THE FAMILY RELATIONS IN THE CONTEXT OF NOAH PARABLE

Yıl 2014, Sayı: 33, 215 - 248, 01.12.2014

Ramazan Şahan

Öz

In this article, we will discuss family relations in the framework of the parable of Noah. First, the concepts “ahl” and “zurriyah” which are the basis of our topic will be focused and additionally whether “ahl” incorporates Noah’s wife and son will be studied. In this context, the personalities of Noah’s wife and his son as well as their belief will be presented. Lastly, the actual value of this parable will be concentrated

Anahtar Kelimeler

Noah, family, ancestry, relatives, faith, marriage

HZ. NÛH KISSASI BAĞLAMINDA AİLEVÎ İLİŞKİLER

Öz

Bu makalede Hz. Nûh kıssası çerçevesinde ailevî ilişkiler ele alınacaktır. Öncelikle kıssadaki ailevî ilişkilere ait tema üzerinde durulacak, konumuza temel teşkil eden “ehl” ve “zürriyet” kavramları incelenerek Hz. Nûh’un karısının ve oğlunun, onun ehlinden olup olmadığı araştırılacaktır. Bu bağlamda Hz. Nûh’un eşi ile oğlunun kişilikleri ve itikadi durumları ele alınacak, son olarak da kıssanın aktüel değeri üzerinde durulacaktır

