Asylum Seeking Unaccompanied Child Protection and Legal Represantion

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 421 - 463, 29.06.2024

Süleyman Dost , Sevde Gökez

https://doi.org/10.52273/sduhfd..1473654

Öz

The number of unaccompanied refugee children is increasing day by day. Children are the ones most negatively affected by migration due to different reasons. It is the obligation of the states parties to the UN Convention on the Rights of the Child to meet the material and spiritual needs of unaccompanied children and to protect them from all kinds of abuse. One of the most important reasons why unaccompanied refugee children are deprived of basic human rights such as asylum, shelter, education and health is that they do not have representatives who will represent them and look after the best interests of the child under all circumstances. Legal representation of the child in terms of obtaining basic human rights is of critical importance in the process from the moment the asylum application is made until the completion of the protection procedures. Legal representation of unaccompanied children is regulated in different contexts by each state party to the Convention. In our country, the legal representation of unaccompanied children is regulated in the Turkish Civil Code and the Child Protection Law. This article mainly deals with the legal representation and protection of asylum-seeking unaccompanied children according to Turkish law. In this context, primarily asylum-seeking unaccompanied children are addressed in international law. Then, according to Turkish law, the legal representation required for the protection of these children and the smooth functioning of their legal processes is examined. Finally, problems encountered in practice regarding the legal representation and protection of asylum-seeking unaccompanied children and solutions are suggested.

Anahtar Kelimeler

Immigration, Refugee Law, Asylum Seeking Unaccompanied Child, Legal Representation

Sığınmacı Refakatsiz Çocukların Korunması ve Hukuki Temsili

Öz

Sığınmacı refakatsiz çocukların sayısı gün geçtikçe artış göstermektedir. Farklı nedenlere bağlı olarak gerçekleşen göçlerden en çok olumsuz etkilenenler çocuklardır. Refakatsiz çocukların maddi ve manevi ihtiyaçlarının karşılanması ve her türlü istismardan korunması BM Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne taraf devletlerin yükümlülüğündedir. Sığınmacı refakatsiz çocukların sığınma, barınma, eğitim, sağlık gibi temel insani haklardan mahrum kalmalarının en önemli nedenlerinden biri onları temsil edecek ve her koşulda çocuğun yüksek yararını gözetecek temsilcilerinin olmamasıdır. Çocuğun temel insani hakları elde etmesi bakımından hukuki temsili, sığınma başvurusunu yaptığı andan korumaya ilişkin işlemlerin tamamlanmasına kadarki süreçte kritik öneme sahiptir. Refakatsiz çocukların hukuki temsili, Sözleşme’nin tarafı her devlet tarafından farklı içeriklerde düzenlenmiştir. Ülkemizde ise refakatsiz çocukların hukuki temsili, Türk Medeni Kanunu ve Çocuk Koruma Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu makalede esas olarak Türk hukukuna göre sığınmacı refakatsiz çocukların hukuki temsili ve korunması ele alınmaktadır. Bu kapsamda öncelikle uluslararası hukukta sığınmacı refakatsiz çocuklara ele alınmaktadır. Daha sonra Türk hukukuna göre bu çocukların korunması ve hukuki süreçlerinin düzgün işleyebilmesi için gerekli olan hukuki temsilleri incelenmektedir. Son olarak da sığınmacı refakatsiz çocukların hukuki temsili ve korunmasına ilişkin uygulamada karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerilerinde bulunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mülteci Hukuku, Sığınmacı Refakatsiz Çocuk, Hukuki Temsil, Göç

