İÇGÜDÜSEL SATIN ALMA ve DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER İLE İLİŞKİSİ: TEKNOLOJİ VE GİYİM ÜRÜNLERİNDE KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: 3, 769 - 783, 30.07.2017

Buket Özoğlu , Prof. Dr. Hasan Bülbül

Öz

Bu çalışmanın amacı değişen tüketici davranışları nedeniyle önemini artıran içgüdüsel satın alma ölçeğini teknoloji ve giyim sektörü için uyarlayarak iki sektör özelinde geçerliliğini ve güvenilirliğini sınamak ve demografik özellikler bakımından içgüdüsel satın alma eğiliminin farklılık gösterip göstermediğini karşılaştırmalı araştırmaktır. Araştırmada mağaza dışında tüketicilerle yüz yüze anket yöntemi kullanılarak 870 adet kullanılabilir veri toplanmıştır. Yürütülen keşifsel ve doğrulayıcı faktör analizi sonuçları içgüdüsel satın alma ölçeğinin iki ürün kategorisinde de tek boyutlu fakat giyim ürünlerinde yedi, teknoloji ürünlerinde dokuz maddeden meydana geldiğini, geçerli ve güvenilir olduğunu göstermiştir. Analizler içgüdüsel satın alma eğiliminin giyim ürünlerinde cinsiyet, medeni durum, yaş ve gelire göre farklılaşmadığını, eğitim düzeyine göre ise farklılaştığını ortaya koymuştur. Teknoloji ürünlerinde ise içgüdüsel satın alma eğiliminin sadece yaşa göre farklılaşmadığını diğer dört faktör bakımından farklılaştığını göstermiştir. Her iki ürün kategorisinde de eğitim düzeyi yükseldikçe içgüdüsel satın alma azalmıştır. Son bölümde uygulayıcılar için öneriler sunulmuştur

Anahtar Kelimeler

İçgüdüsel Satın Alma, Demografik Özellikler, Giyim Ürünü, Teknoloji Ürünü

Destekleyen Kurum

Ömer Halisdemir Üniversitesi Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

Proje Numarası

SOB 2014/06DOKTEP

IMPULSE BUYING AND ITS RELATIONSHIP WITH DEMOGRAPHIC CHARACTERISTICS: A COMPARATIVE ANALYSIS OF TECHNOLOGY AND CLOTHING PRODUCTS

Öz

The aim of this study is to assess the validity and reliability of impulsive buying for technology and clothing sectors by adapting the impulsive buying measure which has become increasingly important due to changing consumer behaviors at these sectors, and to investigate whether the tendency of impulsive buying in terms of demographic characteristics is different or not. Data has been collected by doing the face-to-face survey to the 870 customers outside the stores. The results of the exploratory and confirmatory factor analysis have shown that the impulsive purchase scale is one dimensional in both categories, it is valid and reliable but clothing products has seven items and technology products has nine items. Analyzes have indicated that impulsive buying tendency does not differ according to gender, marital status, age and income for clothing products but it differs according to education level. In the case of technology products, the trend of impulsive tendency differs not only by age but also by the other four factors. In both product categories, impulsive purchase has decreased by education level increase. Recommendations for the practitioners are presented in the last section.

