish rose (Rosa damascena). J.Sci.Food Agric., 64, 441-448.
• Causer, B., Schwarz-Sommer, Z., Davies, B. 2010. Floral organ identidy: 20 years of ABCs. Seminars in Cell & Development Biology, 21, 73-79.
• Cherry-Martin, M., Jullien, F., Heizmann, P., Baudino, S. 2007. Fragrance heritability in hybrid tea roses. Sci. Hort., 113, 177-181.
• David, F., De Clercq, C., Sandra, P. 2006. GC/MS/MS Analysis of β-damascenone in Rose Oil. Varian GC/MS App. Note 52.
• Göktürk Baydar, N., Baydar, H., Debener, T. 2004. Analysis of genetic relationships among Rosa damascena plants grown in Turkey by using AFLP and microsatellite markers. Journal of Biotechnology, 111, 263-267.
• Harris, B. 2002. Methyl eugenol-The current bete noire of aromatherapy. Int. J. of Aromatherapy, 12(4), 193-201.
• Kazaz, S., Erbaş, S., Baydar, H., 2010. Breaking seed dormancy in oil rose (Rosa damascena Mill.) by microbial
• Biotechnology, 9 (39), 6503-6508. African Journal
• of Kahrizi, Z.A., Kermani, M.J., Amiri, M.E., Vedadi, S. 2010. Identifying the correct dose of gamma-rays for in vitro mutation of rose cultivars. ISHS Acta Horticulturae, 923.
• Kovacheva, N. 2011. Selection of oil-bearing rose in Bulgaria-tendencies and perspective. Agricultural Science and Technology, 3(3), 89-192.
• Oka, N., Ohishi, H., Hatona, T., Hornberger, M., Sakata, K., Watanabe, N. 1999. Aroma evolation during flower opening in Rosa damascena Mill. Z. Naturforsh, 54, 889-895.
• Remay, A., Lalanne, D., Thouroude, T., Le Couviour, F., Oyant, L.H., Foucher, F. 2009. A survey of flowering genes reveals the role of gibberellins in floral control in rose. Theor. Appl. Genet., 119, 767-781.
• Rusanov, K., Kovacheva, N., Stefanova, K., Atanassov, A., Atanassov, I. 2009. Rosa damascena - Genetic resources and capacity building for molecular breeding. Biotechnol. & Biotechnol Eq., 23(4), 1436- 1439.
• Spiller, M., Berger, R.G., Debener, T. 2010. Genetic dissection of scent matabolic profiles in diploid rose populations. Theor. Appl. Genet., 120, 1461-1471.
• Tsvetkov, R. 1984. Mutation selection in Kazanlak rose oil. Plant Science. 8, 92-98.