Mehmet Evkuran'ın İslam Kelâmında Zihniyetler Adlı Eseri

Yıl 2021, Sayı: 46, 81 - 84, 30.06.2021

Muhammet Aydın

Öz

Tanıtımını ve değerlendirmesini yaptığımız bu çalışma Mehmet Evkuran tarafından kaleme alınan yedi makaleden oluşmaktadır. Makaleler Mâtürîdîlik, Eş’arîlik ve Selefîlik üzerine tezler şeklinde tasarlanmıştır. Şimdi her bir makaleyi ele alırken çarpıcı olduğunu düşündüğümüz kısımlarına yer vermek isteriz. Eserin önsözünde yazarın açıklayıcı değil anlamayı önceleyen bir dil kullandığı dikkatimizi çekmiştir. Yazarın bunu metodolojik bir ilke olarak benimsediği anlaşılmaktadır. “Teorik düzeyde kalan salt metin analizlerinin, kelâm ekollerini anlamada yetersiz kalacağı ve hatta yanıltıcı sonuçlar doğurabileceği açıktır. Zira metinler, Müslüman toplumların tecrübelerini yansıtan dönemsel tanıklıklardır. İslam’ın temel ilkelerini taşıması yanında bir ekolün belirli bir tarihsel anda tercih ettiği teolojik görüş ve yorumlarını da yansıtmaktadır. Üstelik ekolleri sürekli çatışan yalıtık yapılar olarak görmek tarihi gerçeklerle örtüşmemektedir. Ekoller zaman zaman birbirlerine yaklaşmış, etkileşimde bulunmuş ve sentezler çıkmış ya da daha büyük ve kapsamlı bir çatı altında bir araya gelmişlerdir. Sünni paradigmanın klasik ve modern dönemlerdeki hikayesi bunun en çarpıcı örneğini oluşturmaktadır. Bu nedenle Kelâm geleneği üzerinde çalışırken çatışma, uyum ve sentez davranışlarını içeren çok yönlü yaklaşımların geliştirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kelam,, Mâtüridi,, Eş'ari,, Selefi;, Zihniyetler,

Kaynakça

• Mehmet Evkuran. İslam Kelâmında Zihniyetler Ankara: Ankara Okulu yayınları, 2019,