Anahtar Kelimeler

Impulse buying, Demographic features, clothing product, technology product

Proje Numarası

SOB 2014/06DOKTEP

Kaynakça

• AILAWADI, K. L., Neslin, S. A. ve Gedenk, K. (2001). “Pursuing the Value-Conscious Consumer: Store Brands versus National BrandPromotions”,Journal of Marketing, 65(1): 71-89.
• AKTURAN, U. (2010). “Hedonik Tüketim Eğiliminin Plansız Satın Alma İle İlişkisi: Eğilimi Üzerindeki Etkisinin Belirlenmesi”, Öneri, 9(33): 109-116.
• ALAGÖZ, S. B. ve Ekici, N. (2011). “Impulse Purchasing as a Purchasing Behaviour and Research on Karaman”, International Research Journal of Finance and Economics, 66: 172-180.
• AMOS, C., Holmes, G. ve Kenes, W. (2014). “A Meta-analysis of Consumer Impulse Buying”, Journal of Retailing and Consumer Services, 21: 86–97.
• BADGAIYAN, A. ve Verma, A. (2015). “Does Urge to Buy Impulsively Differ from Impulsive Buying Behaviour? Assessing the Impact of Situational Factors”, Journal of Retailing and Consumer Services, 22: 145–157.
• BAGOZZI, R. (1981). “Evaluating Structural Equation Models With Unobservable Variables and Measurement Error a Comment”, Journal of Marketing Research, 18(3): 375–381.
• BEATTY, S. ve Ferrell, M. (1998). “Impulse Buying: Modeling Its Precursors”, Journal of Retailing, 74(2): 169-191.
• BELLENGER, D., Robertson, D. ve Hirschman, E. (1978). “Impulse Buying Varies by Product”, Journal of Advertising Research, 18(6): 15-18.
• CLOVER, V. (1950). “Relative Importance of Impulse-Buying in Retail Store”, The Journal of Marketing: 66-70.
• COBB, C. ve Hoyer, W. (1986). “Planned Versus Impulse Purchase Behavior”, Journal of Retailing, 62(4): 384-409.
• COLEY, A. ve Burgess, B. (2003). “Gender Differences in Cognitive and Affective Impulse Buying”, Journal of Fashion Marketing and Management, 7(3): 282-295.
• ÇABUK, S. ve Güreş, N. (2000). “Satış Tutundurma Yöntemlerinin Tüketici Satın Alma Davranışı Üzerindeki Etkisiyle İlgili Bir Araştırma”, Pazarlama Dünyası.
• D’ANTONI, J. ve Shenson, H. (1973). “Impulse Buying Revisited: A Behavioral Typology”, Journal of Retailing, 49(1): 63-76.
• DITTMAR, H., Beattie, J. ve Friese, S. (1995). “Gender Identity and Material Symbols: Objects and Decision Considerations in Impulse Purchases”, Journal of Economic Psychology, 16: 491-511.
• DEMİRER, Ö. ve Bülbül, H. (2014). “Kamu ve Özel Hastanelerde Hizmet Kalitesi, Hasta Tatmini ve Tercihi Arasındaki İlişki: Karşılaştırmalı Bir Analiz", Amme İdaresi Dergisi, 47(2), 95-119.
• DURSUN, T., Oskaybaş, K. ve Gökmen, C. (2013). “Mağaza Atmosferinin İçgüdüsel Satın Almaya Etkisi ve Hazır Giyim Sektöründe Bir Araştırma”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, 35(2): 233-260, Doi No: 10.14780/iibdergi.201324466.
• DURSUN, T. ve Yener, D. (2014). “İçgüdüsel Satınalma Ölçeklerinin Türk Tüketiciler İçin Uyarlanmasına Yönelik Hazır Giyim Sektöründe Bir Uygulama”, Electronic Journal of Vocational Colleges, Mayıs: 22-31.
• DUARTE, P., Raposo, M. ve Ferraz, M. (2013). “Drivers of Snack Foods Impulse Buying Behaviour Among Young Consumers”, British Food Journal, 115(9): 1233-1254.
• ERKMEN, T. ve Yüksel, C. (2008). “Tüketicilerin Alışveriş Davranış Biçimleri ile Demografik Özelliklerinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Ege Akademik Bakış, 8(2): 683-727.
• FORNELL, C. ve Larcker, D. (1981). “Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error”, Journal of Marketing Research, 18(1): 39–50. GÖDELEK, E. ve Akalın, F. (2008). “Anlık Alışveriş Ölçeği Geliştirmeye İlişkin Ön Çalışma”, 13. Ulusal Pazarlama Kongresi, (s. 228-233). Nevşehir.
• GÜNAY, G. (2012). “Yeni Teknolojilerin Gençlerin Satın Alma Eğilimleri Üzerine Etkisi”, Akademik Bakış Dergisi (29): 1-20.
• HAIR, J., Andreson, R., Tahtam, R. ve Black, W. (1998). Multivariate Data Analysis (Fifth Edition b.). New Jersey: Prentice-Hall International Inc.
• HOYLE, R. (1995). Structural Equation Modeling: Concepts, Issues and Applications. London: Sage Publication Inc.
• HOYLE, R. ve Panter, A. (1995). Writing About Structural Equation Models: Structural Equation Modelling: Concepts, Issues, and Applications. R. Hoyle içinde, Structural Equation Modelling: Concepts, Issues, and Applications. London: Sage Publication Inc.
• JONES, M., Reynolds, K., Weun, S. ve Beatty, S. (2003). “The Product- Specific Nature of Impulse Buying Tendency”, Journal of Business Research, 56: 505– 511.
• KACEN , J. ve Lee, J. (2002). “The Influence of Culture on Consumer Impulsive Buying Behavior”, Journal of Consumer Psychology, 12(2): 163- 176.
