The Effect of Matrimonial Home Characteristic of Immovable on Mediation Process Regarding Residential Lease Disputes

Yıl 2024, , 861 - 883, 29.06.2024

Duygu Dağlıoğlu

https://doi.org/10.52273/sduhfd..1459624

Öz

In 2023, with the addition of Article 18/B to Law on Mediation in Legal Disputes (LMLD) through Law No. 7445, mediation has been made a mandatory prerequisite for lawsuits concerning 'disputes arising from rental relations, except for provisions regarding the eviction of rented properties through summary proceedings in accordance with the Enforcement and Bankruptcy Law No. 2004.' This has introduced certain issues related to the mediation process in rental contracts. One such issue is the impact of the residential property being considered a family home on the mediation process, in light of Articles 194 of the Turkish Civil Code (TCC) and 349 of the Turkish Code of Obligations (TCO). In this context, it has primarily been debated whether the termination of the contract or an action resulting in similar consequences can be carried out during the mediation process, and whether the non-party spouse to the contract needs to be invited to mediation negotiations involving such actions. This article addresses the problems that may arise during the mediation process in disputes arising from rental contracts concerning matrimonial home and offers solutions to these issues.

Anahtar Kelimeler

Matrimonial Home, Rental Contract, Mediation, Spousal Consent

Konut Kirasına İlişkin Uyuşmazlıklarda Taşınmazın Aile Konutu Niteliğinin Arabuluculuk Sürecine Etkisi

Öz

2023 yılında 7445 sayılı Kanunla 6235 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu (HUAK)’na eklenen 18/B maddesi “Kiralanan taşınmazların 2004 sayılı Kanuna göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler hariç olmak üzere, kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar” bakımından arabuluculuğu dava şartı haline getirmiştir. Bu durum kira sözleşmelerinde arabuluculuk süreciyle ilgili bazı sorunları beraberinde getirmiştir. Bunlardan biri de Türk Medeni Kanunu (TMK) md. 194 ve Türk Borçlar Kanunu (TBK) md. 349 hükümleri karşısında kiralananın aile konutu niteliğinin arabuluculuk sürecine etkisidir. Bu kapsamda temel olarak sözleşmenin feshi ve feshe benzer sonuçlar doğuran bir işlemin arabuluculuk sürecinde gerçekleştirilip gerçekleştirilemeyeceği, bu tür işlemlerin konu edildiği arabuluculuk müzakerelerine sözleşmenin tarafı olmayan eşin davet edilmesinin gerekip gerekmediği tartışılmaya başlanmıştır. Bu makalede konusu aile konutu olan kira sözleşmelerinden kaynaklanan uyuşmazlıklarda arabuluculuk sürecinde ortaya çıkabilecek problemlere ve çözüm önerilerine yer verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Aile Konutu, Kira Sözleşmesi, Arabuluculuk, Eşin Rızası

