1990'lardan Günümüze Türkiye'de Kitle Turizminin Gelişimi ve Alternatif Yönelimler

Yıl 2009, Cilt: 14 Sayı: 1, 151 - 177, 01.03.2009

  Yrd.doç.dr.onur Gülbahar

Öz

Anahtar Kelimeler

-

1990’LARDAN GÜNÜMÜZE TÜRKİYE’DE KİTLE TURİZMİNİN GELİŞİMİ VE ALTERNATİF YÖNELİMLER

Öz

Dünya turizm endüstrisi, yirminci yüzyılın ikinci yarısından itibaren hızlı bir gelişme göstermiştir. Bu gelişme 1980’lere kadar kitle turizmi şeklinde gerçekleşmiş, deniz-güneş-kum ağırlıklı turizm öne çıkmıştır. Kitle turizminin yol açtığı sorunlar ve tüketicilerin farklı ürünler talep etmesi sonucu alternatif turizm türlerine yönelinmiş ve özellikle 1990’lı yıllardan itibaren hızla gelişmiştir. Türkiye’de turizm endüstrisi, 1980’lerin ikinci yarısından itibaren birtakım düzenlemeler ve çalışmalar sonucunda dünyada önemli bir konuma gelmiştir. Turizmin çeşitlendirilmesi ve tüm yıla yayılması yönündeki çalışmalar ise, 1990’lı yılların ikinci yarısında artmaya başlamıştır. Bazı alternatif turizm türleri gelişme göstermiş olsa da, mevcut potansiyel yeterince değerlendirilememekte, mevsimlik yoğunlaşma gibi sorunlar devam etmektedir