Anahtar Kelimeler

Hz. Nûh, ehil, zürriyet, akraba, iman, evlilik

Kaynakça

• ABBAS, Fadıl Hasan, Kasasu’l-Kur’ani’l-Kerîm, Dâru’n-Nefâis, Ürdün, 2010.
• ABDULBAKİ, Muhammed Fuad, el-Mu’cemu’l-Müfehres Li Elfâzi’lKur’an-ı Kerim, Dâru’l-Meârif, Beyrut, 1994.
• AHMED B. HANBEL, Müsnedü Ahmed İbn Hanbel, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
• AKYÜZ, Vecdi, Kur’an-ı Kerim’de Siyasi Kavramlar, Kitabevi, İstanbul 1998.
• ALDEMİR, Halil, Kur’an-ı Kerîm’e Göre İhtilaf Nedenleri-Alanları- Boyutları Çözüm Yolları, Kitâbî Yayınevi, İstanbul 2010.
• el-ÂLUSİ, Şihabuddin es-Seyyid Mahmud, Rûhu’l-Meânî fi Tefsîri’lKu’âni’l-Azîm ve’s-Seb’i’l- Mesânî, İhyâu’t-Turâsi’l-’Arabî, Beyrut ts.
• el-BEĞAVİ, Ebû Muhammed el-Huseyn b. Mes’ûd, Meâlimu’t-Tenzîl, Dâru Tayyibe, Rıyâd 1409/1989.
• el-BEYDAVİ, el-Kâdî Nâsıruddin, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, Dersaadet, İstanbul ts.
• BİLMEN, Ömer Nasûhî, Hukûk-u İslamiyye ve Istılâhât-ı Fıkhiyye Kamûsu, Bilmen Yayınevi, İstanbul 1985.
• el-BUHARİ, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail b. İbrahim el-Muğire, Sahihu’l-Buharî, Çağrı Yayınları, İstanbul 1998.
• CANAN, İbrahim, Kütüb-ü Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları, Ankara, 1988.
• el-CEVHERİ, İsmail b. Hammad, es-Sıhâh Tâcu’l-Luğa ve Sıhâhu’l’Arabiyye, thk.: Ahmed Abdu’l-Ğafur Attâr, Beyrut 1990.
• el-CEZAİRİ, es-Seyyid Nimetullah, en-Nûru’l-Mübîn fi Kasasi’lEnbiyâi ve ve’l-Mürselîn, thk.: el-Hacc Muhsin Âkil, Beyrut 1997.
• DAĞCI, Şamil, “İslam Âile Hukukunda Evlenme Engelleri-I”, AÜİFD, Ankara 1999.
• ----------, “İslam Âile Hukukunda Evlenme Engelleri-II”, AÜİFD, Ankara 2000.
• ed-DAREKUTNİ, Ali b. Ömer, es-Sünen, (Ta’lik Şemsü’l-hak Azimâbâdî), Dâru -İhyâi’t-Türâsi’l-’Arabî, I-IV, Beyrut, 1413/1993.
• ed-DARİMİ, Ebu Abdillah Abdurrahman, Sünenü’d-Darimî, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
• DERVEZE, M. İzzet, et-Tefîru’l-Hadîs, Dâru’l-Ğarbî’l-İslamî, Beyrut 2000.
• DIYARBEKRİ, Hüseyin ibn Muhammed ibn Hasan (v. 990/1582), Tarihu’l-Hamis fi Ahvali Enfesi Nefis, Müessetü Şaban, Beyrut 1866.
• DÖNDÜREN, Hamdi, Delilleriyle Âile İlmihali, Erkam Yayınları, İstanbul 2008.
• EBU BEKR b. Ebî Şeybe, el-Kitabu’l-Musannef fî’l-Ehâdîs ve’l-Âsâr, thk.: Kemal Yusuf el-Hut, Mektebetü’r-Raşîd, Riyad 1409/1989.
• EBU DAVUD, Süleyman b. el-Eş’as es-Sicistânî, Sünenü Ebi Davud, Çağrı Yayınları, İstanbul 1982.
• EBU HAYYAN, M. b. Yusuf el-Endelûsî, el-Bahru’l-Muhît, thk.: Adil Ahmed ve Arkadaşları, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1993.
• el-FERRA, Ebu Zekeriyyâ Yahya b. Ziyâd, Meâni’l-Kur’an, Âlemu’lKütüb, Beyrut 1983.
• el-FİRUZABADİ, Mecduddin Muhammed b. Ya’kûb, el-Kamûsu’lMuhît, Beyrut 1987.
• el-HADİDİ, Muhammed Ebû’n-Nur, İsmetü’l-Enbiya ve’r-Reddü ale’ş- Şübehi’l-Müvecceheti İleyhim, Kahire 1979.
• HAFIZ, ‘İmâd Züheyr, el-Kasasu’l-Kur’anî Beyne’l-Âbâi ve’l-Ebnâi, Dâru’l-Kalem, Dımaşk, 1992.
• el-HİNDİ, Alâuddîn Ali el-Muttakî b. Hısâmuddîn, Kenzu’l-Ummâl fi Süneni’l-Akvâli ve’l-Ef’âli, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 1986.
• el-İSFEHANİ, Râğıb, el-Müfredât fî Ğarîbi’l-Kur’an, Kahraman Yayınevi, İstanbul 1986.
• İBN ÂŞUR, Muhammed Tahir, Tefsîru’t-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Dâru Suhnûn, Tunus, ts.
• İBN ‘ATIYYE, Ebû Muhammed Abdülhak b. Gâlib, el Muharraru’lVecîz fi Tefsîri’l-Kitâbi’l-’Azîz, nşr. Abdüsselâm Abdüşşâfî Muhammed, Beyrut 1413/1993.
• İBN HABİB, Ebu Cafer Muhammed, Kitabu’l-Muhabber, Beyrut ts.
• İBN HALDUN, Ebu Zeyd Veliyyuddin Abdurrahman Muhammed, Mukaddime, haz. ve terc. Süleyman Uludağ, Dergâh Yayınları, İstanbul 1982.
