BibTex RIS Kaynak Göster

SOSYAL POLİTİKA BAĞLAMINDA DÜNYADA SAĞLIK POLİTİKALARININ TARİHSEL GELİŞİMİ

Yıl 2016, Cilt: 21 Sayı: 2, 707 - 722, 02.05.2016

Özgür Topkaya

Öz

Sosyal politika; sosyal güvenlik, sosyal adalet ve sosyal refah üzerine kurulu bir disiplindir. Sosyal politikada sağlık konusu; sosyal politikanın temel meselelerini oluşturan nüfus; sosyal refah ve sosyal güvenlik kapsamında değerlendirilmektedir. Dünya genelinde yürütülen sağlık politikaları, tarihsel süreçte çeşitli aşamalardan geçtikten sonra günümüzdeki şeklini almıştır. Sosyal politika bağlamında sağlık konusunun geçmişi; nüfusu sağlıklı ülkelerin güçlü kabul edildiği 16. yy. iktisadi düşüncesi merkantalist döneme kadar uzanmaktadır.  Sosyal politika alanında sağlık anlayışının ilerleyen dönemlerde siyasi, iktisadi ve sosyal şartlara göre farklı aşamalardan geçtiği görülmektedir. Bu çalışmada; betimsel analiz yöntemi kullanılarak, sağlık hizmetlerinin dönüşüm süreci tarihsel perspektiften ve konu  ile ilgili kurumlar üzerinden işlenmektedir. Çalışmanın amacı; geçmişten 2000’li yıllara kadar geçen süreçte, sosyal politikanın herkese sağlıklı bir yaşam sunma amacına uygun olarak, sağlık politikalarında gerçekleşen değişimlerin incelenmesidir. Çalışmada geçen süreç içerisinde Dünya Sağlık Örgütü’nün özellikle genel sağlık üzerine uluslararası standartlar oluşturmada katkı sağladığı ve sağlık sisteminde devletin müdahalesi oranının başta IMF ve Dünya Bankası gibi kuruluşlar ve Neo-liberal politikalar sebebiyle azaldığı vurgulanmaktadır. 2008 Küresel Ekonomik Krizi sonrasında ise sağlığın sosyal belirleyicileri doğrultusunda; toplum içerisinde bireyler arasında ve dünyada ülkeler arasında eşitsizliklerin giderilmesi ile ilgili çalışmaların artması değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Sosyal Politika Sağlık Politikaları Neo-liberalizm Sağlığın Sosyal Belirleyicileri