Kaynakça

• Akgül A, Refakatsiz Çocuklar ve Korunması (Yetkin 2024)
• Akıntürk T, Türk Medeni Hukuku Aile Hukuku Cilt 2 (11. Baskı, Beta 2008)
• Akyol Ş, Türk Medeni Hukukunda Temsil (Vedat 2009)
• Arslan İ, “Türk Hukukunda Refakatsiz Çocukların Hukuki Durumu” (2023) 14 (55) Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 73-110
• Atasü Topçuoğlu R, “Türkiye’de Göçmen Çocukların Profili, Sosyal Politika ve Sosyal Hizmet Önerileri Hızlı Değerlendirme Araştırması” (2013) İsveç Uluslararası Kalkınma ve İşbirliği Ajansı ve Uluslararası Göç Örgütü
• Bayata Canyaş A, “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Kapsamındaki Geri Gönderme Yasağının Uygulanma Koşullarının AİHM Kararları Çerçevesinde İrdelenmesi” (2015) 5(1) Hacettepe HFD 73-90
• Çeçen Demir A, “Uluslararası Koruma Kapsamındaki Refakatsiz Çocuklara Vasi ve Kayyım Atanması” in Nuray Ekşi (ed) Uluslararası Koruma Kapsamındaki Refakatsiz Çocuklar İçin Adalete Erişimin Güçlendirilmesi Projesi El Kitapçığı (Türkiye Adalet Akademisi 2018) 43-48
• Dural M, Öğüz T ve Gümüş M A, Türk Özel Hukuku Cilt III Aile Hukuku (Filiz Kitabevi 2014)
• Ekşi N, Türkiye’ye Sığınan Yabancıların Aile ve Şahsın Hukuku Davaları (Beta, 2021)
• Ekşi N, “Uluslararası Koruma Kapsamındaki Çocuklara İlişkin Mevzuat ve Anlaşmalar” in Nuray Ekşi (ed) Uluslararası Koruma Kapsamındaki Refakatsiz Çocuklar İçin Adalete Erişimin Güçlendirilmesi Projesi El Kitapçığı (Türkiye Adalet Akademisi 2018) 5-17
• Elpe M N, Vasilik ve Kayımlık Hukuku (Balkanoğlu Matbaacılık 1967)
• ERen F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (10.Baskı, Beta 2008)
• Gümüş M A, Türk Medeni Hukukunda Kayyımlık (Vedat 2006)
• Karataş K, “Türkiye’de Çocuk Koruma Sistemi ve Koruyucu Aile Uygulamaları Üzerine Bir Değerlendirme” (2007) 18 (2) Toplum ve Sosyal Hizmet 7-20
• King S, Challenging Monohumanism: An Argument for Changing the Way We Think About Intercountry Adoption” (2009) 30 (2) Michigan Journal of International Law 413-470
• Kohm Lynn M, “Tracing the Foundations of the Best Interest of the Children Standard in American Jurisprudence” (2008) 10(2) Journal of Lawand Family Studies
• KOREV, Refakatsiz Sığınmacı Çocuklar Çalıştayı Sonuç Raporu (2017)10. <https://www.korev.org.tr/files/document/refakatsiz-siginmaci-calistayi.pdf> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• İnceoğlu M, Borçlar Hukukunda Doğrudan Temsil (On İki Levha 2009)
• İneli Ciğer M, Küçükçavuş M A, “Uluslararası Hukuk, Avrupa Birliği Hukuku ve Türk Hukukunda İltica Taleplerinin Kayıt Altına Alınması” (2022)13(49) Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 349- 370
• Nalçacıoğlu Erden H Z, "Refakatsiz Çocukların Hukukî Temsili: Seçilmiş Avrupa Ülkeleri ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme” (2023) 43(1) Publicand Private International Law Bulletin 37 – 83
• Oğuzman K ve Öz T, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (7. Baskı, Filiz 2009)
• Odman M T, Çocuk Hakları Bağlamında Çocuk Mülteciler (Çağ Üniversitesi, 2008)
• Özkan I, Göç, İltica ve Sığınma Hukuku (5.Bası Seçkin 2023)
• Öztan B, Aile Hukuku (6. Bası Turhan Kitabevi 2015)
• Öztürk N, Taner G ve Kontacı E, Çocukların Adalete Erişim Hakkı Çerçevesinde Hukuki Yardım Hizmetlerine Dönük İhtiyaç Analizi (Türkiye Barolar Birliği 2019) <https://tbbyayinlari.barobirlik.org.tr/TBBBooks/627.pdf> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• Reisoğlu S, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (20. Baskı, Beta 2008)
• Serozan R, Çocuk Hukuku (Beta 2000)
• Serozan R, Medeni Hukuk Genel Bölüm (2. Baskı, Vedat 2008)
• Sizer M, “Yabancıların Ülkeden Uzaklaştırılmasına İlişkin Kararlarda Çocuğun Yüksek Menfaati İlkesinin Rolü” (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2020)
