REKLAMIN VE REKLAM SÖZLEŞMELERİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 34, 20.07.2018

Numan Tekelioğlu

Öz

Bugünün pazarlama dünyasının en önemli enstrümanlarından birisi reklamdır. Ürün veya hizmetlerin tanıtımı, ona bilinirlik kazandırılması reklamların bilinen fonksiyonudur. Görsel, yazılı veya işitsel medyadan, elektronik posta ya da sms gibi çeşitli yollarla ulaştırılan ve çoğu zaman irademiz dışında karşılaştığımız reklamlar, bu masum fonksiyonu dışında hedef kitle için bir ürün veya hizmete ihtiyaç yaratmak; onun eğilimlerini, görüş ve tutumunu değiştirmek gibi tehlikeli etkilere sahiptir. İşte bu sebeple, tüketicilerin hukuka aykırı reklamlara maruz kalmalarının engellenmesi, tüketici hukukunun önemli bir meselesi haline gelmiştir. Ancak bunun için, reklamın ve reklam sözleşmelerinin hukuki niteliğinin irdelenmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmada, öncelikle reklamın çeşitli hukuk dallarındaki yeri ele alınmıştır. Daha sonra ise, reklam sözleşmelerinin hukuki niteliği üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Reklam, Reklam Sözleşmesi, Hukuki Nitelik, Tüketici