Kaynakça

  • CHETTY R., Stepner M., Abraham S., Lin S. Scuderi B, Turner N., Bergeror A, Cutler D. (2016). Association Between Income and Life Expectancy in the United States, Clinical Review & Education Special Communication, Journal of American Medical Association, doi:10.1001/jama.2016.4226.
  • DUDA H. Ü. (2008). Uluslararası Örgütler Bağlamında Global Sağlık Politikaları, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
  • ERSÖZ, Halis Yunus (2003). “Doğuşundan Günümüze Sosyal Politika Anlayışı”, Cilt: 53, Sayı:2, İktisat Fakültesi Mecmuası, İstanbul Üniversitesi, ss. 119-143.
  • ESER E. (2006). “Temel Sağlık Hizmetleri ve Sağlığın Geliştirilmesi”, I. Ulusal Sağlığı Geliştirme ve Sağlık Eğitimi Kongresi (Uluslararası Katılımlı), 9-12 Kasım 2006, Muğla Sağlık Yüksekokul, Muğla.
  • GOLDSBROUGH, D. (2007). “Does The IMF Constrain Health Spending in Poor Countries? Evidence and an Agenda for Action”, Report of the Working Group on IMF Programs and Health Spending, Center for Global Development, June.
  • HENDERSON S., ve Petersen, A. (2004). The Commodification of Health Care, Routledge Taylor and Francis Group London and New York, 2004.
  • JONES, Norman Howard (1975). The Scientific Background of the International Sanitary Conferences 1851-1938, World Health Organization, Geneva.
  • LALONDE M. (1981). “A New Perspective on the Health of Canadians”, a Working Document, Government of Canada, Minister of Supply and Services Canada.
  • LIEBENBERG, L., Ungar, M., Ikeda, J. (2015). “Neo-Liberalism and Responsibilisation in the Discourse of Social Service Workers, British Journal of Social Work”, 45, pp. 1006-1021.
  • MARMOT, M., (2007). “Achieving Health Equity: from Root Causes to Fair Outcomes ”, Lancet, 2007, 370, pp. 1153-1163.
  • METİN B., “Yoksulluka Mücadeleye İnsan Hakları Açısından Bakmak: Amartya Sen’in Kapasite (Capability) Yaklaşımı Temelinde Bir Değerlendirme”, Journal of Yaşar University, 2014 9 (36), ss. 6261-6380.
  • METİN B., Sevim T. A. (2005). Dünya Sağlık Örgütü ve Türkiye ile İlişkileri, SSYB Yayınları, Ankara.
  • ÖNER, C. (2014) “Sağlığın Sosyal Belirleyicileri ve Yaşam Kalitesi İlişkisi”, Türkiye Klinikleri Dergisi, Fam Med-Special, Topics, 5(3), ss. 15-8.
  • PİYAL B. (2006). “Sağlığı Geliştirme ve Sağlık Eğitimi: Kavramsal ve Kuramsal Yaklaşım”, I. Ulusal Sağlığı Geliştirme ve Sağlık Eğitimi Kongresi (Uluslararası Katılımlı), 9- 12 Kasım 2006, Muğla Sağlık Yüksekokulu, Muğla.
  • PEACOCK, M., Bissel, P., Owen, J., (2014). Dependency Denied: Health Inequalities in the Neo-Liberal Era, Social Science and Medicine, Elsevier, Voluma: 118, pp. 173-180.
  • PORTER D., (2005). Health, Civilization and the State, Routledge Taylor and Francis Group, London and New York.
  • RAVINDRAN, S. TK. (2014). “Poverty, Food Security and Universal Access to Sexual and Reproductive Health Services: a Call for Cross-movement Advocacy Against Neoliberal Globalisation, Feature”, Reproductive Health Matters Journal, 22 (43) Doi: 0.1016/S0968-8080(14)43751-0, pp. 14-27.
  • Sağlık Sosyal Yardımlaşma Bakanlığı, (1973). Sağlık Hizmetlerinde 50 Yıl, SSYB Yayınları No: 422, Ankara.
  • SEN K. and Meri K. (1998). “Health Care Reforms and Developing Countries-A Critical Overview”, Intenational Journal of Health Planning and Management, 13, 199-215.
  • SELİM, Sibel; Uysal, Doğan; Eryiğit, Pınar (2014) “Türkiye’de Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Ekonometrik Analizi”, Niğde Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Ekim 2014, Cilt 7, Sayı 3, ss. 13-24.
  • SCHULTZ, Paul T. (2009), “Population and Health Policies”, Economic Growth Center, Yale University, Center Discussion Paper, No: 974, pp. 1-85.
  • ŞENKAL, Abdulkadir, Doğan Mahmut (2012). “Sosyal Politika ve Sosyal Haklar; Vatandaşlık Haklarının Yeniden Kavramsallaştırılması Arayışı”, Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:9, Sayı, 17, s. 63-80.
