HZ. İSA’YA ATFEDİLEN MUCİZELERİN OLAĞANÜSTÜLÜK AÇISINDAN TAHLİLİ

Yıl 2020, Sayı: 45, 66 - 85, 31.12.2020

Ali Bakkal

Öz

Kur’an’a göre Hz. İsa ülü’l-azm peygamberlerden biri olup gerek İncillerde gerek Kur’an’da gerekse hadislerde onun hakkında pek çok mucizeye yer verilmiştir. Ancak bu makalede sadece Kur’an’da yer alan mucizeler inceleme konusu yapılmıştır. Kur’an’da Hz. İsa’nın mucizesi olarak babasız dünyaya gelmesi, beşikte iken konuşması, çamurdan yaptığı kuş heykelinin canlanması, körü ve alaca hastasını iyileştirmesi, ölüleri diriltmesi, insanların evlerinde yedikleri ve biriktirdikleri şeyleri haber vermesi, semadan sofra indirmesi, bir kişinin Hz. İsa’ya benzetilmesi, göğe yükseltilmesi gibi olaylardan bahsedilmiştir. Müfessirlerin ve kelâmcıların kahir ekseriyeti bu olayları mucize olarak kabul etmelerine rağmen, son zamanlarda yaşayan bazı araştırmacılar pozitivist bir yaklaşımla peygamberlere atfedilen bu gibi olayların tabiat kanunlarını ihlal edecek şekilde olağanüstü özelliklere sahip olmadıkları görüşünü yüksek sesle dillendirilmeye başlanmışlardır. Mucizelerin tabiat kanunlarının ihlâli anlamına gelip gelmediği konusu ayrı bir araştırma konusudur. Bu makalede daha çok Hz. İsa’ya atfedilen mucizelerin Kur’an’ın anlatımına göre olağanüstülük özelliğine sahip olup almadıkları tartışılmış, bu konudaki karşıt görüşler analiz ve sentez edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kelâm, İsa, Meryem, Kur’an, Mucize, Olağanüstü

