GENÇLİK DEĞERLER VE BAĞIMLILIK PROFİLİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2019, Sayı: 43, 164 - 186, 31.12.2019

Fatih Çınar

Öz

Gençler, bir ülkenin kültürel
değerleri başta olmak üzere en temel değerlerini bir sonraki nesle taşıması
beklenen en önemli kitledir. Bu nedenle gençlerin sahip olduğu değer yargıları,
o toplumun geleceğine ve kasıtlı kültürlemenin hedeflerinin gerçekleşme
düzeyinin değerlendirilmesine yön verecektir. Dolayısıyla gençlerin sahip
olduğu değerlerin zaman içerisinde tespit edilmesi, gerekli analizlerin
yapılması ve bu yönde politikaların geliştirilmesi ayrı bir öneme sahiptir. Araştırmada
da lisede öğrenim gören gençlerin öncelikle önem verdiği değerlerin neler
olduğunun ve bağımlılık profillerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada
nicel ve nitel veri toplama tekniklerinden yararlanılmıştır. Çalışmanın nicel verileri,
anket yoluyla farklı liselerde öğrenim gören 505 öğrenciden; nitel verileri ise
yarı yapılandırılmış görüşme formu ile 7 öğrenciden toplanmıştır. Araştırmada
ulaşılan sonuçlardan bazıları şunlardır: Gençler, toplumun geleceği için
bilinçli, duyarlı ve sağlıklı bir gençlik yetiştirilmesi gerektiğine inanmakta;
fakat genç neslin bunun farkında olmadığını ve bunun için gayret göstermediğini
düşünmektedir. Gençlerin değer tercihlerinde dünyevileşme ve bireyselleşmenin
yoğun bir şekilde etkili olduğu; özgür olmak, zengin olmak ve şöhret sahibi
olmak gibi tercihlerinin ilk sıralarda yer alırken manevi değerlerin de son
sıralarda yer aldığı görülmüştür. Gençlerin önemli bir kısmı alkol ve sigara
ile tanışmıştır ve kötü alışkanlıklara başlama nedenleri arasında özenti ve
arkadaş ortamı ilk sıralarda yer almaktadır. Gençler arasında internet
kullanımı her gün daha çok artmakta ve bu durum gençlerin kendi değerlerine
yabancılaşmasında etkili olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gençlik, Değerler, Bağımlılık, Kötü Alışkanlıklar

