Kur'ân'ın Tarihi Kaynak Değeri

Yıl 2018, Sayı: 40, 268 - 292, 30.06.2018

Belkıs Özsoy Demiray

Öz

Bütün
İslami ilimlerde olduğu gibi, İslam Tarihi ve Siyer söz konusu olduğunda da,
ilk müracaat kaynağı şüphesiz Kur'an'dır. İhtiva ettiği peygamber kıssaları,
geçmişle ilgili bilgiler, tarihi olaylar ve olgular itibariyle Tarih açısından
oldukça mühimdir. Sahih, orijinal ve objektif bir kaynak olan Kur'ân, aynı
zamanda içermiş olduğu Tarih felsefesi ve metodolojisine dair prensiplerle de
tarihçiler için büyük önem arz etmektedir. Fakat bunun yanında Kur'ân'ın
kendine has düzeni, kronolojik olmaması, tafsilata girmemesi, zaman ve mekan
belirtmemesi ve ibret almayı amaçlayan üslubu gibi hususlar, ondan faydalanmayı
zorlaştırmaktadır. Bu çalışmada Kur'ân'ın, İslam Tarihi ve Siyer kaynağı olarak
öneminin ve kaynak olarak kullanımındaki sınırlılıkların ele alınması
amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kur'ân, Tarih, Siyer, Tarihi Kaynak

