Yargıtay Kararları Işığında Dolandırıcılık Suçunda Hile Unsuru

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 1305 - 1347, 23.12.2024

Mert Gözübüyük

https://doi.org/10.52273/sduhfd..1462920

Öz

Dolandırıcılık içerikli eylemler çok eski dönemlerden beri var olmasına rağmen cezai anlamda dolandırıcılık suçu ülkelerin mevzuatlarında mal varlığına karşı işlenen diğer suçlara nazaran daha geç yer almıştır. Türk Ceza sisteminde dolandırıcılık suçuna hem 765 sayılı yasada hem de 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda yer verilmiştir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 157. maddesinde dolandırıcılık suçu, 158. maddesinde nitelikli halleri ve 159. maddesinde ise daha az cezayı gerektiren hal düzenlenmiştir. Resmi rakamlardan da anlaşılacağı üzere dolandırıcılık suçları günden güne artış göstermekte ve işlenme şekli bakımından gelişmektedir. Dolandırıcılık suçunu mal varlığına karşı işlenen diğer suçlardan ayıran en önemli unsuru hiledir. Hile, dolandırıcılık suçunun çekirdeğidir. Dolandırıcılık suçu bakımından hilenin ne olduğu, nasıl ve ne yoğunlukta olması gerektiği konularında TCK’da açık bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu yönlerden hile kavramı doktrin ve uygulamadaki içtihatlarla şekillenmektedir. Uygulamada soyut yalandan ibaret hile dolandırıcılık suçunun unsurlarının oluşması bakımından yeterli görülmemekte hilenin belli özelliklere sahip olması gerektiği belirtilmektedir. Uygulamada hilenin belli ağırlık ve yoğunluğa sahip olması gerektiği savunulmaktadır. Menfaatin temin edilmesi ile tamamlanan dolandırıcılık suçunda hilenin bu aşamaya kadar gerçekleştirilmesi gerekmekte ve hileli hareketler suçun tamamlanmasını sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dolandırıcılık, Hile, Menfaat Temini, Aldatmak, Mal varlığı

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın Committee on Publication Ethics (COPE)' in tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim. Herhangi bir zamanda, çalışmayla ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm.

The Factor of Cheating in the Crime of Fraud in the Light of the Supreme Court Decisions

Öz

Although fraudulent acts have existed since ancient times, the crime of fraud, which involves criminal sanctions, has generally been included in the legislation of states later than other crimes committed against assets. In the Turkish Penal System, the crime of fraud is included in both the law numbered 765 and the Turkish Penal Code numbered 5237. Article 157 of the Turkish Penal Code No. 5237 regulates the crime of fraud, Article 158 regulates its qualified forms and Article 159 regulates the lesser penalty. As can be understood from the official figures, fraud crimes are increasing day by day and developing in terms of the way they are committed. The most important element that distinguishes the crime of fraud from other crimes committed against assets is fraud. Fraud is the core of the crime of fraud. In terms of the crime of fraud, there is no clear regulation in the Turkish Penal Code on what fraud is, how it should be and how intense it should be. In this respect, the concept of fraud is shaped by the jurisprudence in doctrine and practice. In practice, the deception consisting of an abstract lie is not considered sufficient in terms of the formation of the elements of the crime of fraud, and it is stated that the deception must have certain characteristics. In practice, it is stated that the fraud must have a certain weight and intensity. In the crime of fraud, which is completed by obtaining the benefit, the fraud must be carried out until this stage and fraudulent acts ensure the completion of the crime.

