A Comprehensive Examination of the Legal Authority and Parameters of Undercover Agents' Power to Enter a Private Residence

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 1239 - 1304, 23.12.2024

Ali Boyracı

https://doi.org/10.52273/sduhfd..1562692

Öz

The authority of an undercover agent to enter a private residence is a matter of considerable debate within the Turkish legal system. The absence of explicit statutory provisions concerning the issue underlies the root cause of this situation. While Turkish Law remains silent on the matter, German Law has enacted a specific statutory provision pertaining to the authority of the undercover agents to enter private residences. Under these circumstances, an undercover agent may lawfully enter a private residence that is not ordinarily accessible without express permission, subject to the dual requirements of a judicial authorization (GCPC §110b paragraph 2 sentence 2) and the acquisition of consent from the relevant individual through the use of their false identity (GCPC §110c). However, the provision of GCPC § 110c has been subject of the constitutional challenges within the German legal system. In this study, we examined legal provisions, doctrine views and case law in German Law and the doctrine views in Turkish Law. Then we presented our opinions and suggestions.

Anahtar Kelimeler

Undercover Agent, Residence, Legally Permitted Deception, Search, Seizure

Gizli Soruşturmacının Konuta Girme Yetkisi ve Bu Yetkinin Kapsamı Üzerine Bir İnceleme

Öz

Türk hukukunda gizli soruşturmacının konuta girme yetkisinin bulunup bulunmadığı oldukça tartışmalı bir konudur. Bu durumun temel sebebi ise kanunda konuya ilişkin açık bir düzenlemeye yer verilmemiş olmasıdır. Oysa Türk hukukundan farklı olarak, Alman hukukunda gizli soruşturmacının konuta girme yetkisi ile ilgili özel bir hüküm sevk edilmiştir. Buna göre, gizli soruşturmacı, mahkeme tarafından onay verilmesi (Alman CMK §110b paragraf 2 bent 2) ve değiştirilmiş kimliğini kullanarak ilgilinin rızasını elde etmesi (Alman CMK § 110c) şartıyla, herkesin girmesine açık olmayan (açık bir rıza bulunmaksızın girilmesi mutat olmayan) bir konuta girebilecektir. Bununla birlikte, Alman CMK § 110c hükmünün anayasaya uygun olup olmadığı Alman hukukunda tartışmalıdır. Bu çalışmada gizli soruşturmacının konuta girme yetkisi ve bu yetkinin kapsamına ilişkin Alman hukukundaki kanuni düzenleme, öğretideki görüşler ve yargı kararları ile Türk hukukundaki öğreti görüşleri incelenerek, konuya ilişkin değerlendirmelerimize ve önerilerimize yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gizli soruşturmacı, Konut, Kanunen İzin Verilen Hile, Arama, El Koyma

