Finansal Kriz Dönemlerinde Hisse Senetleri Getirilerini Etkileyen Makroekonomik Faktörlerin Arbitraj Fiyatlandırma Modeli Aracılığıyla Saptanmasına Yönelik Bir Çalışma (Kasım 2000 ve Şubat 2001 Finansal Krizleri Üzerine Değerlendirme ve Gözlemler)

Yıl 2010, Cilt: 15 Sayı: 1, 257 - 296, 01.03.2010

  Yrd.doç.dr.mehmet Cihangir Yrd.doç.dr.tuğrul Kandemir

Öz

Anahtar Kelimeler

-

FİNANSAL KRİZ DÖNEMLERİNDE HİSSE SENETLERİ GETİRİLERİNİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN ARBİTRAJ FİYATLANDIRMA MODELİ ARACILIĞIYLA SAPTANMASINA YÖNELİK BİR ÇALIŞMA* (Kasım 2000 ve Şubat 2001 Finansal Krizleri Üzerine Değerlendirme ve Gözlemler)

Öz

Çalışmada hisse senetleri getirilerini etkileyen bazı sistematik risk kaynakları öngörülerek, bunların hisse getirilerini etkileme katsayıları hesaplanmıştır. Sözkonusu sistematik risklerin özellikle kriz dönemlerinde hisse getirilerini nasıl etkiledikleri ve hangi makroekonomik faktörün bu kapsamda daha öne çıktığı öngörülmeye çalışılmıştır. Çalışmada Kasım 2000 ve Şubat 2001 mali krizlerinin yaşandığı dönemi içeren Ocak 1998-Aralık 2002 döneminde İMKB Ulusal-30’da devamlılığı bulunan hisse senetleri getirileri bağımlı değişken olarak alınırken, bu hisselerin getirilerini etkileyen makro ekonomik değişkenler, Arbitraj Fiyatlandırma Modeli ile saptanmaya çalışılmıştır. Çalışma sonucunda kısıtlı da olsa bazı değişkenlerin değerleri anlamlı bulunmuştur. Asıl olarak ise, Tüketici Fiyat Endeksinin tüm hisse senedi getirilerini etkilediği gözlenmiştir. Böylelikle bahse konu dönemlerde yatırımcıların en fazla dikkat etmeleri gereken makroekonomik değişkenin enflasyon olgusu olduğu kanaatine ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Arbitraj, Arbitraj Fiyatlandırma Teorisi, İMKB, Finansal Kriz

