2008 Küresel Ekonomik Krizi ve Pazarlama: Farklı Sektörlerdeki İşletmelerin Çalışanları Üzerinde Bir Alan Araştırması

Yıl 2011, Cilt: 16 Sayı: 1, 419 - 444, 01.03.2011

  Dr.erkan Özdemir Arş.gör.serkan Kılıç

Öz

Anahtar Kelimeler

-

2008 KÜRESEL EKONOMİK KRİZİ VE PAZARLAMA: FARKLI SEKTÖRLERDEKİ İŞLETMELERİN ÇALIŞANLARI ÜZERİNDE BİR ALAN ARAŞTIRMASI

Öz

2008 küresel ekonomik krizi dünyadaki tüm işletmelerin pazarlama faaliyetlerini oldukça etkilemektedir. Ancak makro ekonomik veriler incelendiğinde küresel ekonomik krizin sektörel açıdan etkilerinde farklılıkların olduğu görülmektedir. Bu çalışma, 2008 küresel ekonomik kriz nedeniyle yaşanan belirsizlik ortamından pazarlamanın nasıl etkilendiğini sektörel açıdan ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırmanın sonuçları kriz döneminde genel olarak pazarlama faaliyetlerinin azaltıldığını ortaya koymaktadır. Bununla birlikte, 2008 küresel ekonomik kriz döneminde sektörel açıdan pazarlama faaliyetlerinin sonuçlarında farklılıkların olduğu da bulunmuştur. Tek yönlü varyans analizi sonuçları, toplam müşteri sayısının azalmasında sektörler arasında bir farklılığın bulunmadığını göstermektedir. Diğer bir ifadeyle küresel ekonomik kriz, tüm sektörlerdeki işletmelerin toplam müşteri sayısının azalmasına yol açmıştır. Ancak aylık yeni müşteri sayısının azalması, müşteri başına ortalama satın almaların azalması, tüketicilerin satın alımlarının seyrekleşmesi ile işletmelerin faaliyet gösterdiği sektörler arasında anlamlı farklılıkların olduğu bulunmuştur. Bu farklılıklar sektörlerin konjonktürel olup olmaması ile ilişkilidir. Dolayısıyla küresel ekonomik kriz ilaç sektörü gibi konjonktürel olmayan sektörleri daha az etkilerken, otomotiv ve yan sanayi, inşaat-yapı ve turizm gibi konjonktürel sektörleri daha fazla etkilemiştir