Kaynakça

• Acar F, Aile Hukukumuzda Aile Konutu – Mal Rejimleri ve Eşin Yasal Miras Payı (6. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2021)
• Akçaal M, ‘Yargıtay Uygulaması Işığında Yazılı Tahliye Taahhüdü ve Çözüm Önerileri’ (2022) 12 (2) Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi 949-97
• Akkan M, ‘Arabuluculuk Faaliyeti Sonucunda Anlaşılan Hususlarda Dava Açma Yasağı ve Sonuçları’ (2018) 20 (2) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1-31
• Badur E, ‘Arabuluculuk Anlaşma Belgesinin Borçlar Hukuku Açısından Değerlendirilmesi’ (2021) (18) Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi 49-87
• –––, ‘Eşin Rızası’ (2013) (109) Türkiye Barolar Birliği Dergisi 251-302
• Baş S, ‘6325 Sayılı Kanun ile Öngörülen Dava Açma Yasağının Bir İstisnası Olarak Arabuluculuk Anlaşma Belgesinin İptali’ (2022) 13 (1) İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 176-189
• Başpınar V, ‘Türk Medeni Kanunu ile Aile Hukukunda Yapılan Değişiklikler ve Bu Konuda Bazı Önerilerimiz’ (2003) 52 (3) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 79-101
• Canarslan G, ‘Türk Borçlar Hukuku’ndaki Gelişimiyle Alt Kira’ (2023) (71) Adalet Dergisi 225-253
• Ceylan E, ‘Yeni Türk Medeni Kanunu’nda Aile Konutunun Önemi’ (2017) (128) Türkiye Barolar Birliği Dergisi 203-230
• Cumalı G, ‘Aile Konutu ve Kira İlişkileri’ (Yükseklisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2012)
• Dağlıoğlu D, ‘Aile Hukukuna İlişkin Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk’ (2020) (2) Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 551-587
• Doğan M, ‘Kira Sözleşmesi’ in M. Turgut Öz (ed), Borçlar Hukuku Özel Hükümler (Seçkin Yayıncılık 2023)
• Doğan M, ‘Medenî Kanunun Getirdiği Yeni Bir Müessese: Aile Konutu’ (2002) 6 (1-4) Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi 285-300
• Doğan M, ‘Türk Medenî Kanunu'nun Evliliğin Genel Hükümleri Bakımından Getirdiği Yenilikler’ (2003) 52, (4) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 93-129
• Dural M, Öğüz T ve Gümüş M A, Türk Özel Hukuku, Cilt III Aile Hukuku (18. Baskı, Filiz Kitabevi 2023
• Ekmekçi Ö, Özekes M ve Atalı M, Hukuk Uyuşmazlıklarında İhtiyarı ve Zorunlu Arabuluculuk (On İki Levha Yayıncılık, 2018)
• Kıyak E, ‘Arabuluculuk Sonunda Ulaşılan Anlaşma Belgesinin Hukuki Niteliği’ (2015) 6 (21)Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 523-548
• Ganbari M K, ‘Kira Artış Oranına Dair Geçici Maddeler İle Taraf İradesi: Özellikle Arabuluculuk’ (2023) 27 (4) Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 197-232
• Gümüş M A, Borçlar Hukuku Özel Hükümler Kısa Ders Kitabı (2. Baskı, Filiz Kitabevi 2017)
• ––––, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, (C. I), (Madde: 1-46) (Vedat Kitapçılık 2014)
• Günay E, Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarında Kira Tespiti ve Kira Sözleşmesinin Sona Erdirilmesi (3. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2023)
• Gündoğdu S B, ‘Kira Uyuşmazlıklarında Dava Şartı Arabuluculuk Uygulaması Üzerine Bazı Düşünceler’ (2023) 6 (2), Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 851-880
• Hatemi H, Aile Hukuku (10. Bası, Oniki Levha Yayıncılık, 2023)
• Hausheer H, Geiser T ve Aebi-Müller R E, Das Familienrecht des Schweizerischen Zivilgesetzbuches (Eheschliessung, Scheidung, Allgemeine Wirkungen der Ehe, Guterrecht, Kindesrecht, Erwachsenenschutzrecht, eingetragene Partnerschaft, Konkubinat), (7. Vollständig Überbaute Auflage, Stämpfli Verlag 2022)
• İşleten M İ, ‘Şerhin İyiniyetli Üçüncü Kişilere Etkisinin Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 4.10.2006 Tarihli, E. 2006/2-591, K.2006/624 Sayılı Kararı Çerçevesinde Değerlendirilmesi’ (2014) (2) Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Doç. Dr. Melike Batur Yamaner’in Anısına Armağan) 927-953
• İyilikli A C, ‘Boşanma, Evliliğin İptali ya da Eşlerden Birinin Vefatının Aile Konutuna İlişkin Tasarrufun İptali Davasına Etkisi’ (2019) (13) Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi 233-294
• Kamacı, M, ‘Aile Konutu ve Hak Sahibi Eşin Bu Konutla İlgili Tasarruflarına Diğer Eşin Katılma Hakkı (Rıza) (Tmk.nun 194. Maddesi)’ (2004) 30 (1-2) Yargıtay Dergisi 113-138
• Karaca Öz A, ‘Arabuluculuk Anlaşma Belgesinin Aşırı Yararlanma Sebebiyle İptali’ (2023) 11 (2) Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1406-1428
• Nebioğlu Öner Ş, ‘Aile Konutunun Özellikleri, Unsurları, Koruma Süresi ve Korunma Nedenleri’ (2011) (97) Türkiye Barolar Birliği Dergisi 117-154
• Ozanoğlu, H S, ‘Tüketici Sözleşmeleri Kavramı (Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un Maddi Anlamda Uygulanma Alanı)’ (2001) 50 (1), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 55-90
• Schaufelberger Peter C and Keller Lüscher K in Heinrich Honsell, Nedim Peter Vogt and Thomas Geiser (eds), Basler Kommentar Zivilgesetzbuch I (Art. 1-456 ZGB) (4. Auflage, 2010)
• Schleiss R, Hausrat und Wohnung in Güterstandsauseinandersetzung und Erbteilung (nach den neuen Art. 219, 244 und 612a ZGB) (Bern Universität Diss. 1989)
• Sert Sütçü S, ‘Kiracıdan Kaynaklanan Sebeplerle Kiralanın Tahliyesi: Yazılı Tahliye Taahhüdü (Sorunlar-Çözüm Önerileri)’ (2023) 13 (2) Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1491-1516
• Sırataş B, Kira Sözleşmesinin Sona Erdirilmesi (2. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2024)
• Şıpka Ş, Aile Konutu İle İlgili İşlemlerde Diğer Eşin Rızası (Beta Yayıncılık 2004)
• Taşpolat Tuğsavul M, ‘Aile Konutu Üzerindeki Hukukî İşlemlere Yönelik Sınırlamanın İcra Hukukundaki Etkilerinin Değerlendirilmesi’ (2022) (1) Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 933-1011
• Yavuz C, Acar F ve Özen B, Borçlar Hukuku Dersleri (Özel Hükümler) (6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Güncellenmiş ve Yenilenmiş 15. Baskı, Beta Yayınları 2018)
• Yavuz N., Kira Hukuku (8. Baskı, Adalet Yayınevi 2021)
• Yeşilırmak A, Kekeç E K ve Bulur A (eds), Arabuluculuk Daire Başkanlığı Temel Arabuluculuk Eğitimi Katılımcı Kitabı (2021)
• Yücer İ, ‘Alt Kira’ (2008) 57 (3) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 791-829
• Zevkliler A, Gökyayla K E, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri (17. Bası, Turhan Kitabevi 2017)
• legalbank.net
• mevzuat.tbmm.gov.tr
• www.fedlex.admin.ch