Mobbing ve Türk Hukuku Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2010, Cilt: 15 Sayı: 1, 481 - 499, 01.03.2010

  Arş.gör.burcu Özkul Doç.dr.ilker H. çarıkçı

Öz

Anahtar Kelimeler

-

MOBBING VE TÜRK HUKUKU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Dünyanın hemen her tarafındaki işyerlerinde mobbing eylemlerinin bulunduğu kabul edilmektedir. Ancak çalışanların işyerlerinde karşı karşıya kaldıkları bu eylemlerin etkilerini ortaya çıkarmak oldukça güçtür. Çünkü çalışanlar işlerini kaybetmemek yada toplum içinde utanç verici bir duruma düşmemek için çoğu kez mobbing’e maruz kaldıklarını gizlemektedirler. Yabancı hukuk sistemleri de toplumun ihtiyacına yönelik kanun maddelerine yer vererek mobbing uygulayanları cezalandırmak istemiştir. Türk hukuk sisteminde doğrudan mobbing ile ilgili bir maddenin olmaması büyük bir eksikliktir

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Taciz, Zorbalık, Yıldırma, Ceza Kanunu, İş Kanunu

Kaynakça

• ∗ Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, Ticaret Hukuku Anabilim Dalı.
• ** Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, Yönetim ve Organizasyon Anabilim Dalı.
• Pınar TINAZ, “Mobbing: İşyerinde Psikolojik Taciz”, Çalışma ve Toplum, S.3, 2006, s.11.
• Stig Berge MATTHIESEN ve Stale EINARSEN, “Psychiatric Distress and Symptoms Of PTSD Among Victims Of Bullying At Work” British Journal of Guidance and Counselling, C.32, No.3, August 2004, s.336.
• Heinz LEYMANN, “The Content and Development Of Mobbing At Work”, European Journal Of Work and Organizational Psychology, C.5 (2), 1996, s.166.
• <http://www.babylon.com/define/112/Latin-Dictionary.htm>, Erişim Tarihi:22.01.2010.
• Robert B. COSTELLO, Random House Webster's College Dictionary, 1997, s.174.
• Oktay ESER, Mobbing Kavramının Türkçe Serüveni, <http://turkoloji.cu.edu.tr/YENI%20TURK%20DILI/oktay_eser_mobbing_kavrami.pdf>, Erişim Tarihi: 15.01.2010, s.2.
• Heinz LEYMANN, “Mobbing and Psychological Terror At Workplaces”, Violence and Victims, C.5, 1990, s.120; Heinz LEYMANN, age, 1996, s166.
• Heinz LEYMANN ve Annelie GUSTAFSSON, “Mobbing At Work and The Development Of Post-traumatic Stress Disorders”, European Journal Of Work and Organizational Psychology, C.5 (2), 1996, s.252
• Hüseyin KÖSE, “Örgüt İçi İletişimde Negatif Bir Olgu: Psikolojik Yıldırma ve Sistemli Bir "Ötekileştirme" Süreci Olarak Mobbing”, 2. Ulusal Halkla İlişkiler Sempozyumu 21. Yüzyılda Halkla İlişkilerde Yeni Yönelimler, Sorunlar ve Çözümler, 27-28 Nisan 2006, s.282.Hüseyin KÖSE, age, s.282.
• Helge HOEL, Dieter ZAPF ve Cary L. COOPER, “Workplace Bullying and Stress”, Historical and Current Perspectives On Stress and Health, C.2, 2002, s.299-300.
• Heinz LEYMANN ve Annelie GUSTAFSSON, age, s.252.
• Hüseyin KÖSE, age, s.282.
• Tuncer ASUNAKUTLU ve Barış SAFRAN, “Örgütlerde Yıldırma Uygulamaları (Mobbing) ve Çatışma Arasındaki İlişki”, Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2006, s.114.
• Stale EINARSEN, “The Nature and Causes Of Bullying At Work”, International Journal Of Manpower, C.20, No.1/2, 1999, s.17.
• Yavuz DEMİREL, “Psikolojik Taciz Davranışının Kamu Kurumları Arasında Karşılaştırılması Üzerine Bir Araştırma”, TİSK Akademi, S.1, 2009, s.120.
• Neil BROWNE ve SMITH M. A. “Mobbing In The Workplace: The Latest Illustration Of Pervasive Individualism In American Law”, Employee Rights and Employment Policy Journal, C.12:131, 2008, s.132-133.
• Nurettin PAKSOY, İşyerinde Psikolojik Taciz-Yıldırma (Mobbing), Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007, s.8.
