DEBT ETHICS AND THE EXTERNAL DEBTS IN THE OTTOMAN STATE IN THE PERSPECTIVE OF DEBT ETHICS

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: 2, 379 - 405, 30.04.2017

Tekin Akdemir Şahin Yeşilyurt

Öz

After the global crisis, ethical dimension of public finance has become a matter of growing importance each passing day. In connection with the numerous problems related to public debts, such as debt defaults, unsustainable levels of public debts or unethical assessments of credit rating agencies, the role of the ethical issues related to public debt have been discussed more specifically. In these discussions, it was brought into question whether debt default was ethical as well as whether the institutional arrangements for public debt were adequate. For this purpose, many researchers have examined past debt defaults and crises to provide an insight on how public debt can be restructured. In order to carry out effective debt management and prevent debt defaults, the development of ethical codes concerning public debt with the importance of well-conceived institutional legislation were emphasized in these studies. In the context of the increasing importance of ethical issues in public debt, the relationship between public debt and ethics, in terms of Ottomans’external debt, was evaluated in this study. In the scope of the study, the unethical aspects of Ottoman external debt were emphasized.

Anahtar Kelimeler

Ethics, Public Debt, Public Debt Ethics, Ottoman Public Debt, Ottoman External Debts

BORÇ ETİĞİ VE BORÇ ETİĞİ PERSPEKTİFİNDEN OSMANLI DEVLETİ’NDE DIŞ BORÇLAR

Öz

Global krizden sonra, kamu maliyesinin etik boyutu önemi her geçen gün daha da artan bir konu haline gelmiştir. Borç ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilememesi, kamu borçlarının sürdürülemez düzeyi ve kredi değerlendirme kuruluşlarının etik olmayan değerlendirmeleri gibi bir dizi sorunla bağlantılı olarak, kamu borcuyla ilgili etik konuların rolü spesifik olarak tartışılır olmuştur. Bu tartışmalarda borç ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilmemesinin etik olup olmadığı ve kamu borcuna ilişkin kurumsal düzenlemelerin yeterli olup olmadığı sorusu gündeme getirilmiştir. Bu amaçla, birçok araştırmacı kamu borcunun nasıl yeniden yapılandırılacağına dair bir fikir edinmek için geçmiş borç geri ödememe uygulamalarını ve krizlerini incelemişlerdir. Etkili borç yönetimini gerçekleştirmek ve borçların geri ödenmesini sağlamak için, bu çalışmalarda iyi tasarlanmış kurumsal mevzuatın önemi ile kamu borcuna ilişkin etik kodların geliştirilmesi vurgulanmıştır. Kamu borcunda etik konuların artan önemi bağlamında, bu çalışmada, kamu borçları ve etik arasındaki ilişki, Osmanlı’da dış borçlar açısından değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamında Osmanlı dış borçlarının etik olmayan yönlerine vurgu yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Etik, Kamu Borcu, Kamu Borcu Etiği, Osmanlı Kamu Borcu, Osmanlı Dış Borçları