Anahtar Kelimeler

Küresel ekonomik kriz, pazarlama, JEL Kodu: M310

Kaynakça

• 1. ADAMAN, F., ARDIÇ, O. P., ERUS, B. ve TÜZEMEN, D. (2009), “Hospital Choice: Survey Evidence from İstanbul”, Turkish Studies, 10(3): 443-468.
• 2. ALTUNIŞIK, R., TORLAK, Ö. ve ÖZDEMİR, Ş. (2003), “Ekonomik Kriz ve Değişen Alışveriş Alışkanlıkları Üzerine Bir Araştırma”, 8. Ulusal Pazarlama Kongresi, 16-19 Ekim, Erciyes İİBF Kayseri: 327- 343.
• 3. ALÜFTEKİN, N., YÜKSEL, Ö., TAŞ, A., ÇAKAR, G. ve BAYRAKTAR, F. (2009), “Küresel Krizden Çıkışta Kümelenme Modeli: Tekstil ve Hazır Giyim Sektörü Örneği”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 5(10): 1–19.
• 4. ANG, S.H. (2001), “Crisis Management: A Comparison Across Economic Scenarios”, International Business Review, 10: 263-284.
• 5. ASUNAKUTLU, T., SAFRAN, B. ve TOSUN, E. (2003), “Kriz Yönetimi Üzerine Bir Araştırma”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1): 141-163.
• 6. BAYRAM, N. (2004). Sosyal Bilimlerde SPSS ile Veri Analizi, Ezgi Kitabevi, Bursa.
• 7. ÇARIKÇI, İ.H., TİTİZ, İ. ve EROĞLU, A. H. (2002), “Küçük ve Orta Ölçekli Üretim İşletmelerinde Kriz Dönemine Özgü Finansman Sorunları ve Alternatif Pazarlama Stratejileri – Göller Bölgesi İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1): 229-239.
• 8. EKİNCİ, H. ve İZCİ, F. (2006), “Kriz Yönetiminde İnsan Kaynaklarına Psikolojik Desteğin Önemi ve Kayseri Tekstil Sektöründe Bir Araştırma”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 39-54.
• 9. GREWAL, R. and TANSUHAJ, P. (April 2001), “Building Organizational Capabilities for Managing Economic Crises: The Role of Market Orientation and Strategic Flexibility”, Journal of Marketing, 65: 67-80.
• 10. GÜRLESEL, C. F. (2009), Türkiye ve Dünya Gayrimenkul Sektörü Raporu, 3. Çeyrek 2009. Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği, İstanbul: 1–32.
• 11. HOFSTEDE, G. (2009), “American Culture and the 2008 Financial Crisis”, European Business Review, 21(4): 307-312.
• 12. IŞIK, S., DUMAN, K., ve KORKMAZ, A. (2004), “Türkiye Ekonomisinde Finansal Krizler: Bir Faktör Analizi Uygulaması”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1): 45- 69.
• 13. İşveren Dergisi (Mart 2009), “Otomotivin Üretim ve İhracatında Büyük Kayıplar”, 47(6): 16
• 14. KARADAL, H., SAVAŞ, O. ve TÜMER, M., (2002), “Şubat 2001 Ekonomik Krizinin KOBİ’lerin Pazarlama ve Maliyet Yönetimi Stratejilerine Etkileri: Aksaray ve Yozgat Örneği”, 7. Ulusal Pazarlama Kongresi, 31 Mayıs- 2 Haziran, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon, Yayın No. 32: 185-201.
• 15. KARAKURT, B. (2010), “Küresel Mali Krizi Önlemede Maliye Politikasının Rolü ve Türkiye’nin Krize Maliye Politikası Cevabı”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2): 167-195.
• 16. KAYALI, C.A. (2009), “2007 Yılı Tekstil İşletmelerinin Finansal Karlılık Açısından Etkinliklerinin Değerlendirmesi”, Tekstil ve Konfeksiyon Dergisi, 19(1): 3-8.
• 17. KOÇAK, A. ve ÖZER, A. (2005), “Küçük İşletmeler Pazarlamanın Neresinde?: Pazar Odaklılık ve ilişkisel Pazarlama”, Pazarlama ve İletişim Kültürü Dergisi, 4(14): 14-26.
• 18. KÖKSAL, M.H. and ÖZGÜL, E. (2007), “The Relationship Between Marketing Strategies and Performance in an Economic Crisis”, Marketing Intelligence & Planning, 25(4): 326-342.
• 19. LIN, B., LEE, Z. H. and GIBBS, L.G. (2008), “Operational Restructuring: Reviving an Ailing Business”, Management Decision, 46(4): 539-552.
• 20. Makina İmalatçıları Birliği, (2010), http://www.mib.org.tr/index.php? option=com_content&task=view&id=109&Itemid=1, Erişim Tarihi: 25.10.2010
• 21. NARDALI, S. ve ÇİVİ, E. (2004), “Kriz Yönetimi ve Tofaş”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2): 79-93.
• 22. ÖZÇİÇEK, Ö. (2007), “Türkiye'de Ekonomik Krizler ve Döviz Kuru Enflasyon İlişkisi”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1): 71–80.
• 23. ÖZDEVECİOĞLU, M. (Temmuz-Aralık 2002), “Krizin İşletmelerin Yönetsel ve Örgütsel Yapısı Üzerindeki Olumsuz Etkileri ve Kayseri Sanayi İşletmelerinde Yapılan Bir Araştırma”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19: 93-114.
• 24. ÖZTÜRK, A. ve ÜNLÜCAN, D. (2001), “Kriz Dönemlerinde Örgütsel Değişim Yönetimi: Teori E ve Teori O Yaklaşımları”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(8): 238-248.
• 25. PEARCE, J.A. II and MICHAEL S. C. (1997), “Marketing Strategies that Make Entrepreneural Firms Recession-Resistant”, Journal of Business Venturing, 12: 301-314.
• 26. PEARCE, J.A. II and MICHAEL, S.C. (2006), “Strategies to Prevent Economic Recessions From Causing Business Failure”, Business Horizons, 49: 201-209.
• 27. SHAMA, A. (2003), “Marketing Strategies During Recession: A Comparision of Small and Large Firms”, Journal of Small Business Management, July: 62-72.
• 28. SRINAVASAN, R., RANGASWAMY, A., and LILIEN, G. L. (2005), “Turning Adversity into Advantage: Does Proactive Marketing During a Recession Pay Off?”, International Journal of Research in Marketing, 22: 109-125.
• 29. ŞEN, E. (2010), “Ev Tekstil Ürünleri”, T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi (İGEME) Yayını: 1-10.
• 30. TAĞRAF, Hasan ve ARSLAN, N. Talat (2003), “Kriz Oluşum Süreci ve Kriz Yönetiminde Proaktif Yaklaşım”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(1): 149–160.
• 31. TAN, A., BEKTAŞ, F. ve ASLAN, M. (2002), “Yaşanan Ekonomik Krizin Tüketiciler Üzerindeki Etkisi”, 7. Ulusal Pazarlama Kongresi, 31 Mayıs-‘ Haziran, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon, 115-131.
• 32. TİTİZ, İ. (2003), “Kriz Dönemi Yönetsel Kararların Kriz Sonrası İşletme Stratejileri Üzerine Etkileri”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2): 111–123.
• 33. TİTİZ, İ. ve ÇARIKÇI, İ.H. (2001), “Krizlerin İşletmeler Üzerindeki Etkileri ve Küçük İşletme Yöneticilerinin Kriz Dönemine Yönelik Stratejik Düşünce ve Analizleri”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1): 203–218.
• 34. TOPRAK, M. ve DEMİR, O. (2001), “Türk Bankacılık Sektörü: Sorunlar, Krizler ve Arayışlar”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(2): 1–26.
• 35. URAL, M. (2003), “Finansal Krizler ve Türkiye”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1): 11–28.
• 36. YAPI ENDÜSTRİ MERKEZİ ARAŞTIRMA BÖLÜMÜ (YEMAREkim 2009), 3 Aylık Bülten. Türk Yapı Sektörü Raporu: İstanbul, 1- 13.
• 37. YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2005), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayınları: Ankara. 38. YILDIRIM, H. (2009), “Tekstil Sektörü Değerlendirme Raporu”, İktisadi Girişim ve İş Ahlakı Derneği (İGİAD) Yayını: 1-8.
• 39. YILDIZ, Z. ve DURGUN, A. (2010), “2008 Küresel Ekonomik Krizi ve Turizm Sektörü Üzerine Etkileri”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 2(1): 1–15
• 40. ZERENLER, M. ve İRAZ, R. (2006), “Kriz Dönemlerinde Ürün ve Süreç Esnekliğinin İşletme Performansına Etkileri: Küçük ve Orta Ölçekli Tekstil İşletmelerinde Bir Araştırma”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(21): 247–267