Kaynakça

• Apak, Adem, "Siyere Kaynaklığı Açısından Kur'ân'ın Değeri ve Önemi", İstem, yıl:8, sayı: 16, Konya, 2010, ss.9-18.
• Ateş, Süleyman, Yüce Kur'ân'ın Çağdaş Tefsiri, C. I-XII, Yeni Ufuklar Neşr., İstanbul, 1997.
• Aygün, Abdullah, "Tefsir Tarihi Açısından Mükerrer Nüzûl Görüşünün Tenkidi", Usul İslam Araştırmaları, sayı:21, İstanbul, 2014, ss.39-66.
• Birışık, Abdülhamit, "Kur'ân: Tarifi ve İsimleri- Tarihi- Tertibi-", DİA, C. XXVI, Ankara, 2002, ss. 383-388.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail (256/870), Sahîhu’l Buhârî, y.y., 1315
• Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usûlü, TDV Yay., Ankara, 2014.
• Çelebi, İlyas, "Sünnetullah", DİA, C. XXXVIII, Ankara, 2010, ss. 159-160.
• Çelik, Ahmet, "Birey ve Toplumun Islahı Açısından Kur'an Kıssaları", Atatürk Üni. İlahiyat Fak. Dergisi, sayı:22, Erzurum, 2004, ss.54-87.
• Çetiner, Bedrettin, Fatiha'dan Nâs'a Esbab-ı Nüzul, C. I-II, Çağrı Yay., İstanbul, 2013.
• Demircan, Adnan, “Kur’ân’ın, Nüzûl Dönemi Putperest Arapları İçin Kaynaklığı Üzerine”, İstem, Sayı:4, Konya, 2004, s.53-61.
• Demirci, Muhsin, Tefsir Usulü, Marmara Üni. İlahiyat Fak. Vakfı Yay., İstanbul, 2014.
• Demirci, Muhsin, "Esbâb-ı Nüzûl", DİA, C. XI, Ankara, 1995, ss.360-362.
• Derveze, M. İzzet, Kur’an’a Göre Hz. Muhammed’in Hayatı, C. I-II, Çev. Mehmet Yolcu, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2011.
• Dönmez, Kazım, "Anakronizme Karşı Siret ve Kronoloji İlişkisi", Siret Sempozyumu -I- Türkiye'de Siret Yazıcılığı, haz: Tahsin Koçyiğit, Ankara, 2012, ss 723-744.
• Ebû Dâvud, Süleyman b. El-Eş’as es-Sicistânî, es-Sünen, C.I-IV, Thk: Muhammed Muhyiddîn Abdülhamid, y.y., tsz.
• Gül, Ali Rıza, "Kur'an Ayetlerini Tarihlendirmede Nüzul Sebeplerinin Rolü", Dini Araştırmalar Dergisi, cilt:7, sayı:19, 2015, ss.191-220.
• Halil, İmadüddin, İslam'ın Tarih Yorumu, Çev: Ahmet Ağırakça, Risale Yayınları, İstanbul, 1998.
• Hamidullah, Muhammed, Kur'an-ı Kerim Tarihi, çev: Abdülaziz Hatip- Mahmut Kanık, Beyan Yay., İstanbul, 2013.
• Hizmetli, Sabri, İslam Tarihçiliği Üzerine, D.İ.B. Yay., Ankara, 1991.
• Isfahanî, Hüseyin b. Muhammed. Mufaddal er-Rağıb (425), Müfredat (Kur’an Kavramları Sözlüğü), Terc: Abdülbaki Güneş- Mehmet Yolcu, Çıra yayınları, İstanbul, 2012.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî, Sünen-i İbn Mâce, C.I-II, Thk: Muhammed Fuad Abdülbâkî, Beyrut, 1975.
• İslamoğlu, Mustafa, Kur'ân'ı Anlama Yöntemi: Tefsir Usulü, Düşün Yay., İstanbul, 2014.
• Koçyiğit, Hikmet, "Kur'ân'ın Nüzul Sırasına Göre Tefsir Edilmesi", Hitit Üni. İlahiyat Fak. Dergisi, cilt:12, sayı:23, Çorum, 2013, ss.183-201.
• Korkmazgöz, Rıza, Kur'ân'da Tarih Algısı, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2011.
• Mevdudî, Tefhimu’l-Kur’ân, Çev: Muhammed Han Kayani vd., İnsan Yayınları, İstanbul, 1999.
• Mennâu'l-Kattân, "Esbab-ı Nüzûl", çev: Erdoğan Pazarbaşı- İbrahim Görener, Erciyes Üni. İlahiyat Fak. Dergisi, sayı:11, Kayseri, 2001, s.153-171.
• Muir, William, The Life of Mahomet, I-IV, Smith ElderandCo, London, 1861.
• Muir, William, The Coran: Its Composition And Teaching, PottYoungandCo, London, 1878.
• Müslim, Ebu’l Hüseyn b. El-Haccac el-Kuşeyrî (261/874), Sahîhu Müslim, Thk: Muhammed Fuad Abdülbâkî, Mısır, 1955.
• Öz, Şaban, "Tarih Felsefesinde 'Tarihin Yasaları' Üzerine", KSÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt:11, sayı:11, 2008, ss. 31-44.
• Özkan, Mustafa, "Tarihin Öznesinin Tespitinde, Kur'ân'ın Tarih İlmine Katkısı/ Kaynaklığı Üzerine -Bedir Savaşı Örneği-", İstem, yıl:8, sayı:16, Konya 2010, s. 19-33.
• Özsoy, Ömer- Güler, İlhami, Konularına Göre Kur’an (Sistematik Kur’an Fihristi), Fecr Yayınları, Ankara, 2014.
• Özsoy, Ömer, Sünnetullah, Fecr Yay., Ankara, 2015.
• Öztürk, Mustafa, Tarih Felsefesi, Akçağ Yay., Ankara, 2010.
• Paret, Rudi, Kur'an Üzerine Makaleler, der. ve çev.: Ömer Özsoy, Bilgi Vakfı Yay., Ankara, 1995.
• Sıddıki, Abdülhamid, Tarihin Yorumu, Çev: Beşir Eryarsoy, Düşünce Yayınları, İstanbul, 1978.
• Sıddıki, Mazharuddin, Kur'ân'da Tarih Kavramı, ter: Süleyman Kalkan, Pınar Yay., İstanbul, 1982.
• Suyuti, Abdurrahman Celalüddin, el-İtkân fî Ulûmi'l-Kur'ân, Beyrut, 2008.
• Sülün, Murat, Kur'ân Kılavuzu: Mutlak Gerçeğin Sesi, Ensar Yay., İstanbul, 2013.
• Şimşek, M. Sait, Kur'an Kıssalarına Giriş, Kardelen Yay., Konya, 2013.
• Şulul, Kasım, "İslam Düşüncesinde Tarih Felsefesi", Divan, sayı:11, 2001, ss. 91-127.
• Taberi, Ebû Cafer Muhammed b. Cerir, Câmiu'l-Beyan fî Tefsîri'l-Kur'an, C. I-XXX, Mısır,1953/1372.
• Tirmizi, Ebû İsâ Muhammed b. İsâ b. Sevra, es-Sünen, C. I-V, Thk: Abdülvehhâb Abdullatîf, Kâhire, 1964.
• Vahidî, İbnü'l-Hasan Ali b. Ahmed, Esbâbu'n-Nüzûl, Kahire, 1968/1388.
• Watt, W. Montgomery, Kur'an'a Giriş, çev: Süleyman Kalkan, Ankara Okulu Yay., Ankara 2000.
• Yiğit, İsmail, “Kur’an ve Siretü’n-Nebevi”, Kur’ân ve Tefsir Araştırmaları II, İstanbul, 2001, ss. 91-100.