  • ŞENKAL, Abdulkadir (2003). “Sosyal Politikanın Dönüşümü ve Sivil Toplum Örgütleri”, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Sayı: 45,ss. 97-123.
  • STUCKLER D., Basu S., Suhrcke M., Coutts A., McKee M., “The Public Health Effect of Economic Crises and Alternative Policy Responses in Europe: An Empirical Analysis”, The Lancet, July 8th, 2009, DOI: 10.1016/S01406376(09)61124-7, pp. 315-323.
  • The Economist. (2009). “The World Bank and Global Health, Promising to Try Harder”, The Economist, April 30th.
  • Thomson Reuters Foundation News. (2009). “Watchdog Gives World Bank Mixed Review on Health”, Reuters Haber Ajansı, Erişim Tarihi: 5 Haziran 2009. (http://www.alertnet.org/thenews/newsdesk/N30259103.htm)
  • United Nations, World Population Prospects. (2015). Revision, Key Findings and Advance Tables, Department of Economic and Social Affairs.
  • World Health Organization, Backgrounder 3 Key Concepts, Erişim Tarihi: 21 Kasım 2015, http://www.who.int/social_determinants/final_report/key_concepts_en.pdf?ua=1
  • World Health Organization, Member States, Erişim Tarihi: 22 Ekim 2015. http://www.who.int/whr/previous/en
  • World Health Organization, World Health Statistics 2015, ISBN: 978 92 4 156488 5.
  • World Health Organization. (2012). The New European Policy for Health-Health 2020, Policy Framework and Strategy, Draft 2, World Health Organization Regional Office for Europe, Denmark, pp.1-183.
  • World Health Organization, World Health Statistics 2011, ISBN: 978 92 4 1564199, pp.135- 136.
  • World Health Organization. (2011) Rio Political Declaration on Social Determinants of Health, Rio de Janeiro, Brazil, 21 October, 2011, Erişim Tarihi: 21 Kasım 2015, http://www.who.int/sdhconference/declaration/Rio_political_declaration.pdf.
  • World Health Organization, , Erişim Tarihi: 19 Mayıs 2009, http://www.searo.who.int/ EN/Section1243/Section1310/Section1343/Section1344/Section1355_5310.htm
  • World Health Organization (2008). Closing the Gap in a Generation, Commission on Social Determinants of Health, Geneva.
  • World Health Organization (2006). Constitution, Basic Documents, Forty-Fifth Edition, Supplement, October 2006, pp. 1-18. Erişim Tarihi: 17 Nisan 2014 (http://www.who.int/governance /eb/who_constitution_en.pdf).
  • World Health Organization. (2002). Summary Measures of Population Health, Concepts, Ethics, Measurement and Applications, Edited by: Christopher J.L. ve diğ., , s. 1.
  • World Health Organization. (2000), World Healht Report 2000, s. 3.
  • World Health Organization. (1986). Ottawa Charter for Health Promotion, First International Conference on Health Promotion, Ottowa, 21 November 1986, WHO/HPR/HEP/95.1.1986.
  • World Health Organization. (1978). Alma-Ata Deklarasyonu, International Conference on Primary Health Care, Alma-Ata, USSR, 6-12 September 1978, s. 1.http://www.who.int/ hpr/NPH/docs/ declaratio n_almaata.pdf.
  • World Health Organization (1968). The Second Ten Years of the World Health Organization (1958-1967), Geneva, 1968.
  • World Health Organization. (1958). The First Ten Years of World Health Organization, Geneva.
  • International Monetary Fund, Erişim Tarihi: 19 Mayıs 2009, http://www.imf.org/external/ about/histcoop.htm
  • International Monetary Fund, Erişim Tarihi: 20 Mayıs 2009, http://www.imf.org/external/np/ speeches/2007/090707a.htm Erişim tarihi: 20 Mayıs 2009.
  • World Bank, International Bank for Reconstruction and Development, Erişim Tarihi: 21 Ekim 2015, http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/ EXTABOUTUS/ EXTIBRD/ 0,,menuPK:3046081~pagePK:64168427 ~piPK:64168435~theSiteP K: 3046012,00.html
  • World Bank, International Development Association (IDA), Erişim Tarihi: 21 Ekim 2015, http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/EXTABOUTUS/IDA/0,,menuP K:51235940~pagePK:118644~piPK:51236156~theSitePK:73154,00.html.
  • www.roteskreuz.at, History of Red Cross, Erişim Tarihi: 16 Ekim 2015, .https://www.roteskreuz.at/fileadmin/user_upload/PDF/Austrian_Red_Cross/RC_ History.pdf,