• Smyth C, “The Best Interests of the Child in theExpulsionandFirs-EntryJurisprudence of theEuropean Court of Human Rights: How Principled Is theCourt’sUse of thePrinciple” (2015) 17(1) EuropeanJournal of Migration and Law 70-103
• Taneri G, Uluslararası Hukukta Mülteci ve Sığınmacıların Geri Gönderilmemesi (Non–Refoulement) İlkesi (Bilge 2012)
• Tanrıbilir F B, Çocuk Haklarının Uluslararası Korunması ve Koruma Mekanizmaları (Yetkin 2011)
• Thoko K, The Normative Framework for Children’s Rights in Refugee Situations. Eds. Rafiqul Islam/ Jahid Hossain Bhuiyan, An Introduction to International Refugee Law. Leiden:Martinuss Nijhoff (2013)
• Töre N, Avrupa Yollarında Kayıp Göçmen Çocuklar (Turhan Kitabevi 2022)
• Woodhouse Barbara B, “Chapter 12: The Child RightstoFamily” in J. Todres& S.M. Kimg, (eds)The Oxford Handbook of Children’sRightsLaw (Oxford University Pres 2020) 237-256
• Yakmaz E, “Statü Belirleme Sürecinde Türkiye’de Bulunan Refakatsiz Sığınmacı Çocukların Durumu” (2014) IMPR Humanitarian <http://madde14.org/images/d/de/IMPRStatuRefakatsizCocuk2014.pdf> Erişim Tarihi:29.05.2024
• Yücel Ö, Çocuğun Kayyım Tarafından Temsili (Turhan 2011)
• AİHM Kararları için: <https://multeci.org.tr/category/mevzuat/aihm kararlari/> ErişimTarihi:29.05.2024 Belçika Vesâyet Kanunu için: <http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=fr&la=F&cn=2002122445&table_name=loi> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• BM Çocuk Hakları Komitesi 6 No’lu 2005 tarihli Menşe Ülkeleri Dışındaki Refakatsiz ve Ailelerinden Ayrılmış Çocuklara Gösterilecek Muameleler için: <https://humanistburo.org/dosyalar/humdosya/BM%20CHK%20Genel%20Yorum%20No6%20-%20Refakatsiz%20Cocuklar.pdf> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• BMMYK Çocuğun Yüksek Yararının Belirlenmesine Dair Kılavuz İlkeleri’ne ulaşmak için: <http://www.madde14.org/images/8/8b/BMMYKCocukKilavuzIlkeler2008tur.pdf> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• ÇHS Ek Protokoller için: <https://www.unicef.org/turkiye/media/7941/file/%C3%87HDS%20ve%20%C4%B0htiyari%20Protokoller,%20Usul%20Kurallar%C4%B1%20ile%20%C3%87ocuk%20Haklar%C4%B1%20Komitesi%20Genel%20Yorumlar%C4%B1.pdf> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• Çocuk Hakları Komitesi Genel Yorumları için: <https://www.unicef.org/turkiye/media/7941/file/%C3%87HDS%20ve%20%C4%B0htiyari%20Protokoller,%20Usul%20Kurallar%C4%B1%20ile%20%C3%87ocuk%20Haklar%C4%B1%20Komitesi%20Genel%20Yorumlar%C4%B1.pdf> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• Çocuk Koruma Kanunu İçin: <https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5395&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• EUAA Aslyum Report 2023: Executive Summary, <https://euaa.europa.eu/publications/asylum-report-2023-executive-summary> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• European Union, “EU Guideliness for the Promotion and Protection of the Rights of theChild” (2017) <https://www.eeas.europa.eu/sites/default/files/10_hr_guidelines_protection_en.pdf> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• Göç Bağlamında Çocuk Dostu Yaklaşımların Geliştirilmesi: Standartlar, Kılavuz İlkeler ve Güncel Uygulamalar (2019) Avrupa Konseyi <https://rm.coe.int/turkish-goc-baglam-nda-cocuk-dostu-yaklas-mlar-n-gelistirilmesi/1680a0ccb1>Erişim Tarihi: 29.05.2024