Kaynakça

• AÇBA, S. (2004). Osmanlı Devleti’nin Dış Borçlanması, Vadi Yayınları, Ankara.
• AKAR, Ş. K. (2001). “Osmanlı Devleti’nde Kısa ve Uzun Vadeli İç Borçlanmanın Gelişimi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, C. 51, S. 2, 99-124.
• AKDOĞAN, A. (2003). Kamu Maliyesi, 9. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.
• AKGÜNDÜZ, A. ve Öztürk, S. (1999). Bilinmeyen Osmanlı, Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul.
• ALVEY, J. E. (2011). “James M. Buchanan on the Ethics of Public Debt and Default”, Journal of Markets & Morality, 14(1), ss. 85-101.
• AYDIN, İ. H. (2011). “Seküler Ahlak Bağlamında Din-Ahlak İlişkisi”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 35, ss. 1-23.
• BARKAN, Ö. L. (1955). “Osmanlı İmparatorluğu Bütçelerine Dair Notlar”, İstanbul Üniversite İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt 17, Sayı 1-4, s. 193-224.
• BRENNAN, G. and EUSEPI, G.(2001). “The Dubious Ethics Of Debt Default, Rome”, September 2001, 1-16., http://www.siepweb.it/siep/oldDoc/wp/086.pdf., 09.12.2016.
• BRYNJOLFSSON, E. and MCAFEE, A. (2014). The Second Machine Age:Work, Progress, and Prosperity in a Time of Brilliant Technologies, W. W. Norton & Company, London.
• BUCHANAN, J. M. (1999). Public Principles of Public Debt, Liberty Fund Inc, Indianapolis.
• CLAASSEN, R. (2015). “Financial Crisis and the Ethics of Moral Hazard”, Social Theory and Practice, Volume 41, Issue 3, July 2015, 527-551.
• CECCHETTI, S. G. and SCHOENHOLTZ, K. L. (2015). Money, Banking, and Financial Markets, 4th Edition, McGraw-Hill Education.
• ÇAKIR, Ç. (2012). Tanzimat Dönemi Osmanlı Maliyesi, 2. Baskı, Küre Yayınları, İstanbul.
• ÇAĞRICI, M. (1989). “Ahlak”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 2, İstanbul, 1-9.
• ÇİLİNGİR, L. (2014). “Din mi Ahlak mı?”, International Journal of Science Culture and Sport, 711-720.
• DABROWSKI, M. (2014). Factors Determining a ‘Safe’ Level of Public Debt”, Warsaw — Moscow, February-March, 2014.
• DIMITRIU, C. (2015). “Are States Entitled to Default on the Sovereign Debts Incurred by Governments in the Past”, Ethical Perspectives, 22(3), 369-393.
• DYSON, K. (2014). States, Debt, and Power: 'Saints' and 'Sinners' in European History and Integration, Oxford University Press New York, 2014.
• EN-NEDŞE, R. Ş. (2011). Sultan II. Abdülhamid ve Filistin, Tercüme Necmeddin Gevri, Eşik Yayınları, İstanbul.
• ERDEM, M. (2015). Devlet Borçları, 6. Baskı, Ekin Yayınları, Bursa.
• FARINHA, R. ve REINERT, T.(2016). “An Ethical Approach to Public Debts: The Need for a Global Discussion”, http://cadtm.org/IMG/pdf/Farinha_and_Reinert_2015_Ethics_Public_Debts.pdf, 14.04.2016.
• FAROQHI, S. (2013). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, Çev., Ercan Ertürk, 2. Baskı, Türk Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
• FRANKLIN, A. L. ve RAADSCHELDERS, J. C.N. (2004). “Ethics in Local Government Budgeting: Is There A Gap Between Theory and Practice?”, Public Administration Quarterly, 27(3-4), 456-490.
• FRIEDMAN, M. ve FRIEDMAN, R. (1980). Free to Choose: A Personal Statement, London.
• GENÇ, M. ve ÖZVAR, E. (2006). Osmanlı Maliyesi Kurumlar ve Bütçeler 2, Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi, İstanbul.
• GENÇ, M. (2013). Osmanlı İmparatorluğunda Devlet ve Ekonomi, 9. Basım, Ötüken Yayınları, İstanbul.
• GILMAN, S. C. (2005). Ethics Codes and Codes of Conduct as Tools for Promoting An Ethical and Professinal Public Service:Comparative Successes and Lessons, Work Bank, Washington.