Kaynakça

• ADAK, Agâh, “Türk Hukuku Açısından Haksız Rekabet Müessesesi ve Reklam Yolu ile Haksız Rekabet”, Adana İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Dergisi, Mart 1975, S.4, ss.351-367. AKARTEPE, Alpaslan, “Türk Borçlar Kanunu’nun Haksız Fiilden Doğan Borç İlişkileri Alanında Getirdiği Yenilikler ve Değişiklikler”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XVI, S.1-2, 2012, ss.159-190. AKKURT, Sinan Sami, “Türk Özel Hukukunda İş Sözleşmesi İle Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan Başlıca Yükümlülükler ve Anılan Sözleşmelerin Ayırt Edilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.10, S.2, 2010, ss.13-64. AKYOL, Şener, Tam Üçüncü Şahıs Yararına Sözleşme, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1976. ARKAN, Sabih, Ticari İşletme Hukuku, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 24.Baskı, Ankara, 2017. ASLAN, İ.Yılmaz, Tüketici Hukuku Dersleri, Ekin Basım Yayın, 5.Baskı, Bursa, 2014. ATASOY, Evrim, “Birlikte Eser Sahipliği Kavramı, Türlerinin Birbirleri İle Olan Benzerlikleri ve Farklılıkları”, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, C.2, S.2, 2013, ss.29-56. ATEŞ, Mustafa, Fikri Hukukta Eser Sahipliği, Adalet Yayınevi, Ankara, 2012. AYHAN, Rıza, “Ticari İş-Ticari İşletme- Tacir- Ticaret Sicili- Ticaret Unvanı- Haksız Rekabet”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.XVI, S.3-4, 2012, ss.31-53. BAYGIN, Cem, “Culpa in Contrahendo Sorumluluğu ve Amerikan Hukukundaki Uygulaması”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C.IV, S.1-2, 2000, ss.345-377. 30 Numan TEKELİOĞLU SDÜHFD CİLT: 8, SAYI 1, YIL 2018 BAYKAL, Murat, “Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Bakımından Gazete Promosyonları”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, C.2, S.2, 1996, ss.168-202. BAYKAN, Renan, Tüketici Hukuku Mevzuata İlişkin Yorum-Eleştiri-Öneri, 2.Baskı, İstanbul Ticaret Odası Yayını, İstanbul, 2005. BİLGİLİ, Fatih/DEMİRKAPI, Ertan, Ticari İşletme Hukuku, Dora Yayınları, 5.Baskı, Bursa, 2014. BOZBEL, Savaş, Mukayeseli Hukukta ve Türk Hukukunda Karşılaştırmalı Reklam Hukuku, Seçkin Yayınları, 1.Baskı, Ankara, 2006. BULUT, Uğur, “Sözleşme Görüşmelerinden doğan Sorumlulukta Tüketici Mahkemelerinin Görevine İlişkin Bir Yargıtay Kararı İncelemesi”, Ankara Barosu Dergisi, C.2, S.2, 2012, ss.321-346. DEMİRCİOĞLU, Huriye Reyhan, Sözleşme Görüşmelerindeki Kusurlu Davranıştan Doğan Sorumluluk, Yetkin Yayınları,1.Bası, Ankara, 2009. DİŞBUDAK, Aylin, Türk Hukukunda Aldatıcı Reklamlar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2007. EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014. ERTEN, Nusrettin, Türk Hukukunda Reklam ve Tüketicinin Korunması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 1998. GEZDER, Ümit, Türk-İsviçre Hukukunda Culpa in Contrahendo Sorumluluğu, Beta Basım Yayım, 1.Baskı, Ankara, 2009. GÖLE, Celal, Türk Hukuku Açısından Aldatıcı Reklamlara Karşı Tüketicinin Korunması, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 1983. GÜMÜŞ, Mustafa Alper, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, C.2, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2010. Reklam ve Reklam Sözleşmelerinin Hukuki Niteliği Hakemli Makale 31 SDÜHFD VOL: 8, NO 1, YEAR 2018 HATEMİ, Hüseyin/GÖKYAYLA, Emre, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, 3. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2015. IMRAK, İsmet, Reklam Hukuku ve Aldatıcı Reklamlar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2009. İÇÖZ, Derya, Aldatıcı Reklamlara Karşı Tüketicinin Korunması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2008. İNAL, Emrehan/BAYSAL, Başak, Reklam Hukuku ve Uygulaması, On İki Levha Yayınları, 1.Baskı, İstanbul, 2008. KARAHAN, Sami/SULUK, Cahit/SARAÇ, Tahir/NAL, Temel, Fikri Mülkiyet Hukukunun Esasları, Seçkin Yayınları, 4.Baskı, Ankara, 2015. KAYA, Arslan, “Reklamın Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Kapsamında Korunması”, Uluslararası Reklam Hukuku Sempozyumu, On İki Levha Yayınları, 1.Baskı, İstanbul, 2009, ss.179-193. KAYA, Arslan, “Reklamın Fikri Mülkiyet Hukuku İçindeki Yeri”, Ömer Teoman’a 55. Yaş Günü Armağanı, İstanbul, 2002, ss.459-477. KENAROĞLU, Soner, Haksız Rekabet Hukukunda Karşılaştırmalı Reklam, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2008. KILIÇOĞLU, Ahmet, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Turhan Kitabevi, 21. Baskı, Ankara, 2017. KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip/HATEMİ, Hüseyin/SEROZAN, Rona/ARPACI, Abdülkadir, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Birinci Cilt, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2014. MUŞLU, Deniz, “Fikir ve Sanat Eserleri Düzenlemelerinde Eser Kavramı”, İstanbul Barosu Dergisi, C.81, S.1, 2007, ss.95-104. NOMER, Haluk, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 13. Baskı, Beta, İstanbul, 2013. 