• KACEN, J., Hess, J. ve Walker, D. (2012). “Spontaneous Selection: The Influence of Product and Retailing Factors on Consumer Impulse Purchases”, Journal of Retailing and Consumer Services, 19: 578–588.
• KAVAK, B. (2013). Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları (Tasarım ve Analiz). Ankara: Detay Yayıncılık.
• KLAUS, W. (1998). “Consumption Self-Control by Rationing Purchase Quantities of Virtue and Vice”, Marketing Science, 17 (4): 317-337.
• KOLLAT, D. ve Willett, R. (1967). “Customer Impulse Purchasing Behavior”, Journal of Marketing Research, 4: 21-31.
• KOLLAT, D. ve Willett, R. (1969). Is Impulse Purchasing Really a Useful Concept for Marketing Decisions?”, Journal of Marketing, 33(1): 79-83.
• KURTULUŞ, K. (1981). Pazarlama Araştırmaları. Genişletilmiş 2.Baskı, İstanbul.
• KWON, H. (2002). An Investigation of The Psychosocial and Financial Factors Influencing The Impulse Buying of Sport Team Licensed Merchandise. Ohio: The Ohio State University.
• LEE, J. (2008). Relative and Interaction Effects of Situational and Personal Factors on Impulse Buying. Minnesota: University of Minnesota.
• MARTINEZ, B. ve Kim, S. (2012). “Predicting purchase intention for private sale sites”, Journal of Fashion Marketing and Management, 16(3): 342-365.
• OZEN, H. ve Engizek, N. (2014). “Shopping Online Without Thinking: Being Emotional or Rational?”, Asia Pacific Journal of Marketing and Logistics, 26(1): 78-93.
• OZER, L. ve Gultekin, B. (2015). “Pre- and post-purchase stage in impulse buying: The role of mood and satisfaction”, Journal of Retailing and Consumer Services, 22: 71–76.
• PIRON, F. (1991). “Defining Impulse Purchasing”, Advances in Consumer Research, 18: 509-514.
• POLLAY, R. (1968). “Customer Impulse Purchasing Behavior: A Reexamination”, Journal of Marketing Research, 5(3): 323-325.
• PURI R. (1996). “Measuring and Modifying Consumer Impulsiveness: a Cost–Benefit Accessibility Framework”, Journal of Consumer Psychology, 5(2): 87– 113.
• ROOK, D. (1987). “The Buying Impulse”, Journal of Consumer Research, 14: 189-199.
• ROOK, D. ve Hoch, S. (1985). “Consuming Impulses”, Advances in Consumer Research, 12: 23-27.
• ROOK, D. ve Fisher, R. (1995). “Normative Influences on Impulsive Buying Behavior”, Journal of Consumer Research, 22(December): 305-313.
• SAN-MARTIN, S. ve Lo´pez-Catala´n, B. (2013). “How Can a Mobile Vendor get Satisfied Customers?”, Industrial Management & Data Systems, 113(2): 156-170.
• SCHUMACKER, R. ve Lomax, R. (2004). Beginner’s Guide to Structural Equation Modeling. New Jersey, USA: Lawrence Erlbaum Associates Inc.
• SEKERAN, U. (1992). Research Methods For Business, A Skill Building Approach. John Wiley&Sons Inc.
• VERPLANKEN, B. ve Herabadi, A. (2001). “Individual Differences in Impulse Buying Tendency: Feeeling and no Thinking”, European Journal of Personality, 15: 71-83.
• VERPLANKEN, B., Herabadi, A., Perry, J. ve Silvera, D. (2005).” Consumer Style and Health: The Role of Impulsive Buying in Unhealthy Eating”, Psychology & Health, 20(4): 429-441.
• VİLLİ, B. ve Kayabaşı, A. (2013). “Kozmetik Ürünlerde Kadınların Dürtüsel Satın Alma Davranışlarını Etkileyen Faktörlerin Analizi”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1): 143-165.
• WELLS, W. ve Prensky, D. (1996). Consumer Behavior (First Edition b.). John Wiley & Sons Inc. WEST, C. J. (1951). “Results of Two Years' of Study Into Impulse Buying”, Journal of Marketing(15): 362-363.
• WEUN, S., Jones, M. A. ve Beatty, S.E. (1998). “Development and Validation of the Impulse Buying Tendency Scale”, Psychological Reports, 82(3): 1123-1133.
• WOOD, M.(1998).” Socio-economic Status, Delay of Gratification, and Impulse Buying”, Journal of Economic Psychology. 19(3): 295–320.
• YILDIRIM, H. H. (2011). Tüketicilerin Anlık Satın Alma Davranışlarında Etnik Kökenin Rolü. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• YOUN, S. (2000). The Dimensional Structure of Consumer Buying Impulsivity: Measurement and Validation. Minnesota: University of Minnesota.
• YU, C. ve Bastin, M. (2010). “Hedonic Shopping Value and Impulse Buying Behavior in Transitional Economies: A Symbiosis in the Mainland China Marketplace”, Brand Management, 18(2): 105–114.
• YÜCE, A. ve Güner, K. (2014). “Özgüvenin Anlık Satın Alma Davranışı Üzerindeki Rolünü Belirlemeye Yönelik Bir Uygulama”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(2): 199-217.