• -----------, Tarihu İbni Haldun, Beyrut 1979.
• İBN HİŞAM, Ebû Muhammed Abdülmelik (ö. 218/833), es-Sîretü'nNebeviyye, thk. Mustafa es-Sakkâ ve Diğerleri, Mektebetü Mustafa el-Babî elHalebî, Kahire 1375/1955.
• İBN SA’D, Ebû Abdillah Muhammed (ö. 230/844), et-Tabakâtü'l-Kübrâ, thk. Muhammed Abdükadir Ata, Dârul’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1410/1990.
• İBN KESİR, Ebu’l-Fidâ İsmail b. Ömer, Tefsîru’l-Kur’ani’l-Azîm, thk.: Samî b. Muhammed es-Sellâme, Rıyâd 1997.
• ----------, el-Bidaye ve’n-Nihaye, Beyrut 1981.
• İBN MACE, Ebu Abdillah Muhammed ibn Yezid el-Kazvinî, Sünenü İbni Mâce, Çağrı yay., İstanbul 1992.
• İBN MANZUR, Ebu’l-Fadl Muhammed b. Mükerrem, Lisânu’l-’Arab, Beyrut ts.
• İBNU’L-CEVZİ, Ebu’l-Ferec Cemâluddîn, Zâdu’l-Mesîr fî İlmi’t-Tefsîr, el-Mektebu’l-İslamî, Beyrut 1984.
• İBNU’L-HÜMAM, Kemâluddîn Muhammed b. Abdilvâhid, FethulKadîr, Bulak 1898.
• KARAMAN, Hayrettin- Çağrıcı, Mustafa- Dönmez, İbrahim KafiGümüş, Sadrettin, Kur’an Yolu, DİB Yayınları, Ankara 2004.
• el-KASANİ, Alâuddin Ebu Bekr b. Mes’ud (ö. 587/1191), Bedâi’u’sSanâi’ fi Tertibi’ş- Şerai’, I-VII, Daru’l- Fikir, Beyrut, 1996.
• el-KİTABU’L-MUKADDES (Kütübü’l-Ahdi’l-Kadîm ve Ahdi’lCedîd), Dâru’l-Kütübi’l-Mukaddes, Mısır 2009.
• KİTAB-I MUKADDES (Eski ve Yeni Ahit Tercümesi), İstanbul 1995. el-KURTUBİ, Ebu Abdillah Muhammed ibn Ahmed, el-Câmiu li Ahkâmi’l-Kur’an, thk. Abdullah b. Abdilmuhsin et-Türkî, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 2006.
• KUZGUN, Şaban, “Hâm”, DİA, İstanbul 1997.
• MATURİDİ, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed, Tefsîru’lMâturîdî/Te'vîlâtu Ehli’s-Sünne, thk. Mecdî Bâsilum, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2005.
• el-MERAĞİ, Ahmed Mustafa, Tefsîru’l-Merâğî, Mustafa el-Bâbî elHalebî, Kahire 1946.
• el-MEVDUDİ, Ebu’l-’Alâ, Tefhîmu’l-Kur’an, terc. Ali Bulaç ve Diğerleri, Kur’an’ın Anlamı ve Tefsiri, İnsan Yayınları, İstanbul 1996.
• MUKATİL b. Süleyman, Ebû’l-Hasen b. Beşîr el-Ezdî el-Belhî, Tefsîru Mukâtil, thk.: Abdulah Mahmud Şehhâte, Dâru İhyâi’t-Turâs, Beyrut 1423/ 2003.
• el-MUSEVİ, Abbas Alî, el-Esdeku fî Kasasi’l-Enbiyâi, Dâru’l-Mürtedâ, Beyrut 1996.
• MÜSLİM, Ebu’l-Huseyn Müslim b. el-Haccâc, Sahîhu Müslim, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
• en-NECCAR, Abdulvehhab, Kasasu’l-Enbiyâi, Dâru’l-Kütübi’lİlmiyye, Beyrut, ts.
• en-NEHHAS, Ebû Ca’fer, Meâni’l-Kur’an, thk.: M. Alî es-Sâbûnî, Camiatu Umu’l-Kurâ, Mekke, 1988.
• en-NESAİ, Ebu Abdurrahman Ahmed b. Şuayb, Sünenü’n-Nesaî, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
• en-NEVEVİ, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref, Riyâzu’s-Sâlihîn, terc. ve şerh: M. Yaşar Kandemir, İsmail Lütfi Çakan, Raşit Küçük, Peygamberimizden Hayat Ölçüleri, Erkam Yayınları, İstanbul; 2001.
• NEVFEL, Ahmet, Tefsîru Sureti’l-İsra, Cem’iyyetu’l-Muhafazati alâ’lKur’an-ı Kerim, Amman 2013.
• en-NEYSABURİ, el-Hâkim Ebu Abdillah Muhammed ibn Abdullah, elMüstedrek ala’s-Sahihayn fi’l-Hadis, Haydarabad ts.
• ÖMER, Ahmed Muhtar, el-Mucemu’l-Mevsua’ li Elfâzi’l-Kur’an-ı Kerim ve Kırâetihi, Riyad 2002.
• ÖZ, Mustafa, “Ehl-i Beyt”, DİA, İstanbul 1994.
• Özel, Ahmet, “Âl”, DİA, İstanbul 1989, er-RAZİ, Fahruddin, Mefatîhu’l-Gayb (et-Tefsîru’l-Kebîr), Dâru’l-Fikr, Beyrut 1981.
• ----------, İsmetu’l-Enbiya, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1988.
• es-SA’LEBİ, Ebu İshak Ahmed b. Muhammed b. İbrahim, ‘Arâisu’lMecâlis, Beyrut ts.
• es-SABUNİ, Muhammed Ali, Revâiu’l-Beyân Tefsîru Ayâti’l-Ahkâm mine’l-Kur’an, İstanbul, ts. -----------, Safvetü’t-Tefâsîr, Mekke 1979.