Anahtar Kelimeler

Turizm, Türkiye, Kitle Turizmi, Alternatif Turizm, Turizmin Çeşitlendirilmesi

Kaynakça

• 1. AVCIKURT, Cevdet ve Özlem KÖROĞLU, “Kırsal Turizm”, Turistik Ürün Çeşitlendirmesi, Nobel Yayınları, Ankara, Şubat 2008, s.61-82. 2. BATMAN, Orhan ve Sibel ÇINAR OĞUZ. “Kültür Turizmi”, Turistik Ürün Çeşitlendirmesi, Nobel Yayınları, Ankara, Şubat 2008, s.189-208. 3. COOPER, C.P. and I. ÖZDİL. “From Mass to Responsible Tourism: The Turkish Experience”, Tourism Management, Butterworth-Heinemann Ltd., London/U.K., 1992. 4. DEMİR, Cengiz ve Aydın ÇEVİRGEN, Ekoturizm Yönetimi, Nobel Yayınları, Ankara, Şubat 2006. 5. DİNÇER, Mithat Zeki. Turizm Ekonomisi ve Türkiye Ekonomisinde Turizm, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1993. 6. DPT, 2008 Yılı Programı, Ankara, 2007, (Çevrimiçi), http://ekutup.dpt.gov.tr/program/2008_programi.pdf, 11.05.2008. 7. DPT, Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı 1990-1994, Ya.No.DPT 2174, Ankara, 1989. 8. DPT, Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1985-1989, Ya.No. DPT 1974, Ankara, 1985. 9. DPT, Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1963-1967, Ankara, 1963. 10. DPT, Dokuzuncu Kalkınma Planı 2007-2013, Ankara, 2006, (Çevrimiçi), http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan9.pdf, 11.05.2008. 11. DPT, Dokuzuncu Kalkınma Planı Turizm Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara, 2007, (Çevrimiçi), http://ekutup.dpt.gov.tr/turizm/ oik679.pdf, 18.05.2008.
• 12. DPT, Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı 1979-1983, Ya.No. DPT 1664, Ankara, 1979. 13. DPT, İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1968-1972, Ankara, 1967. 14. DPT, Sekizinci Kalkınma Planı Turizm Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara, 2001, (Çevrimiçi), http://ekutup.dpt.gov.tr/turizm/ oik601.pdf, 26.11.2006. 15. DPT, Uzun Vadeli Strateji ve Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 2001-2005, DPT Yayınları, Ankara, 2000. 16. DPT, Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı 1973-1977, Ya.No: DPT 1272, Ankara, 1973. 17. DPT, Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1996-2000, Ankara, 1995, (Çevrimiçi), http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan7.pdf, 13.05.2008. 18. ERDEM, Barış ve Göksel Kemal GİRGİN. “Spor Turizmi”, Turistik Ürün Çeşitlendirmesi, Nobel Yayınları, Ankara, Şubat 2008, s.385-409. 19. GÜMÜŞ, Fadime, Nihan VEZNİKLİ ve Zafer TİTİZ. “Çanakkale Şehir Merkezi İle Eceabat ve Gelibolu İlçelerinde Yaşayan Halkın Gezi Teknesi Turizmine Bakış Açısının Değerlendirilmesi”, 1.Çanakkale Turizm Biyenali, T.C. Çanakkale Onsekiz Mart Ün. Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Y.O., 5-7 Mayıs 2005, Dünya Turizm Örgütü Yayınlar Dairesi, Çanakkale, 2005, s.150-159. 20. HACIOĞLU, Necdet ve Cevdet AVCIKURT. Turistik Ürün Çeşitlendirmesi, Nobel Yayınları, Ankara, Şubat 2008. 21. HACIOĞLU, Necdet ve Bayram ŞAHİN. “Üçüncü Yaş Turizmi”, Turistik Ürün Çeşitlendirmesi, Nobel Yayınları, Ankara, Şubat 2008, s.17-39. 22. HOYLE, Leonard, D.DORF and T.JOHER. Managing Conventions and Group Business, Michigan, 1989. 23. HUGHES, C.George. “Konferans Turizmi-Satıcının Düşü”, Turizmde Seçme Makaleler:24 Özel Sayı: Kongre Turizmi, TUGEV Yayını, Ya.No.37, İstanbul, Ocak 1996, s.35-54. 24. ICCA, Statistic Report: International Association Meetings Market 1993-2005, The International Congress and Convention Association, ICCA DATA, 2004. 25. ICCA, The Association Market Worldwide, The International Congress and Convention Association, ICCA DATA, 2004. 26. İÇÖZ, Orhan. Seyahat Acentaları ve Tur Operatörlüğü Yönetimi, Turhan Kitabevi, Genişletilmiş 4. Baskı, Ankara, Ekim 2003. 27. İLBAN, Mehmet Oğuzhan ve Mehmet KAŞLI. “Kış Turizmi”, Turistik Ürün Çeşitlendirmesi, Nobel Yayınları, Ankara, Şubat 2008, s.319-342.
