On The Different Opinions on The Same Subject in Usul al-Fiqh are Attributed to the Four Sects

Yıl 2015, Sayı: 34, 167 - 192, 01.06.2015

Yüksel Macit

Öz

It is seen that in Usul al-fiqh sometimes the different opinions on the same subject were attributed to the founder leaders of four sects, as to other sect leaders. When these different views are not known, evaluate on a subject is done only with a view of sect leader. Incomplete information can lead to misinterpretation. The caution should be while attribution. This study aims to address to identify samples with different opinions in the four sectarian leaders and focuses on reasons for this situation

Anahtar Kelimeler

The founder leaders (Imam) of four sects, usul al-fiqh, opinion, contradiction, cause, caution

DÖRT MEZHEP İMAMINA FIKIH USULÜNDE AYNI KONUDA NİSPET EDİLEN FARKLI GÖRÜŞLER ÜZERİNE

Öz

Fıkıh usulünde diğer mezhep imamlarına olduğu gibi dört mezhep imamına da bazen aynı konuda farklı görüşlerin nispet edildiği görülmektedir. Bu farklı görüşler bilinmediği zaman bir konuda bir mezhep imamının tek bir görüşüyle değerlendirme yapılmaktadır. Eksik bilgi yanlış değerlendirmelere götürebilir. Görüş nispet ederken ihtiyatlı olmak gerekir. Bu çalışma bu amaca yönelik olarak dört mezhep imamına usulde aynı konuda nispet edilen farklı görüşleri örneklerle tespit etmekte ve bu durumun sebepleri üzerinde durmaktadır

Anahtar Kelimeler

Dört mezhep imamı, fıkıh usulü, görüş, ihtilaf, sebep, ihtiyat

Kaynakça

• Abdülaziz Buharî, Alâeddin, Keşfü’l-Esrar, tah. A.M. Muhammed Ömer, Beyrut 1997
• Abdüsselam, Ahmed, el-İmam eş-Şafiî fî mezhebihi el-kadim ve elcedid, Endonezya 1988
• Ahmet Hasan, İlk Dönem İslâm Hukuk Biliminin Gelişimi, çev. Haluk Songur, İstanbul 1999
• --- “İlk Fıkhî İslam Mezheplerinin Kaynakları”, çev. Selahaddin Eroğlu, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: XXIX, ss. 313-328
• Âl-i Teymiyye (Abdüsselam, Abdulhalim ve Ahmed b. Abdulhalim), elMüsvedde fî Usuli’l-Fıkh, tah. Muhammed Muhyiddin Abdülhamit, Kahire 1964
• el-Amidî, Seyfeddin, Münteha’s-Sûli fî İlmi’l-Usul, Beyrut 2002
• Atar, Fahrettin, Fıkıh Usulü, İstanbul 1996
• el-Bâcî, Ebu’l-Velid Süleyman, İhkamu’l-Fusul fî Ahkami’l-Usul, tah. Abdullah Muhammed el-Cebburî, Dımeşk 2012
• Coulson, N. J., A History of Islamıc Law, Edinburgh at the University Press 1978
• el-Cüveynî, Ebü’l-Mealî Abdülmelik, el-Burhan fî Usuli’l-Fıkh, tah. Salah b. Muhammed b. Uveyda, Beyrut 1997; tah. Abdulazim Dib, Katar 1399 h.
• ---et-Telhis fî Usuli’l-Fıkh, tah. Muhammed Hasan, Beyrut 2003
• Çeker, Orhan, “İbn Rüşd'ün Mezhep Görüşlerini Tespitteki İsabet Durumu”, Doğu-Batı İlişkisinin Entelektüel Boyutu İbn Rüşd'ü Yeniden Düşünmek, Sivas 2009, cilt, 2, ss. 281-290
• ed-Dihlevî, Veliyyullah, el-İnsaf fî Beyani Esbabi’l-İhtilaf, tah. Ebu’lFettah Ebu Gudde, Beyrut 1986
• Ebu’l-Huseyn el-Basrî, el-Mutemed fî Usuli’l-Fıkh, tah. M. Hamidullah, Dımeşk 1965
• Ebu İshak eş-Şirazî, İbrahim b. Ali, el-Lüma fî Usuli’l-Fıkh, Beyrut 1995 ---et-Tabsıra fî Usuli’l-Fıkh, tah. Muhammed Hasan Heytu, Dımeşk 1983
• Ebu Ya’la el-Ferra, Muahammed b. Huseyn, el-Udde fî Usuli’l-Fıkh (dört cilt bir arada), tah. Ahmed b. Ali Seyr el-Muberekî, Riyad 1993
• Ebu Zehra, Muhammed, Ebu Hanife, çev. Osman Keskioğlu, Ankara 1999
• ---İmam Şafiî, çev. Osman Keskioğlu, Ankara 2000
• el-Gazalî, Ebu Hamid Muhammed, el-Mustasfa min İlmi’l-Usul,tah. Süleyman Aşkar, Beyrut 2012
• Hatim Bay, et-Tahkik fî Mesaili Usuli’l-Fıkh elletî İhtelefe’n-Naklü fiha ani’l-İmam Malik b. Enes, Kuveyt 2011
• İbn Abdilber, Ebu Ömer Yusuf b. Abdullah b. Muhammed el-Kurtubî, İhtilafu Akvali Malik ve Ashabihi, tah. Hamid Lahmer ve Mıklos Muranyı, Beyrut 2003
• İbn Emirü’l-Hâc, et-Takrir ve’t-Tahbir, tah. A. Mahmud M. Ömer, Beyrut 1999
• İbn Hazm, el-İhkam fî Usuli’l-Ahkam, Beyrut 1985
• ---Meratibü’l-İcma, Beyrut 1998
• İbn Kudame, Muvaffakuddin Abdullah b. Ahmed, Ravdatu’n-Nazır ve Cünnetü’l-Münazır, trz, İbn Teymiyye, Ebu’l-Abbas Ahmed b. Abdulhalim, el-Kavlu’l-Ahmed fî Beyani Galatı Men Galite ala’l-İmam Ahmed, Cem eden/derleyen Murad Şükrî, Riyad 1998
• Kadı Abdulcebbar, Ebu’l-Hasen, el-Muğnî, XVII. eş-Şer’iyyat, Kahire 1963
• Köse, Saffet, “Mezhep Görüşleriyle İlgili Farklı Nakiller”, İslâmî Sosyal Bilimler Dergisi, c.3, Bahar 1415/1995, sy. 1, ss.101-128
• el-Kurtubî, Ebu Abdullah Muhammed, el-Cami li Ahkami’l-Kur’an, Beyrut 2006
• Malik b. Enes, el-Müdevvenetü’l-Kübra,Sehnun rivayeti, Beyrut 1994
• es-Sem’anî, Ebu’l-Muzaffer Mansur b. Muhammed, Kavatiü’l-Edille fî Usuli’l-Fıkh, tah. Muhammed Hasan, Beyrut 1997
• es-Serahsî, Ebu Bekr Muhammed b. Ahmed b. Ebî Sehl el-Mebsut, İstanbul 1982-1983
• ---Usulu’s-Serahsî, tah. Ebu’l-Vefa el-Efganî, İstanbul, 1984, I, 301 Schacht, Joseph, The Origins of Muhammadan Jurisprudence, London 1967
• eş-Şafiî, Muhammed b. İdris, er-Risale, Ofset basım, İstanbul 1985 --- el-Ümm, Beyrut 1983
• eş-Şenkıtî, Muhammed Emin, Müzekkire fî Usuli’l-Fıkh, Medine-i Münevvere, Neşr. Mektebetü’l-ulum ve’l-Hikem, trz.
• Taberî, Ebu Cafer Muhammed, İhtilafu’l-Fukaha, Beyrut trz Ünal, İsmail Hakkı, Ebu Hanife’nin Hadis Anlayışı ve Hanefi Mezhebinin Hadis Metodu, Ankara 1994
• Yenidoğan, Adem, “İmam Şafiî’(ö.204/820)’nin İcma Anlayışı”, Marife Dini Araştırmalar Dergisi, Yıl: 13, Sayı: 1, Bahar 2013, ss. 89-105.
• Yusuf Musa, Muhammed, “İmam Malik ile Leys b. Sa’d Arasındaki İhtilaf ve Yazışma”, çev. Abdulkadir Şener, Ankara İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl: 1968, cilt: XVI, 131-154
• Zekiyyüddin Şaban, İslam Hukuk İlminin Esasları (Usulu’l-Fıkh), çev. İ. Kafi Dönmez, 14.Baskı, Ankara 2011
• Zerkeşî, Bedruddin, Hz. Aişe’nin Sahabeye Yönelttiği Eleştiriler, çev. Bünyamin Erul, Ankara 2000
• Zeydan, Abdülkerim, el-Veciz fî Usuli’l-Fıkh, Ofset basım, İstanbul 1979
• Zeylaî, Abdullah b. Yusuf, Nasbu’r-Râye li Ehadisi’l-Hidaye, Neşr. Daru’lHadis, Kahire trz