Kaynakça

• Ali Erbaş, Peygamberimiz Ve Gençlik, Peygamberimiz ve Gençlik, 3. Baskı, Diyanet Vakfı Yayınları, 2018.
• Asım Yapıcı, Küreselleşen Dünyada Gençlik Ve Gençlerde Dinî Hayat, 3. Baskı, Diyanet Vakfı Yayınları, 2018.
• Atilla Senih Mayda vd. “Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Öğrencilerinde Sigara, Alkol Ve Madde Kullanımı Sıklığı Ve Kullanmaya Başlama Nedenleri”, Düzce Tıp Dergisi C. 12, S. 3, 2010, ss.7-14.
• Aylin Görgün Baran, “Genç Ve Gençlik: Sosyolojik Bakış”, Gençlik Araştırmaları Dergisi, C. 1, S.1, 2013.
• Bünyamin Erul, Rahmet Peygamberi’nin Gençlerle İlişkisi, Peygamberimiz ve Gençlik, 3. Baskı, Diyanet Vakfı Yayınları, 2018.
• Dilek Akkuş vd. “Lise Öğrencileri Arasında Sigara ve Alkol Kullanma Sıklığı ve Etkileyen Faktörler”, Anadolu Kliniği, C. 22, S.1, 2017, ss.36-45
• Eray Yılmaz vd., “Lise öğrencilerinin internet bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Balıkesir ili örneği”, Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, C.4,S.1, 2014, ss. 133-144.
• Fatma İşleyen, Lise Öğrencilerinin İnternet Bağımlılığı Düzeylerinin Kişisel Ve Ailesel Faktörlerle İlişkisinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir 2013.
• Gülper Özdemir, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığı Ve Depresyon Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi, Tıpta Uzmanlık Tezi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Ankara 2016.
• H. Delikaya vd. “Ankara Şehir Merkezinde Bulunan Beş Lisedeki Öğrencilerin Sigara Ve Alkollü İçki Kullanma Durumları”, Türkiye’de Psikiyatri Dergisi, S. 2000, ss.112-120.
• Hasan Hüseyin Taylan ve Yusuf Genç, “Liselerde Sigara, Alkol Ve Uyuşturucu/Uçucu/Uyarıcı Madde Kullanım Eğilimleri: Kocaeli Örneği”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 47, ss.180-199.
• İrfan Başkurt, “Madde Bağımlılığı Ve Korunma Yolları (Psiko-Sosyal Bir Yaklaşım)”, İstanbul İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.8, 2003.
• İstatistiklerle Gençlik 2014, Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, Ankara, 2015
• Jean M. Twenge, Ben Nesli, 7. Baskı, Kaknüs Yayınları, İstanbul 2018.
• Kültegin Ögel vd., “İstanbul’da Lise Gençleri Arasında Sigara, Alkol ve Madde Kullanım Yaygınlığı”, Klinik Psikiyatri, 2000, S.3, ss. 242-245.
• Kültegin Ögel ve Defne Tamar, “Lise Gençleri Arasında Sigara, Alkol Ve Madde Kullanım Yaygınlığı”, Türk Psikiyatri Dergisi, S.12, ss.47- 52
• Kültegin Ögel, vd.,“İstanbul’da Lise Gençleri Arasında Sigara, Alkol ve Madde Kullanım Yaygınlığı”, Klinik Psikiyatri, S.3, 2000, ss. 242-245.
• Kürşad Demirutku & Nebi Sümer, “Temel Değerlerin Ölçümü: Portre Değerler Anketinin Türkçe Uyarlaması”, Türk Psikoloji Yazıları, S.13, C.25, ss.17-25
• Levent Eraslan ve Erdi Erdoğan, “Değerler, Gençlik ve Sivil Toplum Kuruluşları”, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, C.5, S.2, 2015, ss. 122-139.
• MEB 21. YÜZYIL ÖĞRENCİ PROFİLİ, MEB Yayınları, Ankara 2011.
• Mehmet Emin Ay, “İslam’ın Gençlik Tasavvuru”, Diyanet Aylık Dergi, S.286, 2014.
• Mehmet Görmez, “Cami ve Gençlik”, Diyanet Aylık Dergi, S.286, 2014
• Mustafa Aydın, “Gençliğin Değer Algısı: Konya Örneği”. Değerler Eğitimi Dergisi, C.1, S.3, 2003, ss.121-144.
• Mustafa Yılman, Gençlik ve Gelecek, Eğitim ve Bilim, C. 13, S. 74, 1989, 3-11.
• Nuran Güler vd., (2009). “Lise Öğrencileri Arasında Sigara, Alkol Kullanımı Ve İntihar Düşüncesi Sıklığı”, Cumhuriyet Tıp Dergisi, S.31: 340-345.
• Nurettin Başköy, Ortaöğretim Öğrencilerinin İnternet Bağımlılık, Siber Zorbalık Ve Bilgisayara Karşı Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2013.
• Onay, Ahmet, Danimarka’da Gençlere Yönelik Din Hizmeti, Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri, 7. Uluslararası Din Din Görevlileri Sempozyumu Bildirileri – Sakarya 2016, ss.11-20. Ensar Neşriyat, İstanbul 2016.
• Orhan Doğan, Lise Öğrencilerinin Sigara İçme Alışkanlığı İle Bazı Değişkenler Arasındaki İlişkiler. Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, S.3, 198, ss.19-24
• .Ömer Günnar, Adana İl Merkezi Lise Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığı, Öfke Ve Saldırganlık Arasındaki İlişki. Tıpta Uzmanlık Tezi. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Adana 2016,
• SEKAM, Türkiye’de Gençlik, Gençliğin Özellikleri, Sorunları, Kimlikleri ve Beklentileri, Sekam Yayınları, İstanbul 2016.
• Selda Hızel Bülbül vd., ”Kırıkkale İl Merkezi İlköğretim ve Lise Öğrencilerinde Sigara ve Alkol Alışkanlıkları ve Etkileyen Faktörler”, Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, S., 2013, ss. 168-172.
• Suzan Lema Gençer, Ortaöğretim Öğrencilerinin İnternet Bağımlılık Durumlarının İnternet Kullanım Profilleri Ve Demografik Özelliklere Göre Farklılıklarının İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta 2011.
• Tolga Kara, “Gençler Neden Snapchat Kullanıyor Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı Üzerinden Bir Araştırma”, Intermedia International e-Journal, C.3, S.5, 2016, ss. 262-277.