Kaynakça

• Alptekin S, ‘Ceza Muhakemesinde Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi’ (Yüksek Lisans Tezi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi SBE 2017)
• Aydın M, ‘Ceza Muhakemesi Hukukunda Gizli Soruşturmacı’ (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü 2021)
• Bağlar Y E, ‘Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi’ (2021) 16 (180) THD 1474-1490
• Baytaz A B, ‘Gizli Soruşturmacı’, 7.Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali “Terör ve Darbelere Karşı Hukuk Devletinin Korunması” Tebliğler, (Ed. Adem Sözüer) (On İki Levha Yayıncılık 2022)
• Bingül F, ‘Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi’ (Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü 2023)
• Canpolat C, ‘Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi’, (Uluslararası Hukuk Kongresi: Güncel Temalar & Başlıklar, Samsun, 05-09.12.2018) 297-319
• Centel N ve Zafer H, Ceza Muhakemesi Hukuku, (20.Bası, Beta Yayıncılık 2021)
• Çakrak R ve İldeş S, ‘Kamu Hukuku ve Özel Hukuk Açısından Dürüstlük Kuralı ve Uygulama Alanı’ (2014) 2 (2) SaÜHFD 47-76
• Çolak H ve Taşkın M, Ceza Muhakemesi Kanunu Şerhi, (Seçkin Yayınevi 2007)
• Dencker F, ‘Über Heimlichkeit, Offenheit und Täuschung bei der Beweisgewinnung im Strafverfahren’ (1994) 2 StV 667-683
• Dikkat G C, ‘Gizli Soruşturmacı’ (Yüksek Lisans Tezi, Çankaya Üniversitesi SBE 2019)
• Doğan K, ‘Soruşturmada Tuzağa Düşürme Yasağı’ Dr. Dr. h. c. Silvia Tellenbach’ a Armağan, (Seçkin Yayınevi 2018) 969-989
• Donay S, Güncelleştirilmiş Ceza Yargılaması Hukuku, (Beta Yayıncılık 2015)
• Dönmez B, ‘AİHM ve Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Gizli Tanıklara Soru Sorma Hakkının Kullanılması’ (2016) 127 TBBD 121-156
• Duttge G, ‘Strafprozessualer Einsatz von V-Personen und Vorbehalt des Gesetzes’, (1996) 51 (11) JZ 556-565
• Eisenberg U, ‘Straf(verfahrens-) rechtliche Maßnahmen gegenüber “Organisiertem Verbrechen”’ (1993) 16 NJW 1033-1039
• Erdem M R, Ceza Muhakemesinde, Organize Suçlulukla Mücadelede Gizli Soruşturma Tedbirleri, (Seçkin Yayınevi 2001).
• Eryılmaz M B, Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri, (Seçkin Yayınevi 2012)
• Frister H, ‘Zur Frage der Vereinbarkeit verdeckter Ermittlungen in Privatwohnungen mit Art. 13 GG’, (1993) 3 StV 151-155 (Privatwohnungen)
• -----, Handbuch des Polizeirechts (Matthias Bäcker, Erhard Denninger ve Kurt Graulich) (7. Auflage, C. H. Beck 2021) (Handbuch)
• Gökcen A, Balcı M, Alşahin M E ve Çakır K, Ceza Muhakemesi Hukuku, (6.Baskı, Adalet Yayınevi 2022)
• Gökpınar M, ‘Şüphelinin Kolluk Tarafından Aldatılması’ (2023) 31 (2) SÜHFD 665-701
• Göksel Y, ‘5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu Çerçevesinde “Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi”’ (2011) 3 ABD 287-298
• Hauck P, Löwe-Rosenberg Die Strafprozeßordnung und das Gerichtsverfassungsgesetz Großkommentar (Volker Erb, Robert Esser, Ulrich Franke, Kirsten Graalman-Scheerer, Hans Hilger ve Alexander Ignor) (3.Band, 26. Auflage, Walter de Gruyter GmbH 2014)
• Hegmann S, BeckOK StPO (Ed. Jürgen Graf) (52. Edition, C.H.Beck 2024)