• GÜLAN, A. (1995). “Borcunu Ödemeyen Devlete Karşı Ne Yapılabilir?”, İdare Hukuk ve İlimleri Dergisi, 16(1), 22-29.
• GÜRAN, T. (1989). Tanzimat Döneminde Osmanlı Maliyesi: Bütçeler ve Hazine Hesapları (1841-1861), Türk Tarih Kurumu Yayınları, XXV. Dizi, Sayı 8, Ankara.
• GÜRSEL, S. (1985). Osmanlı Dış Borçları, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, İstanbul.
• HERMAN, B. (2006). “The Players In The Game Of Sovereign Debt Background note for the Ethics and Debt Project”, Background note for the Ethics and Debt Project, Carnegie Council.on Ethics and International Affairs, 1-31.
• HOWSE, R. (2007). “The Concept of Odious Debt in Public International Law”, UNCTAD Discussion Papers, No:185, Geneva, 1-33.
• İYİ, S. (2011). “Etik Nedir?”, Etik, (Ed. İoanna Kuçuradi ve Demet Taşdelen), Açıköğretim Fakültesi Yayını, No: 1353, Eskişehir.
• JUST, R. E., HUETH, D. L., and SCHMITZ, A. (2004). The Welfare Economics of Public Policy: A Practical Approach to Project and Policy Evaluation, Edward Elgar Publishing Limited, Cheltenham, 2004.
• KARAKURT, B. (2016). “Küresel Krizin Etkilerini Azaltmada Mali Yönetişimin Rolü: BRİCS Ülkeleri Örneği”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 12, Yıl 12, Sayı 2, 185-212.
• KARAKURT, B., ve AKDEMİR, T. (2016), “Küresel Finansal Krizinin Devlet Borçlarına Etkisi: Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler Açısından Bir Değerlendirme”, Sosyoekonomi, Vol. 24(29), 225-255.
• KARAL, E. Z. (2007). Osmanlı Tarihi, Islahat Fermanı Devri (1856-1961), VI. Cilt, Baskı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• KARAMAN, K., ve PAMUK, Ş. (2009). “Osmanlı Bütçeleri ve Mali Yapının Evrimi”, Toplumsal Tarih, Sayı 191, 26-33.
• KARAMURSAL, Z. (1989). Osmanlı Mali Tarihi Hakkında Tetkikler, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• KASABA, R. (1993). Osmanlı İmparatorluğu ve Dünya Ekonomisi: On Dokuzuncu Yüzyıl, Belge Yayınları Bilim Dizisi, İstanbul.
• KAZGAN, H. (1985). “Düyun-ı Umumiye”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 3, İletişim Yayınları, İstanbul.
• KEYDER, Ç. (1985). “Osmanlı Devleti ve Dünya Ekonomik Sistemi”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 3, İletişim Yayınları, İstanbul.
• KIRAY, E. (2010). Osmanlı’da Ekonomik Yapı ve Dış Borçlar, 4. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul.
• KOLERKILIÇ, E. (1958). Osmanlı İmparatorluğunda Para, Doğuş Matbaası, Ankara.
• LEMIEUX, P. (2013), The Public Debt Problem: a Comprehensive Guide, Palgrave Macmillan, January 2013.
• MOHAMED, A., MALİKA, S., ve HAFSA, L. (2016). “The Ethical Dimension in the New Public Management: Revisiting the Theory of Accountability, the Case of Public Finances in Morocco”. European Scientific Journal, European Scientific Journal, 12(31), 440-447.
• NELSON, J. A.(2009). “Ethics, Evidence and International Debt”, Economics Faculty Publication Series.Paper 34, the Economics at ScholarWorks at University of Massachusetts Boston, 1-22.
• NORENZAYAN, A. (2014). “Does Religion Make People Moral”, Behaviour, Volume 151, 365-384.
• ÖZDEMİR, B. (2010). Osmanlı Devleti Dış Borçları, T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayın No: 2010/403, Ankara.
• PAMUK, Ş. (2003). A Monetary History of the Ottoman Empire, Canbridge Universty Press, Cambridge.
• PAMUK, Ş. (2006). “Osmanlı Devletinin İç Borçlanma Kurumlarının Evrimi”, Osmanlı Maliyesi Kurumlar ve Bütçeler 1 (Hazırlayanlar: Mehmet Genç ve Erol Özvar), Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi, İstanbul.
