Hiyerarşik Yapısı Yüksek Olan Kurumlarda Liderlik Yaklaşımlarının Çalışanların Motivasyonu Üzerine Etkisi 

Yıl 2014, Cilt: 19 Sayı: 1, 191 - 206, 01.03.2014

 Yrd.Doç.Dr.Metin Uluköy Yrd.Doç.Dr.Recep Kılıç Engin Bozkaya

Öz

Today, it is possible to mention two important factors that affecting the success of employees and the organizations. These factors are manager’s “leadership” approachs and employees’ “motivation”. The purpose of this study is to examine the relationship between; transactional, paternalist, transformational, charismatic leadership approachs and motivation of high hierarchical structure public institution’s employees. In this study 122employees participated in the survey.Survey method was used in study. After the obtaining datas were analyzed, some solutions were offered to researchers. As a result of these tests we found a negative relationship between transactional leadership with motivation and positive relationship between transformational leadership with motivation

Anahtar Kelimeler

-

HİYERARŞİK YAPISI YÜKSEK OLAN KURUMLARDA LİDERLİK YAKLAŞIMLARININ ÇALIŞANLARIN MOTİVASYONU ÜZERİNE ETKİSİ

Öz

Günümüzde çalışanların ve örgütlerin başarısını etkileyen önemli faktörlerden iki tanesi yöneticilerin “liderlik” yaklaşımları ve çalışanların “motivasyonu” dur. Bu çerçevede çalışmamızın amacı; karizmatik, paternalist, işlemsel ve dönüşümcü liderlik yaklaşımları ile hiyerarşik yapısı yüksek olan bir kamu kurumundaki çalışanların motivasyonu arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmada farklı statüdeki toplam 122 çalışana anket uygulaması yapılarak analize tabi tutulmuştu elde edilen bulgular sonucunda işlemsel liderlik ile motivasyon arasında negatif, dönüşümcü liderlik ile motivasyon arasında pozitif bir ilişki olduğu; çalışanların kurumda üstlenmiş oldukları görevler ile işlemsel liderlik ve motivasyon algısı arasında anlamlı farklılıklar olduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Hiyerarşik Yapı, Liderlik Yaklaşımları, Motivasyon

