ENTROPİ-GRİ İLİŞKİSEL ANALİZ YÖNTEMLERİ İLE BÜTÜNLEŞİK BİR YAKLAŞIM: TURİZM SEKTÖRÜNDE UYGULAMA

Yıl 2016, Cilt: 21 Sayı: 1, 63 - 77, 24.03.2016

Meltem Karaatlı

Öz

Dünyada turizm potansiyeline sahip ülkeler turizm gelirlerini arttırmak için pek çok politikalar benimsemektedirler. Bu politikalar sayesinde ülkeler turizmde hareketlilik oluşturarak gelirlerini arttırmakta ve ülke ekonomisinin gelişmesine katkı sağlamaktadırlar. Türkiye de bu ülkelerden biri olarak pek çok kriteri değerlendirerek politikalar oluşturmaya çalışmaktadır. Bu çalışmanın da temel amacı, yeni politikalar oluşturmak için yıllar itibariyle Türkiye’nin turizm performansını ekonomik verileri dikkate alarak incelemektir. Bu kapsamda Turizm performans değerlendirmesinde; Türkiye’de turizm hareketliliğini ortaya koyan göstergeler ele alınmış, turizmde dalgalanma yaşanıp yaşanmadığı tespit edimiş ve Türkiye’nin turizm çizelgesi çıkartılmıştır. Bu durum, turizm planlarının ve politikalarının oluşturulmasında önemli bir katkı sağlayacaktır. Çalışmada Türkiye’nin 2003-2014 yılları arasındaki performansı; turizm geliri ($), ziyaretçi sayısı, tesis sayısı, oda sayısı, yatak sayısı, toplam doluluk oranı (%), ortalama kalış süresi (gün), seyahat acenta sayısı, turizm gelirinin GSMH payı (%), turizm gelirinin ihracata oranı (%), turizm gelirinin dış ticaret açığını kapatmadaki yeri (%), iç hat yolcu sayısı, dış hat yolcu sayısı, kruvaziyer gemi sayısı, kruvaziyer gemi ile gelen yolcu sayısı, ortalama harcama miktarı ($), Amerikan Doları alış ortalaması (TL), Euro alış ortalaması (TL), enflasyon oranı-TÜFE (%) olmak üzere 19 kriter dikkate alınarak çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemleri ile kıyaslanmıştır. Çalışmada kriter ağırlıkları için Entropi Yöntemi kullanılırken, yılların kendi içinde performans değerlendirmesi için Gri İlişkisel Analiz Yöntemi kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Entropi Yöntemi, Gri İlişkisel Analiz Yöntemi, Turizm Sektörü

