RELATIONSHIP BETWEEN VIRTUE AND HAPPINESS IN THE MORAL PHILOSOPHY OF AHMET HAMDI AKSEKI

Yıl 2014, Sayı: 33, 87 - 114, 01.12.2014

Nejdet Durak

Öz

Ahmet Hamdi Akseki has given a special place on the subject of ethics in his many works including the works of “Islamic Religion” and “Moral Lessons”. In these works, the subjects such as moral philosophy and ethics, Islamic principles of morality, virtue and virtueless, religion and morality, moral of the Prophet, religion and moral relations, happiness and similar concepts and issues are discussed in detail. Ahmet Hamdi Akseki is a thinker who knows very closely the classic philosophy of Islam and Muslim philosophers very well. He also has the knowledge of Western philosophers, schools of philosophy, and morality views of the philosophers in the West. He is an important moral thinker who can compare with the moral values of Islam with those of Western views. According to our thinker, human beings are morallly created beings and morality is the prime necessity for being human beings. As the owner of the human mind, human beings can distinguish the differences between good and evil, and he can show the moral laws of human action and behavior. Akseki refers that the main source of the moral principles is the religion. Every religion has its own code of ethics. According to this approach, morality comes from religion. His understanding of the basic moral values and origin of morality is that of the religion of Islam. He argues that human beings can real happiness just by enjoy people only by following moral principles and maintaining a life of suitable to virtues

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hamdi Akseki, Happiness, Virtue, Moral, Ethics

AHMET HAMDİ AKSEKİ’NİN AHLÂK FELSEFESİNDE ERDEMMUTLULUK İLİŞKİSİ

Öz

Akseki’nin İslâm Dini ve Ahlâk Dersleri adlı eserleri başta olmak üzere yazdığı pek çok eserinde ahlâk konusuna özel bir yer vermiş ve ahlâk felsefesi, İslâm ahlâkının esasları, erdemler ve erdemsizlikler, Peygamber ahlâkı, ahlâkın kaynağının mahiyeti, din-ahlâk ilişkisi, mutluluk gibi konular ve kavramlar ayrıntılı olarak incelenmiştir. Ahmet Hamdi Akseki klasik İslam felsefesini ve filozoflarını yakından tanıyan bir düşünürdür. Batıda ortaya çıkmış filozofları ve felsefî ahlâk görüşlerini yakından tanımakta; bunları İslam ahlâk felsefesi ile karşılaştırmakta ve eleştirmektedir. Düşünürümüze göre insan bir ahlâk varlığıdır ve ahlâk, insan olmanın temel vasfıdır. İnsan bu yönüyle kendisini kuşatan maddi ilişkilerin ötesinde iyi ve kötüyü ayırt edecek idrak seviyesine sahiptir. Ayrıca temyiz gücü ile bütün hareket ve davranışlarına hâkim olan bir ahlâk kanununu yansıtır. Akseki ahlâkî ilkelerin temel dayanağının din olduğunu belirtir. Her dinin, temel ve esas hükümlerinden birisi, ahlâki kaideleri teşkil etmesidir. Ahlâk dinden meydana gelmiştir. Onun bu konudaki temel yaklaşımı İslam ahlâkının dinî veçhesini vurgulamaktır. Akseki insanların gerçek manada mutluluğu ancak ahlâkî ilkelere, erdemlere uygun bir hayat sürdürmekle kazanacağını savunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hamdi Akseki, Mutluluk, Erdem, Ahlâk, Ahlâk Felsefesi

Kaynakça

• AKSEKİ, Ahmet Hamdi, Ahlâk İlmi ve İslam Ahlâkı, Nur Yayınları, 3. Baskı, Ankara 1979.
• ----------------, Askere Din Kitabı, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Beşinci Baskı, Ankara 1982
• ----------------, İslam Dini İtikat, İbadet-Ahlâk, Gaye Matbaası, Ankara tarihsiz.
• ARISTOTELES, Nikomakhos’a Etik, Çev. Saffet Babür, Ayraç Yayınevi, Ankara 1997.
• AYDIN, Hüseyin, “Ahmet Hamdi Akseki’nin Felsefe İlgisinin Boyutları”, Ahmet Hamdi Akseki Sempozyum Kitabı, Haz. Hüseyin ArslanMehmet Erdoğan, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2004, ss.17-19.
• AYDIN, Mehmet S., “Ahmet Hamdi Akseki’nin Ahlâk Felsefesi”, Ahmet Hamdi Akseki Sempozyum Kitabı, Haz. Hüseyin Arslan-Mehmet Erdoğan, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2004, ss. 21-30.
• BİRCAN, Hasan Hüseyin, İslam Felsefesinde Mutluluk, İz Yayıncılık, İstanbul 2001
• BOLAY, Süleyman Hayri, “Ahmet Hamdi Akseki”, TDV İslam Ansiklopedisi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 1989, C. 2, , ss. 293-295.
• CANBULAT, Mehmet, Dini Kavramlar Sözlüğü, DİB yay., Ankara, 2006.
• ÇAĞRICI, Mustafa, “Adalet”, TDV İslam Ansiklopedisi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 1988, C. 1, ss. 341-343
• ----------------, “İhsan”, TDV İslam Ansiklopedisi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2000, C. 21, ss. 544-546.
• ----------------, “Hilim”, TDV İslam Ansiklopedisi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 1998, C. 18, ss. 33-36, s. 33.
• ----------------, “Edep”, TDV İslam Ansiklopedisi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 1995, C. 10, ss. 412-414
• GAZÂLÎ, İhyâu Ulûmi’d-dîn, Çev. Ahmed Serdaroğlu, Bedir Yayınevi, İstanbul 1975
• ERDEM, Hüsamettin, Son Devir Osmanlı Düşüncesinde Ahlâk, Konya 1996
• ----------------, Ahlâk Felsefesi, Hü-Er Yayınları, 2. Baskı, Konya 2003.
• KARAMAN, Hüseyin, Ebû Bekir Râzî’nin Ahlâk Felsefesi, İz Yayıncılık, İstanbul 2004.
• KARAMAN, Hüseyin, “Ahmet Hamdi Akseki ve Ömer Nasuhi Bilmen’e Göre Ahlâkın Temellendirilmesi Problemi”, EKEV Akedemi Dergisi, Yıl: 10, S. 28, Yaz 2006, ss. 81-98.
• KAHRAMAN, Abdullah, “Zor Zamanlarda Yapılabileceklerin En İyisini Yapan Bir İslam Âlimi Ahmed Hamdi Akseki (1887-1951)” İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, S. 6, 2005, ss. 297-312.
• MARAŞ, İbrahim, “Mutluluk”, İslam Ahlâk Esasları ve Felsefesi, Ed. Müfit Selim Saruhan, Grafiker Yayınları, Ankara 2003.
• OKTAY, Ayşe Sıdıka, Kınalızâde Ali Efendi ve Ahlâk-ı Alâî, İz Yayıncılık, İstanbul 2005
• SEYYAR, Ali, Ahlâk Terimleri, Beta basım, İstanbul 2003
• YARAN, Cafer Sadık, İslam Ahlak Felsefesine Giriş, Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, İstanbul 2011.