Kaynakça

• ALTUNIġIK, R. COġKUN, R., BAYRAKTAROĞLU, S. ve YILDIRIM, E. (2007). Sosyal Bilimlerde AraĢtırma Yöntemleri SPSS Uygulamaları, (5. Baskı), Sakarya, Sakarya Yayıncılık.
• ARDICHVILI, A. (2001). “Leadership Styles and Work-Related Values of Managers And Employees of Manufacturing Enterprises in Post-Communist Countries” Human Resource Development Quarterly, 12(4): 363-383
• BAYKAL, B. (1978). Motivasyon Kavramına Genel Bir BakıĢ, Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi Ġktisat Fakültesi Yayınları.
• BAYRAK, S. (2001). “Yönetimde Bir Ġhmal Konusu Olarak Güç ve Güç Yönetimi –II”, Süleyman Demirel Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1): 23-42
• BÖRÜ, D. ve GÜNEġER, B. (2005). “Liderlik Tarzının ÇalıĢanın ĠĢ Tatmini ile ĠliĢkisi ve Lidere Olan Güvenin Bu ĠliĢkideki Rolü”, Hacettepe Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Dergisi, 23(1): 135-156.
• BROOKS, R. (2009). Motivation and Leadership Styles Among Medical Personnel Located in Washington DC Metropolitan Military Medical Centers, Degree Doctor of Management in Organizational Leadership, University of Phoenix, USA, Arizona.
• BROWN, M.E. (2002). Leading With Values: The Moderating Influence Of Trust On Values Acceptance By Employees, Ph.D. Thesis, The Pennsylvania State University, USA, Pennsylvania.
• BRYANT, E. (2003). “The Role of Transformational and Transactional Leadership in Creating, Sharing and Exploiting Organizational Knowledge”, Journal of Leadership & Organizational Studies, 9(4): 32-44.
• BEGEÇ (1999). Modern Liderlik YaklaĢımları ve Uygulamaları. Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü, Gebze.
• CAN, H. (1997). Organizasyon ve Yönetim, (4. Basım), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• CHEW, I.K.H., WILLIAM, D.S. ve CEO, W.Z. (2005). “Transformational Leadership and Organizational Outcomes:The Mediating Role of Human-Capital- Enhancing”, Human Resource Management, 16(1): 39-52.
• COOKE, R.A. ve MASSĠ, R.J. (2000). “Effects of Transformational Leadership on Subordinate Motivation, Empowering Norms and Organizational Productivity”, The International Journal of Organization Analysis, 8(1): 16-44.
• ÇELĠK, C. ve SÜNBÜL, Ö. (2008). “Liderlik Algılamalarında Eğitim ve Cinsiyet Faktörü: Mersin Ġlinde Bir Alan AraĢtırması”, Süleyman Demirel Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3: 49-66.
• DEN HARTOG, D.N., DE HOOGH, A.H.B. ve KOPMAN, P.L. (2005). “Linking The Big Five-Factors of Personality to Charismatic and Transactional Leadership; Perceived Dynamic Work Environment As A Moderato”, Journal of Organizational Behavior, 26(4): 839-865.
• DEMĠR, C., YILMAZ, M.K. ve ÇEVĠRGEN, A. (2010). “Liderlik YaklaĢımları ve Liderlik Tarzlarına ĠliĢkin Bir AraĢtırma”, Alanya ĠĢletme Fakültesi Dergisi, 2(1): 129-159.
• DEMĠR, H. ve OKAN, T. (2008). “EtkileĢimsel ve DönüĢümcü Liderlik: Bir Ölçek GeliĢtirme Denemesi”, Ġstanbul Ġktisadı Enstitüsü Dergisi, 19(61): 72-90.
• ELZAHIRI, S. (2010). Impact of Principal's Leadership Style on Teacher Motivation. Degree Doctor of Management in Organizational Leadership, University of Phoenix, USA, Arizona.
• FIEDLER, F. ve GARCIA, J.E. (2004). Leadership in a Non-Linear World, UK Oxford:Oxford University Press.
• EREN, E. (1996). Stratejik Yönetim ve ĠĢletme Politikası, Ġstanbul: Der Yayınları.
• EREN, E. (2001). Örgütsel DavranıĢ ve Yönetim Psikolojisi, Ġstanbul:Beta Basım Yayım Dağıtım.
• ERTAN, H. (2008). Örgütsel Bağlılık, ĠĢ Motivasyonu ve ĠĢ Performansı Arasındaki ĠliĢki: Antalya’da BeĢ Yıldızlı Otel ĠĢletmelerinde Bir Ġnceleme, Doktora Tezi, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• ĠBĠCĠOĞLU, H., ÖZMEN, H.Ġ. ve TAġ, S. (2009). “Liderlik DavranıĢı ve Toplumsal Norm ĠliĢkisi: Ampirik Bir ÇalıĢma”, Süleyman Demirel Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2): 1-23.
• KALAYCI, ġ., ALBAYRAK, S.A., EROĞLU, A., KÜÇÜKSĠLLE, E., AK, B. vd. (2005). SPSS Uygulamalı Çok DeğiĢkenli Ġstatistik Teknikleri, (1. Baskı), Ankara, Asil Yayın Dağıtım.
• KARKIN, N. (2004). “Kamu ve Özel Sektör Yöneticilerinin Liderlik Davranısları: Bir Literatür Analizi Denemesi”, Türk Ġdare Dergisi, 50-75.
• KOÇEL, T. (2007). ĠĢletme Yöneticiliği, Onbirinci Basım, Arıkan Yayınları, Ġstanbul, 160- 300.
• LATHAM, P.G. ve PINDER, C.C. ( 2005). “Work Motivation Theory and Research At The Down of the Twenty - First Century”, Annual Review of Psychology, 56(1): 485- 516.
• OLALI, H. ve KORZAY, M. (1993). Otel ĠĢletmeciliği, Ġstanbul: Beta Yayımcılık.
• ÖZALP, Ġ. ve ÖCAL, H. (2000). “Örgütlerde DönüĢtürücü (Transformatıonal) Liderlik YaklaĢımı”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(4): 207- 227.
• ÖZTOP, Ġ. (2008). Liderlik Tarzları ve Örgüt Kültürü Tipleri Arasındaki ĠliĢki ve Bu ĠliĢkinin Nitel Performans Üzerine Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Gebze Ġleri Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• PERÇĠN, M.. (2008). ĠĢletmenin Örgüt Yapısının ĠĢgörenlerin Örgütsel Bağlılığına Etkisine ĠliĢkin Bir AraĢtırma, Doktora Tezi, Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• ROBBINS, S. (1998). Organizational Behavior, (8th Edition), New Jersey: Prentice-Hall International Inc.
• SABUNCUOĞLU, Z. ve TÜZ, M. (2003). Örgütsel Psikoloji, (4. Baskı), Bursa:Ekin Yayıncılık.
• SCHRIBERG, A., SCHRIBERG, D.L. ve LLOYD, C. (2002). Practicing Leadership: Principles and Applications, (2nd Edition), New York: John Wiley & Sons, Inc.
• SHING-KO, L., HSIAO-CHI, L., SUNG-YI, H. (2007). “The Mediating Effects of LeaderMember Exchange Quality To Influence The Relationships Between Paternalistic Leadership and Organizational Citizenship Behaviors”, Journal of America Academy of Business, Cambridge, 10(2): 127-137.
• ġAHĠN, A. (2004). “Yönetim Kuramları ve Motivasyon ĠliĢkisi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11).
• ġĠSMAN, M. (2004). Öğretim Liderliği, (2. Baskı), Ankara:Pegem A Yayıncılık.
• TARAKÇIOĞLU, S., SÖKMEN, A. ve BOYLU, Y. (2010). “Motivasyon Araçlarının Değerlendirilmesi: Ankara’da Bir AraĢtırma”, ĠĢletme AraĢtırmaları Dergisi, 2(1): 3-30.
• TĠRYAKĠ, A. (2008). ĠĢletmelerde Modern Liderlik YaklaĢımları ve ÇalıĢan Motivasyonu ĠliĢkisine Yönelik Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġstanbul.
• TORTOP, N. ĠġBĠR, E.G., ÖZER, M.A., YAYMAN, H. ve AYTAÇ, B. (2012). Yönetim Bilimi, 8. Baskı, Nobel Yayın, Ankara.
• UZUN, G. (2005). Kadın ve Erkek Yöneticilerin Liderlik DavranıĢları Arasındaki Farklılıklar ve Bankacılık Sektöründe Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• WAGNER, D.N. (2010). Leadership Education Reconsidered: Examining Self-Perceived Leadership Styles and Motivation Sources Among Undergraduate Leaders. Degree of Doctor of Education. College of Bowling Green State University, USA, Ohio.
• YILMAZ, M.K. (2011). ÇalıĢanların Liderlik Tiplerine ĠliĢkin Algılamaları ile Motivasyon ĠliĢkisi: Özel Sektör ve Kamu Sektörü ÇalıĢanları Üzerine Bir Alan AraĢtırması, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġzmir.