Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde Dernek Özgürlüğü

Yıl 2007, Cilt: 12 Sayı: 3, 271 - 298, 01.09.2007

  Yrd.Doç.Dr.Yüksel Metin Gamze Aslan

Öz

Anahtar Kelimeler

-

AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ’NDE DERNEK ÖZGÜRLÜĞÜ

Öz

Dernek özgürlüğü, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 11. maddesinde garanti altına alınmıştır. Sözleşme sisteminde dernek özgürlüğü, demokratik toplumun vazgeçilmez unsurlarından biri olarak görülmekte ve son derece özgürlükçü bir yaklaşımla ele alınmaktadır. Derneğe üyelik veya üye gösterebilmesi 11. madde ile koruma altına alınmıştır. Sözleşme’nin 11. maddesinde düzenlenen dernek özgürlüğünün kapsamı, Avrupa İnsan Hakları Komisyonu belirlenmektedir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne göre dernek özgürlüğüne getirilecek sınırlamalar 11. maddede sayılan sebeplere dayanmalı ve getirilen sınırlamalar demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olmalıdır

Anahtar Kelimeler

Dernek özgürlüğü, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Avrupa İnsan Hakları Komisyonu, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Türkiye

Kaynakça

• Akgüner, T., (1983), 1961 Anayasasına Göre Milli Güvenlik Kavramı ve Milli Güvenlik Kurulu, İÜSBF Yayınları, İstanbul.
• Alpkaya, G., (2001), “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde ve Uygulamasında Toplanma Özgürlüğüne Hak,” AÜ SBF Dergisi, Cilt No 56, Sayı 3, s. 1-14.
• Anayurt, Ö., (2003), “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Toplanma, Dernek ve Sendika Özgürlüğü,” Prof. Dr. İlhan Akın’a Armağan, KHuka, Cilt No IV, Sayı 1, Yıl 6, s. 39-58.
• Arslan, Z., (2002), “Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması: Anayasa’nın 13. Maddesi Üzerine Bazı Düşünceler”, Anayasa Yargısı, Cilt: 19, Ankara, s. 216-231.
• Aybay, R., (1990), “Olağanüstü Haller ve İnsan Hakları,” I. Ulusal İdare Hukuku Kongresi, 2. Kitap, Kamu Yönetimi, 1-4 Mayıs, Ankara.
• Bıçak, V., (2002), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında İfade Özgürlüğü, Liberal Düşünce Topluluğu, Ankara.
• Charrier, J. L., (2000), Code de la Convention Europeenne des Droits de I’ Homme, Litec, Paris.
• Corpus Mevzuat ve İçtihat Programı, CED Dağıtım Medya Yazılım, Ver. 20, Ankara.
• Çavuşoğlu, N., (1994), İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Avrupa Topluluk Hukukunda Temel Hak ve Hürriyetler Üzerine, AÜ SBF İnsan Hakları Merkezi Yayınları, Ankara.
• Decaux, E., (2004), “İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin 9, 10 ve 11. Maddelerinin Yorumu,” içinde İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Adli Yargı, Türkiye Barolar Birliği, Ankara, s. 500-511.
• Dijk, V., V. Hoof, (1998), Theory and practice of the European Convention on human rights, Kluver Law International, Netherlands.
• Dinç, G., Anlatım ve İfade Özgürlüğü Alanında Avrupa İnsan Hakları .org.tr/ihm/guney_dinc_teblig.htm>, 20.03.2005). ve Türkiye,
• Ditscherlein, E., (2005), “Zur Rechtsmaessigkeit der Zwangsvereinigung in Jagdgenossenschaften”, Natur und Recht, Heft 5, s. 305-311.
• Doğru, O., (1999), İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlar Rehberi (1960-1994), İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul.
• Doğru, O., (1996), İnsan Hakları Avrupa İçtihatları, Beta Yayım, İstanbul.
• Doğru, O., (2000), İnsan Hakları Kararlar Derlemesi, Cilt 3, İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul.
• Doğru, O., (1998), İnsan Hakları Kararlar Derlemesi, Cilt 2, İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul.
• Doğru, O., (1998), İnsan Hakları Kararlar Derlemesi, Cilt 1, İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul.