Kaynakça

• 1. Akmut Özdemir (1989), Sermaye Piyasası Analizleri ve Portföy Yönetimi, Kasım 1989, Ankara
• 2. Atan Murat, Derviş Boztosun ve Murat Kayacan (2005), “Arbitraj Fiyatlama Yaklaşımının İMKB’de Test Edilmesi”, 9. Ulusal Finans Sempozyumu “Stratejik Finans”, Gazi Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, Kapadokya / Nevşehir, Türkiye, 29 – 30 Eylül
• 3. Aydemir O ve E. Demirhan (2008) , “Hisse Senedi Getirisi ve Enflasyon İlişkisi: Ampirik Bir Çalışma”, Uluslararası Finans Sempozyumu 2008, Marmara Üniversitesi, Bankacılık ve Sigortacılık Yüksek Okulu, İstanbul Türkiye, 19 Aralık 2008, s. 81-90.
• 4. Berk Niyazi (2000), Finansal Yönetim, 5. Baskı, Türkmen Kitabevi, İstanbul
• 5. Bolak Mehmet (1998), Menkul Kıymetler ve Portföy Analizi, Beta Yayınevi, 3. Tıpkı Bası, İstanbul
• 6. Brigham Eugene F. (1999), Finansal Yönetimin Temelleri, Cilt 1-2, Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, Yayın No. 212, Ankara
• 7. Cho, Chinhyung D., Elton J. Edwin ve Gruber J. Martin (1984), “On the Robustness of the Roll and Ross Arbitrage Pricing Theory”, Journal of Financial and Quantitative Analysis, Vol.19, No.1 (March), s.1-10.
• 8. Chen N. F. , R. Roll ve S. A. Ross (1986), “Economic Forces and Stock Market”, Journal of Business, Vol. 59, No. 3. (July), s. 383-403.
• 9. Damodaran Aswath (1996), Investment Valuation: Tools and Techniques for Determining the Value of Any Asset, John Wiley & Sons, Inc., New York, 1996
• 10. Dhrymes Phoebus J., Irwin Friend. ve N. Bülent Gültekin (1984) “A Critical Reexamination of the Emprical Evidence on the Arbitraj Pricing Theory", Journal of Finance, Vol.39 ( 2 ), June, s. 323-346.
• 11. Dhrymes Phoebus J., Irwin Friend, N. Bülent Gültekin ve Mustafa N. Gültekin, M. N. (1985), “An Empirical Examination of the Implications of APT”, Journal of Banking and Finance,Mart, Vol.9, s.73-99.
• 12. Dickey D. A. ve W. A. Fuller (1979), “Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root,” Journal of the American Statistical Association, Vol. 74, s. 427–431.
• 13. Dizdarlar H. Işın ve Sinem Derindere (2008), “Hisse Senedi Endeksini Etkileyen Faktörler: İMKB-100 Endeksini Etkileyen Makro Ekonomik Göstergeler Üzerine Bir Araştırma”, Yönetim, Yıl: 19, Sayı: 61, Ekim 2008, s.113-124.
• 14. Elton Edwin J. ve Martin J. Gruber (1981), Modern Portfolio Theory, Second Edition, John Wiley & Sons, 1981
• 15. Ertuna İbrahim Özer (1991), Yatırım ve Portföy Analizi, Boğaziçi Üniversitesi Yayını, İstanbul
• 16. Fama Eugene (1981), “Stock Returns, Real Activity, Inflation, and Money”, American Economic Review, 71, pp:545–565.
• 17. Horasan Mukadder (2008), “Enflasyonun Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: İMKB 100 Endeksi Üzerine Bir Uygulama”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi/Journal of Graduate School of Social Sciences, Cilt 12, Sayı 2, s.427-430.
• 18. Lintner John (1965), “Security Prices, Risk and Maximal Gains from Diversification,” Journal of Finance 20, no. 4 (December), s.587–615.
• 19. Karan Mehmet Baha (2004), Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara
• 20. Kocaman Ç.Berna (1995), Yatırım Teorisinde Modern Gelişmeler ve İMKB’de Bazı Değerlendirme ve Gözlemler, İMKB Yayın No.5, Ankara
• 21. Markowitz Harry (1952), “Portfolio Selection”, Journal of Finance 7, No.1 (March), s.77-91
• 22. Markowitz Harry (1959), Portfolio Selection: Efficient Diversification of Investments, New Haven, Conn.: Yale University Press
• 23. Mossin Jan (1966), “Equilibrium in a Capital Asset Market,” Econometrica 34, Vol. 4 October, s. 768–783.
• 24. Özçam M. (1997), Varlık Fiyatlama Modelleri Aracılığıyla Dinamik Portföy Yönetimi, SPK Yayın No.104, Ankara
• 25. Reilly, F.K. & Brown, K.C. (1997). Investment Analysis and Portfolio Management, The Dryden Press, USA
• 26. Reilly Frank K. Ve Keith C. Brown (1999), Investment Analysis and Portfolio Management, South-Western Educational Publishing, 6th Edition, Houston
• 27. Reinganum, Marc R., (1981), “The Arbitrage Pricing Theory: Some Empirical Results”, Journal of Finance, Vol. 36, Issue 2, s.313-321.
• 28. Roll Richard ve Stephen A. Ross (1980), “An Empirical Investigation of Arbitrage Pricing Theory”, Journal of Finance, Vol. 35 (5), December, s. 1073-1103.
• 29. Ross, Stephen A. (1977). “The Capital Asset Pricing Model (CAPM), Short-sale Restrictions and Related Issues”, Journal of Finance, 32 (177)
• 30. Ross Stephen A. (1976), “The Arbitrage Theory of Capital Asset Pricing”, Journal of Economic Theory, Vol.13, Vol.2, December, s.341-360.
• 31. Sharpe William F. (1963), "A Simplified Model for Portfolio Analysis". Management Science 9 (2): 277–293.
• 32. Sharpe William F. (1964), “Capital Asset Prices: A Theory of Market Equilibrium under Conditions of Risk,” Journal of Finance 19, No. 3, September, s. 425–442.
• 33. Sharpe, William F. “Factor Models, CAPMs, and the APT.” Journal of Portfolio Management 11, No. 1 (Fall 1984).
• 34. Vuran Bengü ve Tülin Akkum (2005), “Türk Sermaye Piyasasındaki Hisse Senedi Getirilerini Etkileyen Makroekonomik Faktörlerin Arbitraj Fiyatlama Modeli İle Analizi”, İktisat İşletme ve Finans, Cilt 20, Sayı 233 (Ağustos Ek)
• 35. Yörük Nevin (2000), Finansal Varlık Fiyatlama Modelleri ve Arbitraj Fiyatlama Modelinin İMKB’de Test Edilmesi, İMKB Yayınları, İstanbul
• 36. Zügül Muhittin ve Cumhur Şahin (2009), “ İMKB-100 Endeksi ile Bazı Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkiyi İncelemeye Yönelik Bir Uygulama”, Akademik Bakış, Sayı 16, Nisan 2009, s.1-16.
• 37. www.imkb.gov.tr (Erişim Tarihi : 30.10.2009)
• 38. www.analiz.com (Erişim Tarihi : 10.10.2009)
• 39. www.tcmb.gov.tr (Erişim Tarihi : 11.10.2009)
• 40. www.hazine.gov.tr (Erişim Tarihi : 09.10.2009)