• PAMUK, Ş. (2011). Osmanlı-Türkiye İktisadi Tarihi: 1500-1914, 7. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul.
• PAMUK, Ş. (2012). Osmanlı İmparatorluğunda Paranın Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 5. Baskı, İstanbul.
• PAMUK, Ş (2013). Osmanlı Ekonomisi ve Kurumları: Seçme Eserleri I, 4. Baskı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• PARVUS, E. (2014). Türkiye’nin Can Damarı: Devlet-i Osmaniye’nin Borçları ve Islahı, Haz. Filiz Dığıroğlu, Taş Mektep Yayınları, İstanbul.
• PEHLİVAN, O. (2014; Kamu Maliyesi, Celepler Matbaacılık, Trabzon.
• POPA, C.-I. (2013). “Political Meanings of Public Debt”, European Journal of Science and Theology, 9(2), 137-146.
• SAĞLAM, M. H. (2014). Osmanlı Borç Yönetimi: Düyun-ı Umumiyye, Cilt 1, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
• SAHİLLİOĞLU, H. (1967). “Sıvış Yılı Buhranları”, İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt 27, Sayı 1-2, 75-111.
• SHAW, S. J., ve SHAW, E.K. (2002). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey, Cilt II: Reform Revolution, and Republic: The Rise of Modern Turkey, 1808-1975, Cambridge University Press, New York.
• SHAW, S. (1985). “Tanzimat’tan Sonra Osmanlı Vergi Sistemi”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 4, İletişim Yayınları, İstanbul.
• SKOUSEN, M. (2011). İktisadi Düşünce Tarihi Modern İktisadın İnşası, (Çev: Mustafa Acar vd.), 4. Baskı, Liberte Yayınları, Ankara.
• ŞEKER, M. (2007). “Osmanlı Devletinde Mali Bunalım ve İlk Dış Borçlanma”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 8, Sayı 2, 115-134.
• ŞEN, H. ve SAĞBAŞ, İ. (2016). Vergi Teorisi ve Politikası, 2. Baskı, Kalkan Offset, Ankara.
• TABAKOĞLU, A. (2005). İktisat Tarihi Toplu Makaleler I, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
• TABAKOĞLU, A. (2006). “Osmanlı Devletinin İç Hazinesi”, Osmanlı Maliyesi Kurumlar ve Bütçeler 1 (Hazırlayanlar: Mehmet Genç ve Erol Özvar), Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi, İstanbul.
• TABAKOĞLU, A. (2016). Osmanlı Mali Tarihi, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• TEULON, F. (2014). “Ethics, Moral Philosophy and Economics”, IPAG Working Paper, WP No: 2014-288, Paris, 3-11, http://www.ipagcn.com/wp-content/uploads/recherche/WP/IPAG_WP_2014_288.pdf, 11.12.2016.
• TUNÇAY, M. (2008). Aydınlanma, Etik ve Ahlak, Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi, İstanbul.
• TUNCER, A.Ç (2015). Sovereign Debt and International Financial Control: The Middle East and the Balkans, 1870-1912, Palgrave Macmillan.
• ULUSOY, A. (2012). Devlet Borçlanması, Celepler Matbaacılık, Trabzon.
• UNCTAD (2012), Principles on Promoting Responsible Sovereign Lending and Borrowing, UNCTAD Project on Promoting Responsible Sovereign Lending and Borrowing , January 2012.
• UYSAL, E. (2005). “Dindarlığın Ahlâkî Temeli Üzerine Bazı Düşünceler”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 14, Sayı 1, 41-59.
• YAVUZ, A. (2009). “Başlangıcından Bugüne Türkiye’nin Borçlanma Serüveni: Durum ve Beklentiler”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 20, 203-226.
• YEŞİLYURT, Ş. ve CURAL, M (2015). “Osmanlı İmparatorluğu’nda Bütçe Dengesinin Gelişimi: 1643-1918”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 159-175.
• YILMAZ, F. (1999). “Sonuçları Açısından Osmanlı Dış Borçları”, Osmanlı Ansiklopedisi, Cilt 3, (Editörler, Kemal Çiçek ve Cem Oğuz), Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 415-430.