32 Numan TEKELİOĞLU SDÜHFD CİLT: 8, SAYI 1, YIL 2018 OĞUZMAN, Kemal/ÖZ, Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt I, 12.Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2014. OKAN, Neval, Ağ Reklamları ve Haksız Rekabet, Seçkin Yayınları, 1. Baskı, Ankara, 2011. OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe, “Reklam Yapımına ve Yayınına İlişkin Sözleşmelerin Hukuki Nitelikleri”, Uluslararası Reklam Hukuku Sempozyumu, On İki Levha Yayınları, 1.Baskı, İstanbul, 2009, ss.105-125. ÖZDEMİR, Hayrunnisa, “Aldatıcı Reklamlara Karşı Tüketicinin Korunması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.54, S.3, 2004, ss.61-90. ÖZKAN, Özgül, “Tüketici Hukuku Bakımından Ticari Reklamlar ve Tabi Olduğu Hükümler”, Ankara Barosu Dergisi, C.54, S.4, Y.1997, ss.3-43. PINAR, Hamdi, “Reklam ve Satış Yöntemlerine İlişkin Haksız Rekabet Halleri”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C.18, S.2, 2012, ss.129-156. PINAR, Hamdi, Reklam Hukukunun Esasları, Turgut Akıntürk’e Armağan, İstanbul 2008, ss.514-544. RÜZGAR, Eser, Marka Hakkının İnternet Reklamcılığı Yoluyla İhlali ve Sorumluluk Rejimi, On İki Levha Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, 2013. SOYDEMİR, Güzide, İnternette Haksız Rekabetin Önlenmesi, Seçkin Yayınları, 1. Baskı, Şubat 2015. TAMER, Ahmet, Yanlış veya Yanıltıcı Beyan ve Hareketlerle Haksız Rekabet, Adalet Yayınevi, 1.Baskı, Ankara, 2011, s.119. TEKELİOĞLU, Numan, Tüketicinin Korunması Açısından Hukuka Aykırı Reklamlar, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2016. TEKİNALP, Ünal, Fikri Mülkiyet Hukuku, Vedat Kitapçılık, 5.Baskı, İstanbul, 2012. Reklam ve Reklam Sözleşmelerinin Hukuki Niteliği Hakemli Makale 33 SDÜHFD VOL: 8, NO 1, YEAR 2018 TEKİNAY, S.Sulhi/AKMAN, Sermet/BURCUOĞLU, Haluk/ALTOP, Atilla, Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7.Bası, İstanbul, 1993. TEOMAN, Ömer, “Reklamlara İlişkin Haksız Rekabet Uyuşmazlıkları”, Uluslararası Reklam Hukuku Sempozyumu, On İki Levha Yayınları, 1.Baskı, İstanbul, 2009, ss.57-71. TOPÇUOĞLU, Metin/ÖZKUL, Burcu, “Rekabet Hukuku Özellikle Haksız Rekabet Açısından Helal Gıda Sertifikası”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.4,S.1,2014, ss.1-27. TURAN, Selcen, Fikir ve Sanat Eserlerinin Cezai Himayesi, Seçkin Yayınları, 1.Baskı, Ankara, 2012. TÜZÜNER, Özlem, “Kumar ve Bahis Borcu Hakkında De Lege Feranda Düşünceler”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, C.1, S.4, 2013, ss.245-272. YALMAN, Süleyman, Türk-İsviçre Hukukunda Sözleşme Görüşmelerinden Doğan Sorumluluk, Seçkin Yayınları, Ankara, 2006. YAŞAR, Ali, Televizyon Reklamlarının Hukuki Niteliği ve Televizyon Reklamları Üzerinde Hak Sahipliği, On İki Levha Yayınları,1. Baskı, İstanbul,2011. YAVUZ, Cevdet/ACAR, Faruk/ÖZEN, Burak, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Beta Yayınları, 10.Bası, İstanbul, 2014. YILDIRIM, Abdulkerim, Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Adalet Yayınevi, 4. Baskı, Ankara, 2016. YILMAZ, Mehmet, “Türk Ticaret Kanunu İle Türk Ticaret Kanunu Tasarısında Haksız Rekabete İlişkin Genel Hükümlerin Karşılaştırılması İle Kötüleme ve Reklamlara İlişkin Özel Haksız Rekabet Halleri”, İstanbul Barosu Dergisi, C.80, S.4, 2006, ss.1479-1536. 34 Numan TEKELİOĞLU SDÜHFD CİLT: 8, SAYI 1, YIL 2018 YÜRÜK, Ayşe Tülin, “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Haksız Rekabete İlişkin Hükümleri Konusunda Bazı Görüşler”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Hukuk Özel Sayısı, C.13, Eylül 2013, ss.45-52. ZEVKLİLER, Aydın/GÖKYAYLA, Emre, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Turhan Kitabevi, Ankara, 2013