<i>Tuta absoluta</i> ve <i>Macrosiphium euphorbiae</i>’nin Domates Bitkisinde Dikey Dağılımı

Yıl 2016, Cilt: 20 Sayı: 2, 0 - , 18.07.2016

Alime Bayındır Ali Kemal Birgücü İsmail Karaca

Öz

Solanaceae familyasından olan domates (Solanum lycopersicum L.) bir yıllık bir sebze türüdür. Ülkemizde domates üretimini olumsuz yönde etkileyebilecek pekçok hastalık, zararlı ve yabancı ot bulunmaktadır. Zararlıların konukçu bitki üzerindeki dağılımı, doğal düşmanlarınca aranma faaliyet başarısını önemli derecede etkilemektedir. Bu çalışmada yetiştirme sezonu boyunca, domatesin ana zararlısı konumunda olan Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae) ve yine domateste önemli ekonomik kayıplara neden olan Macrosiphium euphorbiae Thomas, 1878 (Hemiptera: Aphididae)’nin sera alanında ve açık alanda yetiştirilen domates bitkilerindeki dikey dağılımı ayrı ayrı olmak üzere incelenmiştir. Sera alanında çalışmanın ilk yılında M. euphorbiae erginlerinin alt>üst>orta yapraklarda, çalışmanın ikinci yılında ise orta>üst>alt yapraklar şeklinde sıraladığı belirlenmiştir. Çalışmanın ilk yılında T. absoluta larvalarının alt>üst>orta yapraklarda, çalışmanın ikinci yılında ise orta>üst>alt yaprak şeklinde sıralandığı gözlenmiştir. Açık alanda çalışmanın ilk yılında M. euphorbiae erginleri alt>orta>üst yapraklarda, çalışmanın ikinci yılında ise üst>orta>alt yaprak şeklinde sıralandığı belirlenmiştir. T. absoluta larvalarının çalışmanın her iki yılında da üst>orta>alt yaprak şeklinde sıralandığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Domates; Dikey dağılım; Macrosiphium euphorbiae; Tuta absoluta