Kaynakça

• Asad, Muhammad. The Message Of The Qur’an. Gibraltar: Dâr Al-Andalus Limited, 1980.
• Atik, Bilal. Kur’ân’a Göre Nübüvvet Bağlamında Değişmeyen Sünnetullah Olarak Mucize Olgusu. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2018.
• Avcı, Betül. “Hıristiyanlıkta ve Kur’an Tefsirlerinde Hz. İsa’nın Mucizeleri”. Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi 9 (Aralık 2000), 257-268.
• Aydın, Mahmut. “Nâsıra”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32/397-399. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Baş, Harun. İnciller’de ve Kur’an’da Hz. İsa’nın Mucizeleri. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2004.
• Bayram, İbrahim. “Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır’ın Mûcizelere Bakışı”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3/2 (2015), 77-102.
• Beydâvî, Nâsırüddin Ebû Saîd Abdullah b. Ömer b. Muhammed eş-Şîrâzî. Envâru’t-tenzîl ve esrârü’t-te’vîl. thk. Muhammed Abdurrahman el-Marʻaşlî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-ʻArabî, 1418.
• Bulut, İsmail. “İmam Mâturîdî Perspektifinden Hz. İsa”. IV. Uluslararası Şeyh Şa‘bân-ı Velî Sempozyumu -Hanefîlik-Mâturîdîlik- (05-07 Mayıs 2017). ed. Cengiz Çuhadar vd.. 2/514-526. Kastamonu Üniversitesi Yayınları 2017.
• Çelebi, İlyas. “Îsâ – Kelâm”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/465-473. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Çetinkaya, Ahmet. Hadis Kaynaklarında Hz. İsa Hakkındaki Rivayetlerin İncelenmesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2013.
• Derveze, Muhammed İzzet. et-Tefsîru’l-ḥadîs. Kahire: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-ʻArabiyye, 1383.
• Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ Yahya b. Ziyâd b. Manzûr. Meʻâni’l-Ḳur’ân. thk. Ahmed Yusuf en-Necâtî vd.. Mısır: Dâru’l-Mısriyye, 1955.
• Gürler, Zeynep. Kur’an’daki Mucize Haberlerine Yaklaşımlar: İbn Âşûr ve Muhammed Esed Örneği. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Halîl b. Ahmed Ebû Abdurrahman el-Ferâhidî. Kitâbü’l-ʻayn. thk. Mehdi el-Mahzûmî & İbrahim es-Sâmerrâî. Dâr ve Mektebetü’l-Hilal, ty.
• Harman, Ömer Faruk. “Îsâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/465-472. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Harman, Ömer Faruk. “Meryem”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/236-242. Ankara: TDV Yayınları, 2004.
• İbn ‘Atıyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Gâlib b. Abdirrahman b. Temâm b. ‘Atıyye el-Endelûsî. el-Muḥarreru’l-vecîz fî tefsîri’l-Kitâbi’l-ʻAzîz. thk. Abdüsselâm Abdüşşâfî Muhammed. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʻİlmiyye, 1422.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İsmâîl b. Ömer el-Kureşî. Tefsîru’l-Kur’âni’l-ʻAzîm. thk. Samî b. Muhammed Selâme. Riyad: Dâru Tayyibe, 1420/1999.
• İsfenânî, Râgıb. el-Müfredât. thk. Safvan Adnan Davudî. Dımaşk: Dâru’l-Kalem, 1992.
• İslâmoğlu, Mustafa. Hayat Kitabı Kur’an: Gerekçeli Meal-Tefsir. İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2010.
• Karaman, Hayrettin vd.. Kur’ân-ı Kerim ve Açıklamalı Meâli. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2007.
• Karaman vd. Kur’an Yolu – Türkçe Meal ve Tefsir. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007.
• Kırbaşoğlu, M. Hayri. “Hz. İsa’yı Gökten İndiren Hadislerin Tenkidi”. İslâmiyat Dergisi 3/4 (Ekim-Aralık 2000), 147-168.
• Kitâb-ı Mukaddes, Eski ve Yeni Ahit. İstanbul 1998.
• Mahallî, Celâleddin Muhammed b. Ahmed & Celâleddin Abdurrahman b. Ebî Bekr es-Suyutî. Tefsîru’l-Celâleyn. Kahire: Dâru’l-Hadîs, t.y.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd el-, Te’vîlâtü ehli’s-sünne. thk. Mecdi Bâsilûm. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1426/2005.
• Maulvi (Maulana) Muhammed Ali. The Holy Quran with English Translation and Commentary. Lahor: 1935 / (New Edition) Ohio: 2002.
• Mâverdî, Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Muhammed b. Habîb. en-Nüket ve’l-‘uyûn. thk. es-Seyyid İbn Abdülmaksûd b. Abdürrahîm. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, t.y.
• Nehhâs, Ebû Caʻfer Ahmed b. Muhammed b. İsmâil b. Yunus el-Murâdî en-Nahvî. İʻrâbü’l-Ḳur’ân. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʻİlmiyye, 1421.
• Öztürk, Mustafa. Kıssaların Dili. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2010.
• Öztürk, Mustafa. “Kur’an Açısından Nüzul-i İsa ve Mehdi”. Nüzul-i İsa ve Mehdi Nedir Ne Değildir?. ed. Adnan Demircan. 45-76. Ankara: Fecr Yayınları, 2019.
• Polat, Fethi Ahmet. “İncillerde ve İslam Tefsir Geleneğinde Yahuda İskaryot”. İstem 8/16 (Aralık 2010), 61 – 97.
• Râgıb el-İsfehânî. el-Müfredât. thk. Safvan Adnan Davudî. Dımaşk: Dâru’l-Kalem, 1992.
• Râzî, Ebû Abdillâh Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyn. et-Tefsîru’l-kebîr, Kâhire: Müessesetü’l-Matbûʻâti’l-İslâmiyye, t.y.
• Semerkandî, Baḥru’l-‘ulûm, Ebü’l-Leys Nasr b. Muhammed b. Ahmed b. İbrahim. Beyrut: 1413/1993.
• Şeltut, Mahmut. “Hz. İsa’nın Göğe Yükseltilmesi ve Tekrar Dönüşü”. çev. Mustafa Baş. Dini Araştırmalar Dergisi 7/21 (Haziran 2005), 289-306.
• Taberî, Ebû Caʻfer Muhammed b. Cerîr. Câmiʻu’l-beyân fi te’vîli’l-Ḳur’ân. nşr. Ahmed Muhammed Şakir. Kâhire: Müessesetü’r-Risâle, 1420-2000.
• Tantâvî, Muhammed Seyyid. et-Tefsîru’l-vasît li’l-Ḳur’âni’l-Kerîm, 1997-1998.
• Ulutaş, Yusuf. İslam Düşüncesinin Teşekkül Döneminde Mucize Anlayışları. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2018.
• Yazır, Elmalılı M. Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. İstanbul: Eser Neşriyat ve Dağıtım, 1979.
• Zeccâc, Ebû İshâk İbrahim b. es-Seriyy b. Sehl. Maʻâni’l-Ḳur’ân ve iʻrâbuh. thk. Abdülcelîl Abduh Şelebî. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 1408/1988.
• Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Mahmud b. Amr b. Ahmed. el-Keşşâf ʻan ḥakâ’iḳ-ı ġavâmiḍı’t-te’vîl. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-ʻArabî, 1407.
• Zeyveli, Hikmet. İlahi Dinlerde Mucize ve Gayb. İstanbul: Kuramer Yayınları, 2018.
• Zeyveli, Hikmet. “Diğer Müzakereler”. Din Dilinde Mucize. İstanbul: Kuramer Yayınları, 2015.