• Göç Terimleri Sözlüğü için: <https://www.goc.gov.tr/kurumlar/goc.gov.tr/files/goc_terimleri_sozlugu(1.pdf> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• İltica Prosedürleri Direktifi (Asylum Procedures Directive (2013/32/EU) için:<https://eur-lex.europa.eu/legal-content/en/TXT/?uri=celex%3A32013L0032> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• İnsan Hakları Eylem Planı için: <https://insanhaklarieylemplani.adalet.gov.tr/resimler/%C4%B0nsan_Haklar%C4%B1_Eylem_Plan%C4%B1_ve_Uygulama_Takvimi.pdf> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• İstatistik bilgileri için: <https://www.unicef.org/turkiye/en/press-releases/number-migrant-children-moving-across-latin-america-and-caribbean-hits-new-record> Erişim Tarihi: 29.05.2024. Ayrıca bkz:<https://www.migrationdataportal.org/themes/child-and-young migrants#footnote1_o7d07sj> Erişim Tarihi: 29.05.2024; Eurostat, ”Asylum applications – annual statistics” <https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Asylum_applications_ _annual_statistics#Over_1_million_first-time_asylum_applicants_in_2023> Erişim Tarihi 29.05.2024; Eurostat, “Asylum applications annual statistics” <https://ec.europa.eu/eurostat/statistics explained/index.php?title=Asylum_applications_ _annual_statistics#Applications_by_unaccompanied_minors>Erişim Tarihi: 29.05.2024
• İsveç Refakatsiz Çocukların Vesâyetine İlişkin Kanun için: <https://lagen.nu/1904:26_s.1#K4P4S1> Erişim Tarihi 29.05.2024
• Kabul Koşulları Direktifi (Reception Conditions Directive (2013/33/EU) için: <https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32013L0033> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• Kaybolma haberi için: “Child migrantsto be sent backto hotel where 136 vanished” (June 25, 2023) <https://www.theguardian.com/uk-news/2023/jun/25/child-migrants-to-be-sent-back-to-hotel-where-136vanished> Erişim Tarihi:29.05.2024
• Lizbon Antlaşması’nın çeşitli Avrupa dillerindeki metnine erişmek için:<http://www.consilium.europa.eu/showPage.aspx?id=1296&lang=> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• Mültecilerin Statüsüne İlişkin Sözleşme (1951 Mülteciler Sözleşmesi için ve Ek 1967 tarihli Protokolü için: <https://insanhaklariizleme.org/vt/yayin_view.php?editid1=485> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• NIDOS ve uluslararası çalışmaları hakkında bilgi için: <https://www.nidos.nl/en/home/missie en visie van nidos/> Erişim Tarihi 29.05.2024. Ayrıca bkz: <https://nidosineurope.eu/about/> Erişim Tarihi 29.05.2024
• Refakatsiz Çocuklar Yönergesi için: <https://www.aile.gov.tr/uploads/sgb/uploads/pages/yonergeler/refakatsiz-cocuklar-yonergesi-20-10-2015.pdf>Erişim Tarihi: 29.05.2024
• Refakatsiz ve Ailelerinden Ayrı Düşmüş Çocuklara İlişkin Kurumlar Arası Yol Gösterici İlkeler için: <https://www.unicef.org/turkiye/media/4641/file/REFAKATS%C4%B0Z%20ve%20A%C4%B0LE> Erişim Tarihi:29.05.2024
• Sığınma, sınırlar ve göç ile ilgili Avrupa hukuku el kitabı için: <https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/fra-2020-handbook-law-asylum-migration-borders-2020-ed_en.pdf> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• Türkiye İstatistik bilgisi için: <https://www.goc.gov.tr/> Erişim Tarihi: 29.05.2024. Türk Medenî Kanunu için: <https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4721.pdf> Erişim Tarihi: Erişim Tarihi: 29.05.2024
• UNHCR Mid-YearTrends 2023 <https://www.unhcr.org/mid-year-trends-report-2023> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• UNHCR Global Refugee Forum (2023) <https://www.unhcr.org/global-refugee-forum-2023> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• UNHCR’sRefugeePopulationStatistics Database, <unhcr.org/refugee-statistics/> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• UNHCR Turkey Fact sheet September 2023 <https://www.unhcr.org/sites/default/files/2023-10/bi-annual-fact-sheet-2023-09-turkiye.pdf> Erişim Tarihi: 29.05.2024
• Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu için: <https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6458.pdf> Erişim Tarihi: Erişim Tarihi: 29.05.2024
• Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Uygulama Yönetmeliği için: <https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=21460&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5> Erişim Tarihi: 29.05.2024