Kaynakça

• [1] Anonim, 2012. Domates. http://tr.wikipedia.org/wiki/Domates. (Erişim Tarihi: 07.11.2014).
• [2] Uygun N., Ulusoy, M.R., Başpınar, H., 1998. Sebze Zararlıları. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Genel Yayın No:213. Ders Kitapları No: A- 68, Adana. I. Baskı, 168s.
• [3] García, M.F., Espul, J.C., 1982. Bioecology of the tomato moth (Scrobipalpula absoluta) in Mendoza, Argentine Republic. Revista de Investigaciones Agropecuarias, 17 (1982), 135–146.
• [4] Korycinska, A., Moran, H. 2009. Plant Pest Notice: South American Tomato Moth, Tuta absoluta. Department for Environment, Food and Rural Affairs, Food and Environment Research Agency, 56 (2009), 1-4.
• [5] Desneux, N., Wajnberg, E., Wychuys, K.A.G., Burgio, G., Arpaia, S., Narváez -Vasquez, C.A., González-Gabrera, J., Catalán-Ruescas, D., Tabone, E., Frandon, J., Pizzol, J., Poncet, C., Cabello, T., Urbaneja, A., 2010. Biological invasion of European tomato crops by Tuta absoluta: ecology, geographic expansion and prospects for biological control. Journal of Pest Science, 83 (2010), 197–215.
• [6] Urbaneja, A., Vercher, R., Navarro, V., Porcuna, J.L., García-Marí, F., 2007. La polilla del tomate, Tuta absoluta. Phytoma-España, 194 (2007), 16-24.
• [7] Arnó, J., Sorribas, R., Prat, M., Matas, M., Pozo, C., Rodríguez, D., Garreta, A., Gómez, A., Gabarra, R., 2009. Tuta absoluta, a new pest in IPM tomatoes in the northeast of Spain. IOBC/WPRS Bulletin, 49 (2009), 203-208.
• [8] Kılıç, T. 2010. First record of Tuta absoluta in Turkey. Phytoparasitica, 38 (2010), 243-244.
• [9] Erler, F., Can, M., Erdoğan, M., Ates, A.O., Pradier, T., 2010. New Record of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) on Greenhouse-Grown Tomato in Southwestern Turkey (Antalya). Journal of Entomological Science, 45 (2010), 392-393.
• [10] Karut, K., Kazak, C., Döker, İ., Ulusoy, M.R., 2011. Mersin ili domates seralarında Domates yaprak galeri güvesi Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın yaygınlığı ve zarar durumu Türkiye Entomoloji Dergisi, 35(2011), 339-347.
• [11] Karabüyük, F., Portakaldalı, M., Ulusoy, M.R., 2011. Doğu Akdeniz Bölgesi Sebze alanlarında Domates Yaprak Galeri Güvesi (Tuta absoluta (Meyrick))’nin Yayılışı ve Konukçuları. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi, 28-30 Haziran, Kahramanmaraş, 225.
• [12] Tatlı, E., Göçmen, H., 2011. Domates Güvesi [Tuta absoluta (Meyrick)] (Lepidoptera: Gelechiidae)’nin Batı Akdeniz Bölgesi domates üretim alanlarında yayılışının ve popülasyon değişiminin izlenmesi. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi, 28-30 Haziran, Kahramanmaraş) Bildirileri, 271.
• [13] Ünlü, L., 2011. Domates Güvesi, Tuta absoluta (Meyrick)’nın Konya ilinde örtüaltında yetiştirilen domateslerdeki varlığı ve popülasyon değişimi. Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25 (2011), 27-29.
• [14] Mamay, M., Yanık, E., 2012. Şanlıurfa’da domates alanlarında Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)]’nin ergin popülasyon gelişimi. Türkiye Entomoloji Bülteni, 2 (2012), 189-198.
• [15] EPPO, 2005. European and Mediterranean Plant Protection Organization Data sheets on quarantine pests. OEPP/EPPO Bulletin, 35 (2005), 434-435.
• [16] Marschner, H., 1995. Mineral Nutrition of Higher Plants. 2nd Ed. Academic Press, San Diego, CA, 889s.
• [17] Silva, C.C., Jham, G. N., Picanço, M., Leite, G.L.D., 1998. Comparison of leaf chemical composition and attack patterns of Tuta absoluta (Meyrick) Lepidoptera: Gelechiidae) in three tomato species. Agronomia Lusitana (Lisboa), 46 (1998), 61-71.
• [18] Wei, J. N., Zou, L., Kuang, R.P., He, L.P., 2000. Influence of leaf tissue structure on host feeding selection by pea leaf miner Liriomyza huidobrensis (Diptera: Agromyzidae). Zoological Studies, Tokio, 39 (2000), 295-300.
• [19] Leite, G.L.D., Picanço M., Azevedo, A.A., Gonring, A.H.R., 1999. Efeito de tricomas, aleloquímicos e nutrientes na resistência de Lycopersicon hirsutum à traça-do-tomateiro. Pesquisa Agropecuária Brasileira, Brasília, 34 (1999), 2059-2064.
• [20] Leite, G.L.D., Picanço, M., Jham, G.N., Marquini, F., 2004. Intensity of Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae) and Liriomyza spp. (Diptera: Agromyzidae) attacks on Lycopersicum esculentum Mill. leaves. Ciênc. Agrotec. 28 (2004), 42– 48.
• [21] Cherif, A., Mansour, R, Grissa-Lebdi, K., 2013. Biological aspects of tomato leafminer Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae) in conditions of Northeastern Tunisia: possible implications for pest management. Environmental and Experimental Biology 11(2013), 179–184.
• [22] Leite, G.L.D., Picanço, M., Azevedo, A.A., Moura, M.F., 1998. Efeito de idade de plantas na resistência por antixenose de Lycopersicon hirsutum à Tuta absoluta. Agro-Ciencia, Chillan, 14 (1998), 49-53.
• [23] Cauquil, J., Vincens, P., Denechere, M., Mianze, TH., 1982. Nouvelle contribution sur la lutte chimique contre Aphis gossypi Glover, ravaquer du cotonnier en Centrafrigue [insecticides, aphicides; puceron du cotonnier ]. Coton et Fibres Tropicales, 37 (1982), 333-350.
• [24] O’Brien, P.J., Leonard, B.R., Graves, J.B., 1991. Population dynamics of Aphis gossypii Glover. Proceedings of the Beltwide Cotton Production Research Conference, Memphis, Tennesse, (1991), 686-688.
• [25] Atakan, E., Özgür, A.F., 1997. Aphis gossypi Glover (Homoptera: Aphididae)’nin pamuk bitkisinde dağılımı. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13 (1997), 47-54.
• [26] Atakan, E., 2000. Avcı böcek Chrysoperla carnea (Stephens) (Neuroptera: Chrysopida), Deraeocoris pallens Reut. (Heteroptera: Miridae) ve Orius niger Wolff (Heteroptera: Anthocoridae)’nin pamuk bitkisinde dağılımı. Türkiye Entomoloji Dergisi 24(2000), 267-277.