• Martin RESCH ve Marion SCHUBINSKI, “Mobbing-Prevention and Management In Organizations”, European Journal of Work and Organizational Psychology, C.2, 1996, s.297.
• Dieter ZAPF ve Heinz LEYMANN “Mobbing and Victimization At Work”, European Journal Of Work and Organizational Psychology, Ed: Peter Herriot, C.5, No.2, 1996, s.161-164.
• Noa Zanolli DAVENPORT, Ruth Distler SCHWARTZ ve Gail Pursell ELLIOTT, Mobbing İşyerinde Duygusal Taciz, Sistem Yayıncılık, 2003, s.3.
• Heinz LEYMANN, age, 1996, s.167.
• Heinz LEYMANN, age, 1996, s.167.
• Noa Zanolli DAVENPORT, Ruth Distler SCHWARTZ ve Gail Pursell ELLIOTT, age, s.3.
• Heinz LEYMANN, age, 1996, s.168.
• Hüseyin, YAVUZ, Çalışanlarda Mobbing (Psikolojik Şiddet) Algısını Etkileyen Faktörler: SDÜ Tıp Fakültesi Üzerine Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007, s.7.
• Yeliz CAN, A Tipi ve B Tipi Kişilikler Bakımından Mobbing Kişilik İlişkisinin İncelenmesi ve Bir Uygulama, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007, s.5.
• Elif YÜCETÜRK, “Örgütlerde Durdurulamayan Yıldırma Uygulamaları: Düş mü? Gerçek mi?”, 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayın No:57, 22-24 Mayıs 2003, s.3.
• Elif YÜCETÜRK, age, s.3.
• Kaj BJORKQVIST, Karin ÖSTERMAN ve Monika HJEIT-BACK, “Aggression Among University Employees”, Aggressive Behavior, C.20, 1994, s.176.
• Lars Johan HAUGE, Anders SKOGSTAD ve Stale EINARSEN, “Relationships Between Stressful Work Environments and Bullying: Results Of A Large Representative Study”, Work And Stress, C.21(3), 2007, s.222.
• Gülsemin DEMİR KAYMAZ, İşyerinde Yıldırma (Mobbing) Eğilimleri: “Bir Örnek Olay”, SakaryaÜniversitesi Sosyal Bilimler Entitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007, s.9.
• Hüseyin Yavuz, age, s.13.
• Yavuz DEMİREL, age, s.121
• Helge HOEL, Brian FARAGHER ve Cary L. COOPER, “Bullying Is Detrimental To Health, But All Bullying Behaviours Are Not Necessarily Equally Damaging”, British Journal of Guidance and Counselling, C.32, No.3, 2004, s.368.
• Stale EINARSEN, age, s.21.
• Durmuş TEZCAN, Mustafa Ruhan ERDEM ve Murat ÖNOK, Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, Seçkin Yayınları, 2007, s.247.
• Durmuş TEZCAN ve diğerleri, age, s.414.
• Mehmet Emin ARTUK, Ahmet GÖKCEN ve A. Caner YENİDÜNYA, Ceza Hukuku Özel Hükümler, Seçkin Yayınları, 2000, s.204-205.
• <http://www.hukuki.net/showthread.php?t=64229>, Erişim Tarihi: 12.02.2010.
• Y. 9. HD., “23.06.2008 tarih ve 2007/42976 E., 2008/17137 K. sayılı ilam.
• A. Murat DEMİRCİOĞLU ve Tankut CENTEL, İş Hukuku, Beta Yayınları, 2003, s.124.
• Alpaslan IŞIKLI, İş Hukuku, İmaj Yayınevi, 2002, s.90.
• Martin RESCHve Marion SCHUBINSKI, age, s.296
• ARTUK, M. E., GÖKCEN, A. ve YENİDÜNYA, A. C., Ceza Hukuku Özel Hükümler, Seçkin Yayınları, 2000.
• ASUNAKUTLU, T. ve SAFRAN, B., “Örgütlerde Yıldırma Uygulamaları (Mobbing) ve Çatışma Arasındaki İlişki”, Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2006.
• BJORKQVIST, K., ÖSTERMAN, K. ve HJEIT-BACK, M., “Aggression Among University Employees”, Aggressive Behavior, C.20, 1994.
• BROWNE, N. ve SMITH, M. A., “Mobbing In The Workplace: The Latest Illustration Of Pervasive Individualism In American Law”, Employee Rights and Employment Policy Journal, C.12:131, 2008 . 5. CAN, Y., A Tipi ve B Tipi Kişilikler Bakımından Mobbing Kişilik İlişkisinin İncelenmesi ve Bir Uygulama, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• COSTELLO, R. B., Random House Webster's College Dictionary, 1997.