Anahtar Kelimeler

Fraud, Cheating, Acquiring Benefits, Deceive, Assets

Kaynakça

• Akbulut B, “Dolandırıcılık Suçunda Hile ve Hilenin Zamanı” (2022) 30 (4) Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2267-2301
• Artuk ME, Gökcen A, Alşahin ME ve Çakır ÜK, Ceza Hukuku Özel Hükümler (18. Baskı, Adalet Yayınevi 2019)
• Artuk ME, Gökcen A, Yenidünya AC, Ceza Hukuku Genel Hükümler (6. Baskı, Adalet Yayınevi 2012)
• Atalan M, Dolandırıcılık Sahtecilik ve Güveni Kötüye Kullanma Suçları Şerhi (4. Baskı, Adalet Yayınevi 2022)
• Aydın D, Türk Ceza Hukukunda Dolandırıcılık Suçu (1. Baskı, Yetkin Yayınları 2022)
• Balcı M ve Çakır K, “Yapay Zeka Kullanarak İşlenen Dolandırıcılık Suçu ve Dolandırıcılığın Yapay Zeka ile Tespiti” (2023) 18 (52) Ceza Hukuku Dergisi <https://jurix.com.tr/article/35802?u=0&c=0> Erişim Tarihi 20 Şubat 2024.
• Berk ME, “Dijital Çağın Yeni Tehlikesi “Deepfake”” (2020) 16 (28) Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 1510, 1511.
• Centel N, Zafer H ve Çakmut Ö, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar (4. Baskı, Beta 2017)
• Centel N, Zafer H ve Çakmut Ö, Türk Ceza Hukukuna Giriş (10. Baskı, Beta 2017)
• Dönmezer S, Kişilere ve Mala Cürümler (17. Baskı, Beta 2004)
• Dülger MV, Bilişim Suçları ve İnternet İletişim Hukuku (9. Baskı, Seçkin Yayınevi 2022)
• Eker-Kazancı B ve Zeyrek İ, “TCK’da Dolandırıcılık Suçu”, Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan” (2019) 21 (Özel Sayı) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 517-583
• Erdoğu O, “Dolandırıcılık Suçunda Hile Unsuru” (Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2019)
• Erem F ve Toroslu N, Türk Ceza Hukuku (4. Baskı, Savaş Yayınları 1983)
• Esen S, Malvarlığına Karşı Suçlar Belgelerde Sahtecilik ve Bilişim Alanında Suçlar (1. Baskı, Adalet Yayınevi 2007)
• Gökcan HT ve Artuç M, Türk Ceza Kanunu Şerhi Cilt 3 (2. Baskı, Adalet 2023)
• Gökcen A ve Balcı M, “Dolandırıcılık Suçu” (2008) 14 (1-2) Marmara Üniversitesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 1-55
• Gündel A, 5237 Sayılı TCK’da Zimmet-Sahtecilik-Dolandırıcılık-Yağma-Hırsızlık-Güveni Kötüye Kullanma Suçları (Sözkesen Matbaacılık 2009)
• Hafızoğulları Z ve Özen M, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler Kişilere Karşı Suçlar (5. Baskı, US-A Yayıncılık 2016)
• https://sozluk.gov.tr/
• Kemer C, “Deep Fake Dolandırıcılığı” (2024) (17) Hukuk ve Bilişim Dergisi <https://www.hukukvebilisimdergisi.com/deep-fake-dolandiriciligi/>
• Koca M ve Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler (6. Baskı, Adalet 2019)
• Korkmaz F, “Dolandırıcılık Suçunun Bilişim Sistemlerinin Araç Olarak Kullanılması Suretiyle İşlenmesi” (2020) 69 (3) Ankara Üni. Hukuk Fak. Dergisi 1415-1436
• Maviş V, “Dolandırıcılık Suçunun Hile Unsuruna İlişkin Sorunlar” (2015) 6 (Özel Sayı) İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 597-626
• Mülga Türk Ceza Kanunu, Kanun Numarası: 765, Kabul Tarihi: 01.03.1926, RG 13.03.1926/320
• Okuyucu Ergün G, “Dolandırıcılık Suçunun Susmak Suretiyle İşlenmesi Sorunsalı” (2021) 12 (1) İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 304-312
• Önder A, Şahıslara ve Mala Karşı Cürümler ve Bilişim Alanında Suçlar (1 Baskı, Filiz 1994)
• Özbek VÖ, Doğan K ve Bacaksız P, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler (14. Baskı, Seçkin 2019)
• Özen M, Ceza Hukuku Özel Hükümler Dersleri (8. Baskı, Adalet Yayınevi 2023)
• Özgenç İ, Ekonomik Çıkar Elde Etmek Amacıyla İşlenen Suçlar (Seçkin 2002)
• Parlar A ve Hatipoğlu M, Türk Ceza Kanunu Yorumu (3. Baskı, Seçkin 2010)
• Sayın Korkmaz SB, “Roma Hukukunda Hile (Dolus) Kavramı” (2017) 7 (2) Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 425-438
• Selçuk S, Dolandırıcılık, (Yasa 1982)
• Soyaslan D, Ceza Hukuku Özel Hükümler (14. Baskı, Legem Yayınevi 2023)
• Soyaslan D, Ceza Hukuku Genel Hükümler (4. Baskı, Yetkin Yayınları 2012)
• Şare E, “Dolandırıcılık Suçu Kapsamında Cezalandırılan Hile” (2022) 12 (2) Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 669-721
• Tezcan D, Erdem MT ve Önok RM, Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku (17. Baskı, Seçkin 2019)
• Toroslu N, Ceza Hukuku Özel Kısım (10. Baskı, Savaş 2019)
• Türk Ceza Kanunu, Kanun Numarası: 5237, Kabul Tarihi: 26.09.2004, RG 12.10.2004/25611
• “Türk Ceza Kanunu Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu (1/593)”, S.Sayısı.664, (Erişim) <https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d22/c059/tbmm22059119ss0664.pdf>
• Türk Ticaret Kanunu, Kanun Numarası: 6102, Kabul Tarihi: 13.01.2011, RG 14.02.2011/27846.
• Yurtcan E, Malvarlığına Karşı Suçlar (2. Baskı, Adalet Yayınevi 2015)