• Henrichs S ve Weingast K, Karlsruher Kommentar zur Strafprozessordnung (Christoph Barthe ve Jan Gericke) (9. Auflage, Verlag C. H. Beck 2023)
• Hilger H, ‘Neues Strafverfahrenrecht durch das OrgKG –2.Teil-‘ (1992) 11 NStZ 523-526 (Neues Strafverfahrenrecht)
• -----, ‘Verwertbarkeit der Aussage eines ohne richterliche Zustimmung als Scheinkäufer eingesetzten Polizeibeamten’, Anmerkung zu BGH Urteil vom 06.02.1997 – 1 StR 527/96, (1997) 9 NStZ 448-449 (Scheinkäufer)
• -----, ‘Verdeckter Ermittler, V-Leute’, Festschrift für Ernst-Walter Hanacak zum 70. Geburtstag (Udo Ebert, Claus Roxin, Peter Rieß ve Eberhard Wahle) (Walter de Gruyter 1999) 207-220 (Verdeckter Ermittler)
• Işık M, ‘Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi’ (2014) 110 TBBD 383-398
• İnci Z Ö, ‘Şüpheli ve Sanığa Rağmen Bir Ceza Muhakemesi Hukuku Mu? Şüpheli ve Sanığın Ceza Muhakemesi İşlemlerine Katlanma Yükümlülüğü ve Bu Yükümlülüğün Sınırları Hakkında Düşünceler’ (2017) 7 (2) Hacettepe HFD 119-168
• Jahn M, ‘Strafprozessrecht: Beweisverwertungsverbot bei verdecktem Verhör’, Anmerkung zu BGH, Beschluss vom 18.05.2010 – 5 StR 51/10, (2010) 9 JuS 832-834
• Jörn H, Münchener Kommentar zur StPO (Christoph Knauer, Hans Kudlich ve Hartmut Schneider) (Band 1, 2. Auflage, Verlag C. H. Beck 2023)
• Karaaslan R, ‘Soruşturma Organları Hesabına Hareket Eden Özel Kişilerin Eylemlerinin Kamu Makamlarına Atfedilebilirliği – İfade Almada Yasak Usul Olan “Aldatma” Örneğin Üzerinden Bir İnceleme’ (2021) XXV (2) AHBVÜHFD 555-621
• Kartal A, ‘Tesadüfen Elde Edilen Deliller’ (Yüksek Lisans Tezi, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü 2010)
• -----, ‘Teknik Araçlarla İzleme ve Elde Edilen Delillerin Değerlendirilmesi’ (2014) 9 (98) THD 14-24
• Keskin Kiziroğlu S, ‘5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Basit Arama (Adli Arama)’ (2009) 58 (1) AÜHFD 139-168
• Kıllıbaş Ö S, ‘Ceza Muhakemesinde Gizli Soruşturmacı’ (Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi SBE 2010)
• Kirkpatrick D R, ‘Der Einsatz Von Verdeckten Ermittlern in Wirtschaftsstrafverfahren’ (2019) 4 NStZ 177-182
• Koca M ve Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, (16.Baskı, Seçkin Yayınevi 2023)
• Köksal A, ‘Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi’ (2016) 65 (4) AÜHFD 2139-2176
• Maier S, Münchener Kommentar zur StPO (Christoph Knauer, Hans Kudlich ve Hartmut Schneider) (Band 1, 2. Auflage, Verlag C. H. Beck 2023)
• Meyer-Mews H, “Wiederaufnahme nach Nichteröffnung – Zeugenseitig provozierte Selbstbelastung”, Anmerkung zu BGH, Beschluß vom 01.12.2016 – 3 StR 230/16, NJW, S.25, 2017, 1828-1831
• Müller W ve Römer S, ‘Legendierte Kontrollen Die gezielte Suche nach dem Zufallsfund’ (2012) 10 NStZ 543-547
• Nowrousian B, ‘Darf der Beschuldigte im Ermittlungsverfahren getäuscht werden?’ (2015) 11 NStZ 625-628
• Nuhoğlu A, ‘Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi’, Ord. Prof. Dr. Sulhi Dönmezer Armağanı (C.2, 2008) 1057-1067
