MEHMED ŞEVKET VE ŞİİRLERİNDE HZ. PEYGAMBER SEVGİSİ

Yıl 2018, Sayı: 41, 200 - 216, 31.12.2018

Abdülmecit İslamoğlu

Öz

Urfalı
Mehmed Şevket, Tanzimat sonrası dönemde Klasik Türk Edebiyatı sahasında şiirler
kaleme almış Şanlıurfa’nın yetiştirdiği önemli şairlerden birisidir. Asıl adı
Mehmed olan şair, 1278/1861-62 yılında Urfa’da doğmuştur. Şiirlerinde Şevket
mahlasını kullanan şair, eğitime hazırlık sadedinde temel bilgileri ağabeyi
Şair Hikmet’in yanında almaya başlamış, eğitimine Hasan Paşa ve Halîlü’r-Rahmân
Medreselerinde devam etmiştir. Mehmed Şevket’in şiirlerinden yola çıkarak
kendisinin, Arapça ve Farsçayı bilen, entelektüel düzeyi yüksek bir münevver
olduğu anlaşılmaktadır. Şair, 1337/1918-19 yılında Urfa’da vefat etmiştir.

Mehmed
Şevket, Tanzimat’ın ilanından sonra; dünya görüşünden güzellik telakkîlerine,
nazım şekillerinden yeni türlere kadar pek çok alanda yenilik ve değişimlerin
yaşandığı bir süreçte; eski edebiyatın hayata bakış açısı, mecazları,
mazmunları ve nazım şekillerini koruyarak şiirler yazan bir şairdir. Abdülkadir
Karahan’ın yayımlamış olduğu 170 adet şiiri incelendiğinde, Hz. Peygamber ve
Âl-i Beyt sevgisinin yoğunluğu dikkat çekmektedir. Bu itibarla makalemizde; Hz.
Muhammed (s.a.v.)’in peygamberlik yönü, isimleri, sıfatları, Ehl-i Beyti ve
hadislerinden yapılan iktibaslar örnek beyitlerle ele alınmış; böylece Mehmed
Şevket’in Hz. Peygamber tasavvuru ortaya koyulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hz. Peygamber, Na‘t, Mehmed Şevket, Şiir

Kaynakça

• ACLÛNÎ, İsmail b. Muhammed, Keşfü’l-Hafâ ve Muzîlü’l-İlbâs amme’ştehera mine’l-Ehâdîsi ‘alâ-Elsineti’n-Nâs (I-II), Mektebetü’l-Kudsî, Beyrut 1351. Ahmed b. Hanbel, el-Musned (I-VI), Çağrı Yayınları, İstanbul, 1982. ALİ EL-MUTTAKÎ, el-Hindî, Kenzu’l-Ummâl fî Suneni’l-Akvâli ve’l-Ef‘âl (I-XVIII), Haz.: Bekrî Hayyânî, Safvet es-Sekâ, Beyrut 1993.YAZIR, Elmalılı M. Hamdi, Hak Dîni Kur’ân Dili (I-IX), Akçağ Yayınları, İstanbul 2003.FAYDA, Mustafa, “Muhammed (Hayatı)”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 2005, XXX/408-423. FEYRÛZÂBÂDÎ, el-Kâmûsu’l-Muhît, Dâru’l-Ma‘rife, Beyrut 1426.İBN MANZÛR, Lisânu’l-Arab (I-XV), Dâru Sâdır-Dâru Beyrut, Beyrut 1956.İBN MÂCE, Sünen (I-II), Çağrı Yayınları, İstanbul 1981.KARAHAN, Abdülkadir, Urfalı Mehmed Şevket ve Şiirleri, Şanlıurfa Belediyesi Yayınları, Ankara 1991. Kur’an-ı Kerim Meâli, Haz.: Halil Altuntaş, Muzaffer Şahin, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 2006. MÜSLİM, es-Sahîh (I-V), Çağrı Yayınları, İstanbul, 1982.ÖZÇELİK, Kenan, Âşık Çelebi-Ravzatü’ş-Şühedâ Tercümesi, Doğu Kütüphanesi, İstanbul 2016.PALA, İskender, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2000.RÂGIB EL-ISFAHÂNÎ, el-Müfredât fî-Garîbi’l-Kur’ân, Dâru’l-Marife, Beyrut, t.y.TÂHİRÜ’L-MEVLEVÎ, Edebiyat Lügatı, Enderun Kitabevi, İstanbul 1994.TİRMİZÎ, Sünen (I-V), Çağrı Yayınları, İstanbul 1981.ULUDAĞ, Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2001.YAVUZ, Yusuf Şevki, “Peygamber”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 2007, XXXIV/257-262.YENİTERZİ, Emine, “Divan Şiirinde Hz. Peygamber’in İsim ve Sıfatları -Esmâ-i Nebî-”, Kutlu Doğum Haftası II, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1990.YENİTERZİ, Emine, Dîvân Şiirinde Na’t, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1993.ZİYÂ ŞÜKÛN, Gencîne-i Güftâr-Ferheng-i Ziyâ (I-III), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1996.