• 28. KARAMAN, Sabahattin, Şehnaz DEMİRKOL ve Seda ŞAHİN. “İnanç Turizmi”, Turistik Ürün Çeşitlendirmesi, Nobel Yayınları, Ankara, Şubat 2008, s.209-238. 29. KAYA, İsmet ve Meziyet NARİN. “Yat Turizmi”, Turistik Ürün Çeşitlendirmesi, Nobel Yayınları, Ankara, Şubat 2008, s.365-384. 30. KOZAK, Nazmi, Meryem AKOĞLAN KOZAK ve Metin KOZAK. Genel Turizm İlkeler – Kavramlar, Detay Yayıncılık, Gözden Geçirilmiş 5. Baskı, Ankara, 2001. 31. KÖROĞLU, Ahmet ve Banu GÜLEÇ. “Gençlik Turizmi”, Turistik Ürün Çeşitlendirmesi, Nobel Yayınları, Ankara, Şubat 2008, s.41-59. 32. ÖZGE, Mustafa. “Türkiye, 175 Milyar Dolarlık Kongre Turizmi Pazarından Sadece Yüzde 1 Pay Alıyor”, 02.09.2003. (Çevrimiçi) http://www.turizmdebusabah.com/ara.asp?pageNo=11, 17.11.2004. 33. ÖZTAŞ, Kadir ve Tahsin KARABULUT. Turizm Ekonomisi Genel Turizm Bilgileri, Nobel Yayın Dağıtım, 2.Baskı, Ankara, 2006. 34. PIRNAR TAVMERGEN, İge ve Ebru GÜNLÜ AKSAKAL. Kongre ve Toplantı Yönetimi, Seçkin Yayınları, Ankara, Ağustos 2004. 35. SELVİ, Murat Selim. “Sağlık Turizmi”, Turistik Ürün Çeşitlendirmesi, Nobel Yayınları, Ankara, Şubat 2008, s.275-294. 36. SÖNMEZ, Süleyman. “Botanik Turizm”, Turistik Ürün Çeşitlendirmesi, Nobel Yayınları, Ankara, Şubat 2008, s.163-187. 37. ŞAHİN, Hüseyin. Türkiye Ekonomisi, Ezgi Kitabevi Yayınları, 9.Baskı, Bursa, 2007. 38. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2005-2008 Yıllarındaki Turizm Gelir Giderleri, (Çevrimiçi), http://www.kultur.gov.tr, 16.11.2008. 39. T.C.Kültür ve Turizm Bakanlığı. Belediye Belgeli Tesis Envanteri, (Çevrimiçi), http://www.kultur.gov.tr/TR/BelgeGoster.aspx?F6E10F889 2433CFF2B81939FD5B60AFA4F81ED62E0BCB915, 17.11.2008. 40. T.C.Kültür ve Turizm Bakanlığı. Giriş-Çıkış Yapan Yabancı ve Vatandaşlar - Eylül 2008, (Çevrimiçi), http://www.kultur.gov.tr/TR/ Tempdosyalar/242477__Eylul2008.pdf, 15.11.2008. 41. T.C.Kültür ve Turizm Bakanlığı. Turizm Belgeli Tesisler, (Çevrimiçi), http://www.kultur.gov.tr/TR/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF2B8 1939FD5B60AFAA85B8E20CBC69487, 17.11.2008. 42. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. Turizm Geliri ve Gideri, GSMH ve GSYİH, İhracat ve İthalat ile Ortalama Harcamalar, (Çevrimiçi), http://www.kultur.gov.tr, 13.08.2008. 43. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. Türkiye’ye Gelen Yabancıların Yıllara ve Aylara Göre Dağılımı (1986-2007), (Çevrimiçi), http://www.kultur.gov.tr/TR/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF2B8 1939FD5B60AFAFFDE13C621852F44, 16.11.2008.
• 44. Turizmde Bu Sabah. “Konferans Turizminin Duayenleri İstanbul’da Ders Verdi”, (Çevrimiçi), http://www.turizmdebusabah.com/ index.asp?RID=12634, 10.11.2003. 45. Turizm Dünyası Dergisi. “Türk Turizminde All-inclusive Olgusu,” Turizm Dünyası: Türkiye’nin Turizm Ekonomisi ve Yatırımları Dergisi, Bileşim Yayıncılık, S.137, İstanbul, Eylül 2001. 46. Turizm Gazetesi. “Yabancı Ziyaretçilerin Türkiye’ye Geliş Amacı (DİE 2004)” (Çevrimiçi), http://www.turizmgazetesi.com/Sinf/, 02.03.2005. 47. TÜİK. İstatistik Göstergeler, 1923-2006, (Çevrimiçi), http://www. tuik.gov.tr/yillik/ Ist_gostergeler.pdf, 05.05.2008. 48. TÜİK. Türkiye İstatistik Yıllığı 2007, (Çevrimiçi), www.tuik.gov.tr, 12.05.2008. 49. TÜRKSOY, Adnan ve Esin ÖZKAN YÜRİK. “Özel İlgi Turizmi”, Turistik Ürün Çeşitlendirmesi, Nobel Yayınları, Ankara, Şubat 2008, s.255-273. 50. TÜRSAB Ar-Ge Departmanı. Turizmi Çeşitlendirmek, (Çevrimiçi), http://www.tursab.org.tr/content/turkish/istatistikler/akrobat/GENEL/03h azCesit.pdf, 14.11.2008. 51. WTO. Tourism Highlights 2005 Edition, (Çevrimiçi), http://www.world-tourism.org, 21.12.2008. 52. WTO. Tourism Highlights 2006 Edition, (Çevrimiçi), http://www.world-tourism.org/facts/eng/pdf/highlights/highlights_06_ eng_hr.pdf, 21.12.2008.
• 53. WTO. Tourism Highlights 2007 Edition, (Çevrimiçi), http://unwto.org/facts/menu.html, 12.04.2008.
• 54. WTO. Tourism Highlights 2008 Edition, (Çevrimiçi), http://www.unwto.org/facts/eng/pdf/highlights/UNWTO_Highlights08_e n_HR.pdf, 03.11.2008.,
• 55. WTO. Tourism Highlights, Edition 2004, (Çevrimiçi), http://www.world-tourism.org/facts/highlights/HIGHLIGHTS%20 INGLES%2020041.pdf, 25.01.2005.
• 56. WTO. Tourist Arrivals By Purpose of visit (2005), (Çevrimiçi), http://unwto.org/facts/menu.html, 21.12.2008.
• 57. ÜNLÜ YÜCEL, Sunay. “Uluslararası Kongre Turizmi ve Türkiye,”(Çevrimiçi), http://www.tursab.org.tr/content/turkish/home/ Dergial/250/250ulus.asp, 25.01.2005.
• 58. YÜCEL, Cengiz. “Turizmde Yükselen Değer: Ekoturizm”, (Çevrimiçi), http://www.tursab.org.tr/content/turkish/istatistikler/akrobat/CESIT/02ni Eko.pdf, 12.11.2008, s.1-7.
• 59. ZENGİN, Burhanettin. “Yayla Turizmi”, Turistik Ürün Çeşitlendirmesi, Nobel Yayınları, Ankara, Şubat 2008, s.137-162.