Yıl 2016, Cilt: 21 Sayı: 2, 707 - 722, 02.05.2016

Özgür Topkaya

Öz

Kaynakça

  • CHETTY R., Stepner M., Abraham S., Lin S. Scuderi B, Turner N., Bergeror A, Cutler D. (2016). Association Between Income and Life Expectancy in the United States, Clinical Review & Education Special Communication, Journal of American Medical Association, doi:10.1001/jama.2016.4226.
  • DUDA H. Ü. (2008). Uluslararası Örgütler Bağlamında Global Sağlık Politikaları, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
  • ERSÖZ, Halis Yunus (2003). “Doğuşundan Günümüze Sosyal Politika Anlayışı”, Cilt: 53, Sayı:2, İktisat Fakültesi Mecmuası, İstanbul Üniversitesi, ss. 119-143.
  • ESER E. (2006). “Temel Sağlık Hizmetleri ve Sağlığın Geliştirilmesi”, I. Ulusal Sağlığı Geliştirme ve Sağlık Eğitimi Kongresi (Uluslararası Katılımlı), 9-12 Kasım 2006, Muğla Sağlık Yüksekokul, Muğla.
  • GOLDSBROUGH, D. (2007). “Does The IMF Constrain Health Spending in Poor Countries? Evidence and an Agenda for Action”, Report of the Working Group on IMF Programs and Health Spending, Center for Global Development, June.
  • HENDERSON S., ve Petersen, A. (2004). The Commodification of Health Care, Routledge Taylor and Francis Group London and New York, 2004.
  • JONES, Norman Howard (1975). The Scientific Background of the International Sanitary Conferences 1851-1938, World Health Organization, Geneva.
  • LALONDE M. (1981). “A New Perspective on the Health of Canadians”, a Working Document, Government of Canada, Minister of Supply and Services Canada.
  • LIEBENBERG, L., Ungar, M., Ikeda, J. (2015). “Neo-Liberalism and Responsibilisation in the Discourse of Social Service Workers, British Journal of Social Work”, 45, pp. 1006-1021.
  • MARMOT, M., (2007). “Achieving Health Equity: from Root Causes to Fair Outcomes ”, Lancet, 2007, 370, pp. 1153-1163.
  • METİN B., “Yoksulluka Mücadeleye İnsan Hakları Açısından Bakmak: Amartya Sen’in Kapasite (Capability) Yaklaşımı Temelinde Bir Değerlendirme”, Journal of Yaşar University, 2014 9 (36), ss. 6261-6380.
  • METİN B., Sevim T. A. (2005). Dünya Sağlık Örgütü ve Türkiye ile İlişkileri, SSYB Yayınları, Ankara.
  • ÖNER, C. (2014) “Sağlığın Sosyal Belirleyicileri ve Yaşam Kalitesi İlişkisi”, Türkiye Klinikleri Dergisi, Fam Med-Special, Topics, 5(3), ss. 15-8.
  • PİYAL B. (2006). “Sağlığı Geliştirme ve Sağlık Eğitimi: Kavramsal ve Kuramsal Yaklaşım”, I. Ulusal Sağlığı Geliştirme ve Sağlık Eğitimi Kongresi (Uluslararası Katılımlı), 9- 12 Kasım 2006, Muğla Sağlık Yüksekokulu, Muğla.
  • PEACOCK, M., Bissel, P., Owen, J., (2014). Dependency Denied: Health Inequalities in the Neo-Liberal Era, Social Science and Medicine, Elsevier, Voluma: 118, pp. 173-180.
  • PORTER D., (2005). Health, Civilization and the State, Routledge Taylor and Francis Group, London and New York.
  • RAVINDRAN, S. TK. (2014). “Poverty, Food Security and Universal Access to Sexual and Reproductive Health Services: a Call for Cross-movement Advocacy Against Neoliberal Globalisation, Feature”, Reproductive Health Matters Journal, 22 (43) Doi: 0.1016/S0968-8080(14)43751-0, pp. 14-27.
  • Sağlık Sosyal Yardımlaşma Bakanlığı, (1973). Sağlık Hizmetlerinde 50 Yıl, SSYB Yayınları No: 422, Ankara.
  • SEN K. and Meri K. (1998). “Health Care Reforms and Developing Countries-A Critical Overview”, Intenational Journal of Health Planning and Management, 13, 199-215.
  • SELİM, Sibel; Uysal, Doğan; Eryiğit, Pınar (2014) “Türkiye’de Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Ekonometrik Analizi”, Niğde Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Ekim 2014, Cilt 7, Sayı 3, ss. 13-24.
  • SCHULTZ, Paul T. (2009), “Population and Health Policies”, Economic Growth Center, Yale University, Center Discussion Paper, No: 974, pp. 1-85.
  • ŞENKAL, Abdulkadir, Doğan Mahmut (2012). “Sosyal Politika ve Sosyal Haklar; Vatandaşlık Haklarının Yeniden Kavramsallaştırılması Arayışı”, Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:9, Sayı, 17, s. 63-80.
  • ŞENKAL, Abdulkadir (2003). “Sosyal Politikanın Dönüşümü ve Sivil Toplum Örgütleri”, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Sayı: 45,ss. 97-123.