• DAVENPORT, N. Z., SCHWARTZ, R. D. ve ELLIOTT, G. P., Mobbing İşyerinde Duygusal Taciz, Sistem Yayıncılık, 2003.
• DEMİRCİOĞLU, A. M. ve CENTEL, T., İş Hukuku, Beta Yayınları, 2003.
• DEMİREL, Y., “Psikolojik Taciz Davranışının Kamu Kurumları Arasında Karşılaştırılması Üzerine Bir Araştırma”, TİSK Akademi, S.1, 2009.
• DEMİR KAYMAZ, G., İşyerinde Yıldırma (Mobbing) Eğilimleri: “Bir Örnek Olay”, SakaryaÜniversitesi Sosyal Bilimler Entitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• EINARSEN, S., “The Nature and Causes Of Bullying At Work”, International Journal Of Manpower, C.20, No.1/2, 1999.
• ESER, O., Mobbing Kavramının Türkçe Serüveni, <http://turkoloji.cu.edu.tr/YENI%20TURK%20DILI/oktay_eser_mobbi ng_kavrami.pdf>, Erişim Tarihi: 15.01.2010.
• HAUGE, L. J., SKOGSTAD, A. ve EINARSEN, S., “Relationships Between Stressful Work Environments and Bullying: Results Of A Large Representative Study”, Work And Stress, C.21(3), 2007.
• HOEL, H., FARAGHER, B. ve COOPER, C. L. “Bullying Is Detrimental To Health, But All Bullying Behaviours Are Not Necessarily Equally Damaging”, British Journal of Guidance and Counselling, C.32, No.3, 2004.
• HOEL, H., ZAPF, D. ve COOPER, C. L., “Workplace Bullying and Stress”, Historical and Current Perspectives On Stress and Health, C.2, 2002.
• <http://www.babylon.com/define/112/Latin-Dictionary.htm>, Erişim Tarihi:22.01.2010.
• <http://www.hukuki.net/showthread.php?t=64229>, Erişim Tarihi: 12.02.2010.
• IŞIKLI, A., İş Hukuku, İmaj Yayınevi, 2002.
• KÖSE, H., “Örgüt İçi İletişimde Negatif Bir Olgu: Psikolojik Yıldırma ve Sistemli Bir "Ötekileştirme" Süreci Olarak Mobbing”, 2. Ulusal Halkla İlişkiler Sempozyumu 21. Yüzyılda Halkla İlişkilerde Yeni Yönelimler, Sorunlar ve Çözümler, 27-28 Nisan 2006.
• LEYMANN, H., “Mobbing and Psychological Terror At Workplaces”, Violence and Victims, C.5, 1990.
• LEYMANN, H., “The Content and Development Of Mobbing At Work”, European Journal Of Work and Organizational Psychology, C.5 (2), 1996.
• LEYMAN, H. ve GUSTAFSSON, A., “Mobbing At Work and The Development Of Post-traumatic Stress Disorders”, European Journal Of Work and Organizational Psychology, C.5 (2), 1996.
• MATTHIESEN, S. B. ve EINARSEN, S., “Psychiatric Distress and Symptoms Of PTSD Among Victims Of Bullying At Work” British Journal of Guidance and Counselling, C.32, No.3, August 2004.
• PAKSOY, N., İşyerinde Psikolojik Taciz-Yıldırma (Mobbing), Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• RESCH, M. ve SCHUBINSKI, M., “Mobbing-Prevention and Management In Organizations”, European Journal of Work and Organizational Psychology, C.2, 1996.
• TEZCAN, D., ERDEM, M. R. ve ÖNOK, M., Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, Seçkin Yayınları, 2007.
• TINAZ, P., “Mobbing: İşyerinde Psikolojik Taciz”, Çalışma ve Toplum, S.3, 2006.
• Y. 9. HD., “23.06.2008 tarih ve 2007/42976 E., 2008/17137 K. sayılı ilam.
• YAVUZ, H., Çalışanlarda Mobbing (Psikolojik Şiddet) Algısını Etkileyen Faktörler: SDÜ Tıp Fakültesi Üzerine Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• YÜCETÜRK, E., “Örgütlerde Durdurulamayan Yıldırma Uygulamaları: Düş mü? Gerçek mi?”, 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayın No:57, 22-24 Mayıs 2003.
• ZAPF, D. ve LEYMANN, H., “Mobbing and Victimization At Work”, European Journal Of Work and Organizational Psychology, Ed: Peter Herriot, C.5, No.2, 1996.
• 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu
• 4857 Sayılı İş Kanunu