Kaynakça

• AKAY, B. (2009). Turizm Politikaları (Ders Notları), Editör: Orhan Batman ve Oğuz Türkay, Değişim Yayınları, İstanbul.
• AKINCILAR, A., Dağdeviren, M. (2014). “A Hybrid Multi-Criteria Decision Making Model to Evaluate Hotel Websites”, International Journal of Hospitality Management, 36: 263– 271.
• AKTAŞ, R., Doğanay M., Gökmen, Y., Gazibey, Y., Türen, U. (2015). Sayısal Karar Verme Yöntemleri, Beta Yayınları, İstanbul.
• AR, İ., M., Baki, B., Özdemir, F. (2014). “Kuruluş Yeri Seçiminde Bulanık AHS-VIKOR Yaklaşımın Kullanımı: Otel Sektöründe Bir Uygulama”, International Journal of Economic and Administrative Studies, 7(13): 93-114.
• ARSLAN, A. “Türkiye’nin Dış Turistik Tanıtımının Turizm Talebine Etkisi: 2001-2012 Dönemi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1): 181-192.
• ATAY, L., Özdağoğlu, A. (2008). “Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) Yöntemiyle Tedarikçi Seçimini Etkileyen Faktörlerin Önem Düzeylerinin Belirlenmesi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma”, Seyahat ve Turizm Araştırmaları Dergisi,Güz Dönemi, 38-61.
• AYDIN, A., Darıcı, B., Taşçı, M. (2015). “Uluslar arası Turizm Talebini Etkileyen ekonomik Faktörler:Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 45: 143-177.
• BAHAR, O., Kozak, M. (2008). Turizm Ekonomisi, Detay Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara.
• CHEN, F., H., Hsu, T., S., Tzeng, G., H. (2011). “A Balanced Scorecard Approach to Establish a Performance Evaluation and Relationship Model for Hot Spring Hotels based on a Hybrid MCDM Model Combining DEMATEL and ANP”, International Journal of Hospitality Management, 30: 908– 932.
• ÇAKIR, S., Perçin, S. (2013). “AB Ülkelerinde Bütünleşik Entropi Ağırlık-TOPSIS Yöntemleriyle ARGE Performanslarının Ölçülmesi”, Uludağ Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, XXXII (1): 77-95
• DAVRAS, G., M., Karaatlı, M. (2014). Otel İşletmelerinde Tedarikçi Seçimi Sürecinde AHP ve BAHP Yöntemlerinin Uygulanması, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(1): 87-112.
• DOĞAN, N., Ö., Karakuş, Y. (2014). “KFG-AHP Bütünleşik Yöntemi Kullanılarak Turizm Sektöründe Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi :Göreme Açık Hava Müzesi Üzerine Bir Uygulama”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(3): 169-194.
• ECER, F. (2013). “Türkiyede’ki Özel Bankaların Finansal Performanslarının Karşılaştırılması: 2008-2011 Dönemi, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2): 171-189.
• GÜRSAKAL, S. (2015). Karar Verme, Editörler: Mustafa Aytaç ve Necmi Gürsakal, Dora Yayınları, Bursa.
• HUANG, J., H., Peng, K., H., (2012). “Fuzzy Rasch Model in TOPSIS: A New Approach for Generating Fuzzy Numbers to Assess the Competitiveness of the Tourism Industries in Asian Countries”, Tourism Management, 33: 456-465.
• İÇÖZ, O. (2005). Turizm Ekonomisi, Üçüncü Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara.
• KARA, O., Çömlekçi, İ., Kaya, V. (2012). “Turizm Gelirlerinin Çeşitli Makro Ekonomik Göstergeler İle İlişkisi: Türkiye Örneği (1992-2011)”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1): 75-100.
• KARAAATLI, M., Ömürbek, N., Aksoy, E., Karakuzu, H. (2014). “Turizm İşletmeleri İçin AHP Temelli Bulanık Topsis Yöntemi İle Tur Operatörü Seçimi”, Anadolu Üniversitesi Soyal Bilimler Dergisi, 14(2): 53-70.
• KARAATLI, M., Ömürbek, N., Budak İ., Dağ, O. (2015). “Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Yaşanabilir İllerin Sıralanması”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33: 215-228.
• KARAMI, A., Johansson, R. (2014). “Utilization of Multi Attribute Decision Making Techniques to Integrate Automatic and Manual Ranking of Options”, Journal of Information Science and Engineering,, 30: 519-534.
• KURT, G. (2008). “Gri İlişki Çözümlemesi ve Ridit Çözümlemesi Kullanılarak Üniversite Öğrencilerinin Çeşitli Kaygılarının Değrelendirilmesi”, Akademik Bakış, 14, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 1-10
• LEE, W., S., Lin, Y., C. (2011). “Evaluating and Ranking Energy Performance of Office Buildings Using Grey Relational Analysis”, Energy, 36: 2551-2556
• LI, G., Law, R., Vu, H., Q., Rong, J. (2013). “Discovering the Hotel Selection Preferences of Hong Kong in Bound Travelers Using the Choquet Integral”, Tourism Management, 36: 321-330.
• LIN, C., T., Lee, C., Wu, C., S. (2009). “Optimizing a Marketing Expert Decision Process for the Private Hotel”, Expert Systems with Applications, 36: 5613–5619.
• LIU, C., H., Tzeng, G. H., Lee, M.,H. (2012). Improving Tourism Policy Implementation the Use of Hybrid MCDM Models”, Tourism Management, 33: 413-426.
• LIU, C., H., Tzeng, G., H., Lee, M., H., Lee, P., Y. (2013). “Improving Metro-Airport Connection Service for Tourism Development: Using Hybrid MCDM Models”, Tourism Management Perspectives, 6: 95–107.
• MURAT, G., Çelik, N. (2007). “Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi İle Otel İşletmelerinde Hizmet Kalitesini Değerlendirme:Bartın Örneği”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3(6): 1–20.
• OKTAYER, N., Susam, N. (2007). Türkiye’de Turizm Ekonomisi, İstanbul Ticaret Odası, Yayın No:2007-69.
• ROZMAN, C., Potocnic, M., Pazek, K., Borec, A., Majkovic, D., Bohanec, M. (2009). “A Multi-Criteria Assessment of Tourist Farm Service Quality”, Tourism Management, 30: 629–637.
• TANG, C., W., Young, H., T. (2013). “Using Grey Relational Analysis to Determine Wet Chemical Etching Parameters in Through Silicon via Etching Application, Materials Science in Semiconductor Processing, 16. 403–409.
• USTASÜLEYMAN, T., Çelik, P. (2015). “AHS ve Bulanık PROMETHEE Yöntemleriyle Destinasyon Seçimini Etkileyen Faktörlerin Önem Derecesinin Belirlenmesi ve En Uygun Destinasyon Seçimi”, International Journal of Economic and Administrative Studies, Winter, 7(14): 85-102.
• UYGURTÜRK, H., Korkmaz, T. (2015). “Türkiye’deki A Grubu Seyahat Acentalarının Tercih Sıralamasının PROMETHEE Yöntemi ile Belirlenmesi”, Business and Economics Research Journal, 6 (2): 141-155.
• YAĞCI, Ö., (2003). Turizm Ekonomisi, Detay Yayıncılık.
• YAĞCI, Ö., (2007). Turizm Ekonomisi, Detay Yayıncılık, İkinci Baskı.
• ZHANG, H., Gu, C., Gu, L., Zhang, Y. (2011). “The Evaluation of Tourism Destination Competitiveness by TOPSIS & Information Entropy a case in the Yangtze River Delta of China”, Tourism Management, 32: 443-451.