• Özbek V Ö, Teknik Araçlarla İzleme ve Gizli Soruşturmacı Tedbirleri, Türk Ceza Adaleti Sisteminin Etkinliğinin Geliştirilmesi Avrupa Birliği-Avrupa Konseyi Ortak Projesi Teknik Araçlarla İzleme ve Gizli Soruşturmacı Tedbirleri (Haz.: Juan Carlos Da Silva, Albrecht Stange ve Veli Özer Özbek) (Gizli Soruşturmacı Tedbirleri)
• -----, ‘Türk Hukuku’nda Gizli Soruşturmacının Ceza Sorumluluğu’ (2014) 2 (1-2) CKHD 135-155 (Gizli Soruşturmacının Ceza Sorumluluğu)
• Özbek V Ö, Doğan K ve Bacaksız P, Ceza Muhakemesi Hukuku, (16.Baskı, Seçkin Yayınevi 2023) (Ceza Muhakemesi)
• -----, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, (18.Baskı, Seçkin Yayınevi 2023) (Ceza Hukuku Özel Hükümler) Özbek V Ö, Doğan K, Meraklı S, Bacaksız P ve Başbüyük İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, (14.Baskı, Seçkin Yayınevi 2023)
• Özdem Ö, ‘Türk ve Alman Ceza Muhakemesi Hukukunda Gizli Soruşturmacının Hareket Sınırını Aşması ve AİHM’in Konuya Yaklaşımı’, (2021) 16 (47) CHD 493-524
• Özen M, Öğreti ve Uygulama Işığında Ceza Muhakemesi Hukuku, (4.Baskı, Adalet Yayınevi 2021)
• Öztürk B, Eker Kazancı B ve Soyer Güleç S, Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirleri, (5.Bası, Seçkin Yayınevi 2022)
• Öztürk B, Tezcan D, Erdem M R, Sırma Gezer Ö, Saygılar Y F, Alan E, Özaydın M, Erden Tütüncü E, Tok M C, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, (17. Baskı, Seçkin Yayınevi 2023)
• Parlak E, ‘Gizli Soruşturmacı Kavramına Genel Bir Bakış’ (2010) 5 (48) THD 25-38
• Plagemann G, ‘Alman Hukuku’nda Gizli Soruşturmacının Kullanılması ve Gizli Soruşturmacının Yetkileri’ (2014) 2 (1-2) CKHD 157-187
• Rebmann K, ‘Der Einsatz Verdeckt Ermittlender Polizeibeamter im Bereich der Strafverfolgung’ (1985) 1/2 NJW 1-6
• Rogall K, ‘Strafprozessuale Grundlagen und Legislative Probleme Des Einsatzes Verdeckter Ermittler im Strafverfahren’ (1987) 42 (18) JZ 847-853 (Legislative Probleme Des Einsatzes Verdeckter Ermittler)
• -----, ‘Selbstbelastungsfreiheit und Vernehmungsähnliche Befragung durch Verdeckten Ermittler’, Anmerkung zu BGH Urteil vom 26.07.2007 – 3 StR 104/04, (2008) 2 NStZ 110-113 (Selbstbelastungsfreiheit)
• Roxin C, ‘Zum Einschleichen polizeilicher Scheinaufkäfer in Privatwohnungen (BGH, StV 1997, 233)’ (1998) 1 StV 43-45
• Rückert C, Münchener Kommentar zur StPO (Christoph Knauer, Hans Kudlich ve Hartmut Schneider) (Band 1, 2. Auflage, Verlag C. H. Beck 2023)
• Sanıvar R, ‘Ceza Muhakemesinde Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi Tedbiri’ (2019) 14 (40) CHD 403-449
• Schlüchter E, ‘V-Mann-Aussage zu Äußerungen von Angehörigen des Angeklagten’ Anmerkung zu BGH, Urteil vom 21.07.1994 – 1 StR 83/94 (1995) 7 NStZ 354-355
• Schnarr K H, ‘Zur Verknüpfung von Richtervorbehalt, staatanwaltschaftlicher Eilanordnung und richterlicher Bestätigung’ (1991) 5 NStZ 209-216
• Schneider H, ‘Ausgewählte Rechtsprobleme des Einsatzes verdeckter Ermittler -Eine Zwischenblanz-‘ (2004) 7 NStZ 359-367
• Sezer Y, İpek A İ ve Parlak E, Adli ve Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesi, Gizli Soruşturmacı, Teknik Araçlarla İzleme, (Seçkin Yayınevi 2012)
• Sınar H ve Erden E, ‘Ceza Muhakemesinde Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesine İlişkin Bir AİHM Kararı Bykov V. Rusya’ (2010) 2 (13) 30-36