• es-SAN’ANİ, Muhammed b. İsmail, Sübülü’s-Selâm Şerhu Bulûği’lMerâm min Cem’i Edilleti’l-Ahkâm, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1987.
• SARIÇAM, İbrahim, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı, DİB Yayınları, Ankara 2004.
• es-SAVİ, Ahmed b. Muhammed, Hâşiyetü’s-Sâvî alâ Tefsîri’l-Celâleyn, (tashih: M. Abdusselam Şahin) Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1995.
• es-SERAHSİ, Ebû Bekr Muhammed ibn Ahmed Ebû Sehl, Usûlü’sSerahsî, thk.: Ebûl’l-Vefa el-Afgânî, Beyrut 1993.
• es-SUYUTİ, Abdurrahman ibn Ebu Bekr Celaluddin, el-Camiu’s-Sağîr, thk.: Muhammed Muhyiddin Abdulhamîd, Kahire 1352.
• ----------, ed-Durru’l-Mensûr, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1988.
• es-SÜBHANİ, Ca’fer, İsmetu’l-Enbiyâi fi’l-Kur’ani’l-Kerîm, Dâiretu’lFelâkâti’d-Devliyye, Vizâratu’s-Sekâfeti ve’l-İrşâdi’l-İslamî, Tahran, 1049/1989.
• ŞA’BAN, Zekiyüddin, Usûlü’l-Fıkh, trc.: İbrahim Kâfi Dönmez, İslam Hukuk İlminin Esâsları, Ankara 1990.
• ŞAHAN, Ramazan, Kur’an-ı Kerim’de Lût (a.s.), Bununla İlgili İsrâiliyyât ve Günümüze Mesajları (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2000.
• eş-ŞARAVİ, Muhammed Mütevellî, Kasasu’l-Enbiya, Kahire ts. ŞENTÜRK, Recep – Canatan, Kadir, “Irkçılık” DİA, İstanbul 1999.
• eş-ŞEVKANİ, Muhammed b. Ali b. Muhammed, Fethu’l-Kadîr el-Câmi’ Beyne Fenneyi’d-Dirâyeti ve’r- Rivâyeti min İlmi’t-Tefsîr, thk.: Abdurrahman ‘Amîre, Dâru’l-Vefâ, Beyrut, 1997.
• TABATABAİ, Muhammed Hüseyin, el-Mîzân fî Tefsîri’l-Kur’an, Beyrut 1973.
• TABBARA, Afîf Abdulfettah, Mea’l-Enbiyâi fî’l Kur’ani’l-Kerîm, Dâru’l-İlm, Beyrut 1982.
• et-TABERANİ, Süleyman b. Ahmed, Ebû’l-Kâsım, el-Mu’cemu’lKebîr, thk.: Hamdî b. Abdulmecîd es-Selefî, Mektebetü İbn Teymiyye, Kahire, 1994.
• ----------, el-Mu’cemu’l-Evsat, thk.: Mahmud Tahhan, Mektebetü’lMearif, Riyad 1995.
• ----------, er-Ravdü’d-Dânî ile’l-Mu’cemi’s-Sağir li’t-Taberânî, thk.: Muhammed Şekûr Mahmud Emrîr, Beyrut 1985.
• et-TABERİ, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr, Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’an, thk.: Abdullah b. Abdilmuhsin, Dâru Hicr, Kahire 2001.
• ----------, Tarihu’l-Ümem ve’l-Mülûk, Beyrut 1987.
• et-TİRMİZİ, Ebu İsa Muhammed ibn İsa ibn Sevre, Sünenü’t- Tirmizî, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
• ----------, Sünen, thk.: Ahmed Muhammed Şakir, M. Fuad Adulbâkî, İbrahim Atve, Bâbu’l-Halebî, Mısır, 1975.
• et-TUNCİ, Muhammed, Mu’cemu A’lâmi’l-Kur’ani’l-Kerîm, Kuveyt 1996.
• ULUDAĞ, Süleyman, “Âl-i Abâ”, DİA, İstanbul 1989.
• YAVUZ, Yusuf Şevki, “Ehl-i Beyt”, İİİGYA (İslam’da İnanç, İbadet ve Günlük Yaşayış Ansiklopedisi), İstanbul 1997.
• YAZIR, Elmalılı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, Eser Neşriyat, İstanbul 1979.
• YILDIRIM, Suat, “Kur’an-ı Kerim’de Kıssalar”, Atatürk Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi Dergisi, 3. Sayı, Ankara 1979.
• ez-ZEBİDİ, Muhammed Murtazâ el-Hüseynî, Tâcu’l- Arûs min Cevheri’l-Kamûs, thk.: İbrahim et-Terzi, Beyrut 1983.
• ez-ZECCAC, İbrahim b. Es-Seriyyi b. Sehl, Ebû İshak, thk. Abdulcelil Abduhu Şelebî, Alemü’l-Kütüb, Beyrut, 1988.
• ez-ZEMAHŞERİ, Ebi’l-Kasım Cârullah Mahmûd b. Ömer, el-Keşşâf an Hakâîku Ğavâmidi’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Akâvîl fî Vucûhi’t-Te’vîl, thk.: Adil Ahmed ve Arkadaşları, Riyâd 1998.
• ZEYDAN, Abdulkerîm, el-Vecîz fî Usûli’l-Fıkh, Bağdat, 1396/1976
• ez-ZÜHAYLİ, Vehbe, el-Fıkhu’l-İslamî ve Edilletuhu, Dımaşk 1986.
• ----------, Usûlü’l-Fıkhi’l-İslamî, Dımaşk 1986.