• Ergül, E., (2003), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Uygulaması, Yargı Yayınevi, Ankara.
• Gemalmaz, M. S., (1997), Avrupa İnsan Hakları Komisyonu Önünde Türkiye-1 Kabul Edilebilirlik Kararları, Beta Yayım, İstanbul.
• Gemalmaz, M. S., (1994), Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunda ve Türk Hukukunda Olağanüstü Rejim Standartları, Beta Yayım, İstanbul.
• Gemalmaz, M. S., (1991), Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunda Olağanüstü Rejim Standartları, BDS Yayınları, İstanbul.
• Gomien, D., (1995), Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kısa Rehberi, T.C Kültür Bakanlığı, İstanbul.
• Göçer, M., (2000), “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine Göre Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği ve Türk Hukuku,” içinde: Türkiye’de İnsan Hakları (Edt. Oya Çitçi) TODAIE, Ankara.
• Gölcüklü, F., Ş. Gözübüyük, (2002), Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, Turhan Kitabevi, Ankara.
• Gölcüklü, F., (1992), “Dernek, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakları ve Kamu Görevlileri,” içinde: İnsan Hakları ve Kamu Görevlileri, TODAIE, Ankara, s. 41-47.
• Gözlügöl, S. V., (2002), AİHS ve İç Hukukumuza Etkisi, Yetkin Yayınları, Ankara.
• Grabenwarter, C., (2005), Europäische Menschenrechtskonvention, 2. Auflage, Verlag C. H. Beck, München.
• Jacobs&White, (2002), European Convention on Human Rights, Oxford University Press.
• Jörundsson, G., (1998), “The Case-Law of The Commission as Regards The Freedom of Assembly and Association,” The Birth of European Human Rights Law Michele de Salvia/Mark E. Villiger (eds.), Baden- Baden, s. 101-110.
• Kapani, M., (1996), İnsan Haklarının Uluslararası Boyutları, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• Meyer-Ladewig, J., (2003), Konvention zum Schutz der Menschenrechte und Grundfreiheiten, Nomos Verlag, Baden-Baden.
• Metin, Y., (2002), Ölçülülük İlkesi: Karşılaştırmalı Bir Anayasa Hukuku İncelemesi, Seçkin Yayınları, Ankara.
• Özkan, I., (2001), “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Düşünceyi İfade Özgürlüğünün Sınırları ve Türkiye Kararları,” Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 3, Yıl 14, s. 781-833.
• Reisoğlu, S., (2001), Uluslar arası Boyutlarıyla İnsan Hakları, Beta Yayım, İstanbul.
• Sezer, T. D., “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde Örgütlenme Özgürlüğü <http://www.turkishweekly.net/turkce/makale.php?id=107>, (22.05.2007). Sivil Toplum Kuruluşları”,
• Stelzer, M., (1991), Das Wesensgehaltsargument und der Grundsatz der Verhaeltnismaessigkeit, Springer Verlag, Wien-New York.
• Sunay, R., (2001), Avrupa Sözleşmesinde ve Türk Anayasasında İfade Hürriyetinin Muhtevası ve Sınırları, Liberal Düşünce Topluluğu, Ankara.
• Tezcan, D., M. R. Erdem ve O. Sancaktar, (2002), Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Tezcan, D., (2002), Avrupa’da Düşünce Özgürlüğü, Etki Yayıncılık, İstanbul.
• Türmen, R., (2001), “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Açısından Temel Hak ve Özgürlüklerin Kapsamı ve Sınırları,” Uluslararası Anayasa Hukuku Kurultayı, 09-13 Ocak, Türkiye Barolar Birliği, Ankara.
• Uygun, O., (1992), 1982 Anayasası’nda Temel Hak ve Özgürlüklerin Genel Rejimi, Kazancı Yayınları, İstanbul.
• Ünal, Ş., (2001), Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, TBMM Kültür ve Sanat Kurulu Yayınları, Ankara.
• Yılmaz, E., (1996), Hukuk Sözlüğü, Yetkin Yayınları, Ankara.
• Yokuş, S., (1996), Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Türkiye’de Olağanüstü Hal Rejimine Etkisi, Beta Yayım, İstanbul.