  • STUCKLER D., Basu S., Suhrcke M., Coutts A., McKee M., “The Public Health Effect of Economic Crises and Alternative Policy Responses in Europe: An Empirical Analysis”, The Lancet, July 8th, 2009, DOI: 10.1016/S01406376(09)61124-7, pp. 315-323.
  • The Economist. (2009). “The World Bank and Global Health, Promising to Try Harder”, The Economist, April 30th.
  • Thomson Reuters Foundation News. (2009). “Watchdog Gives World Bank Mixed Review on Health”, Reuters Haber Ajansı, Erişim Tarihi: 5 Haziran 2009. (http://www.alertnet.org/thenews/newsdesk/N30259103.htm)
  • United Nations, World Population Prospects. (2015). Revision, Key Findings and Advance Tables, Department of Economic and Social Affairs.
  • World Health Organization, Backgrounder 3 Key Concepts, Erişim Tarihi: 21 Kasım 2015, http://www.who.int/social_determinants/final_report/key_concepts_en.pdf?ua=1
  • World Health Organization, Member States, Erişim Tarihi: 22 Ekim 2015. http://www.who.int/whr/previous/en
  • World Health Organization, World Health Statistics 2015, ISBN: 978 92 4 156488 5.
  • World Health Organization. (2012). The New European Policy for Health-Health 2020, Policy Framework and Strategy, Draft 2, World Health Organization Regional Office for Europe, Denmark, pp.1-183.
  • World Health Organization, World Health Statistics 2011, ISBN: 978 92 4 1564199, pp.135- 136.
  • World Health Organization. (2011) Rio Political Declaration on Social Determinants of Health, Rio de Janeiro, Brazil, 21 October, 2011, Erişim Tarihi: 21 Kasım 2015, http://www.who.int/sdhconference/declaration/Rio_political_declaration.pdf.
  • World Health Organization, , Erişim Tarihi: 19 Mayıs 2009, http://www.searo.who.int/ EN/Section1243/Section1310/Section1343/Section1344/Section1355_5310.htm
  • World Health Organization (2008). Closing the Gap in a Generation, Commission on Social Determinants of Health, Geneva.
  • World Health Organization (2006). Constitution, Basic Documents, Forty-Fifth Edition, Supplement, October 2006, pp. 1-18. Erişim Tarihi: 17 Nisan 2014 (http://www.who.int/governance /eb/who_constitution_en.pdf).
  • World Health Organization. (2002). Summary Measures of Population Health, Concepts, Ethics, Measurement and Applications, Edited by: Christopher J.L. ve diğ., , s. 1.
  • World Health Organization. (2000), World Healht Report 2000, s. 3.
  • World Health Organization. (1986). Ottawa Charter for Health Promotion, First International Conference on Health Promotion, Ottowa, 21 November 1986, WHO/HPR/HEP/95.1.1986.
  • World Health Organization. (1978). Alma-Ata Deklarasyonu, International Conference on Primary Health Care, Alma-Ata, USSR, 6-12 September 1978, s. 1.http://www.who.int/ hpr/NPH/docs/ declaratio n_almaata.pdf.
  • World Health Organization (1968). The Second Ten Years of the World Health Organization (1958-1967), Geneva, 1968.
  • World Health Organization. (1958). The First Ten Years of World Health Organization, Geneva.
  • International Monetary Fund, Erişim Tarihi: 19 Mayıs 2009, http://www.imf.org/external/ about/histcoop.htm
  • International Monetary Fund, Erişim Tarihi: 20 Mayıs 2009, http://www.imf.org/external/np/ speeches/2007/090707a.htm Erişim tarihi: 20 Mayıs 2009.
  • World Bank, International Bank for Reconstruction and Development, Erişim Tarihi: 21 Ekim 2015, http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/ EXTABOUTUS/ EXTIBRD/ 0,,menuPK:3046081~pagePK:64168427 ~piPK:64168435~theSiteP K: 3046012,00.html
  • World Bank, International Development Association (IDA), Erişim Tarihi: 21 Ekim 2015, http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/EXTABOUTUS/IDA/0,,menuP K:51235940~pagePK:118644~piPK:51236156~theSitePK:73154,00.html.
  • www.roteskreuz.at, History of Red Cross, Erişim Tarihi: 16 Ekim 2015, .https://www.roteskreuz.at/fileadmin/user_upload/PDF/Austrian_Red_Cross/RC_ History.pdf,
Toplam 47 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Özgür Topkaya

Yayımlanma Tarihi 2 Mayıs 2016
Yayımlandığı Sayı Yıl 2016 Cilt: 21 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Topkaya, Ö. (2016). SOSYAL POLİTİKA BAĞLAMINDA DÜNYADA SAĞLIK POLİTİKALARININ TARİHSEL GELİŞİMİ. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 707-722.