• Sinn A, ‘Karanlık Ağda Soruşturma’ (Çev.: Nilüfer Köker) (2018) 104 Fasikül Hukuk Dergisi 16-23
• Soiné M, ‘Kriminalistische List im Ermittlungsverfahren’ (2010) 11 NStZ 596-602
• Soyaslan D, Ceza Muhakemesi Hukuku, (8.Baskı, Yetkin Yayınları 2020)
• Stephan W, ‘Verdeckte Ermittlungen im Strafverfahren und die Unverletzlichkeit der Wohnung’ (1992) 25 (7) ZRP 243-247
• Şahin C ve Göktürk N, Ceza Muhakemesi Hukuku, (14.Bası, Seçkin Yayınevi 2023)
• Şahin İ, Teknik Araçlarla İzleme, (2.Baskı, Adalet Yayınevi 2015)
• Şahin O, ‘Ceza Muhakemesi Kanunu’na Göre Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi’, (Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi SBE 2019)
• Şen E, Türk Hukuku’nda Telefon Dinleme-Gizli Soruşturmacı-X Muhbir, (6.Baskı, Seçkin Yayınevi 2013) (Gizli Soruşturmacı)
• -----, Yorumluyorum – VII, (Seçkin Yayınevi 2014) (Yorumluyorum)
• Tezcan D, Erdem M R ve Önok R M, Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, (21.Baskı, Seçkin Yayınevi 2023)
• Tok O, ‘Zamanaşımı Def’inin İleri Sürülmesinin Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı Çerçevesinde Sınırlandırılması’, (2015) 21 (1) MÜHF-HAD 239-260
• Toprak U, ‘Şüphelinin Susma Hakkının Güvenilir Kişiye Başvurulması Yöntemiyle İhlaline Alman Yargıtayı Kararları Işığında Kısa Bir Bakış’ (2011) 1 (7) TAAD 257-286
• Tsambikakis M, Löwe-Rosenberg Die Strafprozeßordnung und das Gerichtsverfassungsgesetz Großkommentar (Volker Erb, Robert Esser, Ulrich Franke, Kirsten Graalman-Scheerer, Hans Hilger ve Alexander Ignor) (3.Band, 26. Auflage, Walter de Gruyter GmbH 2014)
• Turhan F, Ceza Muhakemesi Hukuku, (Asil Yayın Dağıtım 2006) (Ceza Muhakemesi)
• -----, Tehlike İçindeki Tanıkların Korunması, (Seçkin Yayınevi 2009) (Tanıkların Korunması)
• -----, ‘Terör Örgütünün Faaliyeti Çerçevesinde İşlenen Suçların Soruşturulması ve Kovuşturulmasında Tanıkların Kimliğinin Gizli Tutulması – AİHM Kararları Işığında Uygulamanın İncelenmesi’, Karşılaştırmalı Hukukta ve Türk Hukukunda Terörizm, Terör Suçları ve İnfaz Hukuku, II. Cilt ((Ed. İzzet Özgenç) (Bireklam Arısı Matbaacılık 2024) 329, 333-351. (329-374)
• Turinay F, ‘Ceza Muhakemesi Hukukunda Teknik Araçlarla İzleme’ (2021) 12 (46) TAAD 413-454
• Ünver Y ve Hakeri H, Ceza Muhakemesi Hukuku, (19.Baskı, Adalet Yayınevi 2022)
• Yenisey F ve Nuhoğlu A, Ceza Muhakemesi Hukuku, (11.Baskı, Seçkin Yayınevi 2023)
• Yenisey F ve Oktar S, Alman Ceza Muhakemesi Kanunu Strafprozeßordnung (StPO), (2.Baskı, Beta Yayınevi 2015)
• Yılmaz Y, ‘Bir Ceza Muhakemesi Hukuku İşlemi Olarak Adli Arama’ (2016) 124 TBBD 247-304
• Yılmaz Z, ‘Özel Hayat ve Aile Hayatına Saygı Gösterilmesi Hakkı Kapsamında “Konutta Arama”’ (2011) 6 (17) CHD 160-185
• Yurtcan E, Ceza Yargıcının El Kitabı, (Seçkin Yayınevi 2019) (Ceza Yargıcının El Kitabı)
• -----, Ceza Yargılaması Hukuku, (16.Bası, Seçkin Yayınevi 2019) (Ceza Yargılaması Hukuku)
• Zöller M A, ‘Beweisrechtliche Probleme beim Einsatz Verdeckter Ermittler’ (2014) 2 (1-2) 85-103
• Weisser N-F, ‘Zum Betretungsrecht von Wohnungen bzw. Hotelzimmern durch einen nicht offen ermittelnden Polizeibeamten (noeP)’ (2018) 2 NZWiSt 59-63