EFFECTS ON DETERMINED VARIANTS ON TAX REVENUES: MULTIPLE LINEAR REGRESSION ANALYSIS

Yıl 2018, Cilt: 23 Sayı: 3, 1049 - 1070, 30.07.2018

Recep Karabulut Kudbeddin Şeker

Öz

This study was investigated by multiple linear regression analysis using tax revenues to Turkey in the period 2002-2016 annual relations between variables that are determined by the data analysis of data for Turkey's economy. Firstly, series to be used in the model were applied unit root tests and examined whether they are stationary or not. According to the unit root test results applied to the levels of series, the series is not stationary and contains a unit root problem . For this reason, the secondary differences of the series were taken and it was examined that the secondary differences are stationary. Then Breusch-Godfrey serial correlation LM test, heteroskedasticity test, normal distribution test of model error terms and multiple linear connectivity tests were applied. Tax revenues as dependent variable; gross domestic product ,exchange rate, refunds , total number of taxpayers, inflation rate, export amount and number of taxpayers as independent variables, examined are considered. According to the results of multiple linear regression analysis; While it was obtained significant relationship between tax revenue and gross domestic product, exchange rate, export amount variables, not found significant relationship with total number of taxpayers, inflation rate, refunds back, number of taxpayers examined variables. It can said that the most effective variable on the tax revenue is gross domestic product.

Anahtar Kelimeler

Tax Revenue, Gross Domestic Product, Multiple Linear Regression Analysis

BELİRLENMİŞ DEĞİŞKENLERİN VERGİ GELİRLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: ÇOKLU DOĞRUSAL REGRESYON ANALİZİ

Öz

Bu çalışmada, Türkiye ekonomisi için vergi gelirleri ile Türkiye’de 2002-2016 dönemine ait yıllık verilerle belirlenmiş değişkenler arasındaki ilişkiler çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılarak araştırılmıştır. İlk olarak modelde kullanılacak olan serilerin birim kök testleri yapılmış ve bu serilerin durağan olup olmadığı incelenmiştir. Değişkenlerin seviyelerine uygulanan birim kök test sonuçlarına göre seriler durağan değildir ve birim kök problemi içermektedirler. Bu nedenle serilerin ikincil farkları alınmış ve ikincil farklarının durağan olduğu belirlenmiştir. Daha sonra Breusch- Godfrey serial correlation LM test, heteroskedasite testi, model hata terimlerinin normal dağılım testi ve çoklu doğrusal bağlantı testleri gerçekleştirilmiştir. Bağımlı değişken olarak vergi gelirleri, bağımsız değişkenler olarak gayrisafi yurtiçi hasıla, döviz kuru, yapılan iadeler, toplam mükellef sayısı, enflasyon oranı, ihracat miktarı ve incelenen mükellef sayısı ele alınmıştır. Çoklu doğrusal regresyon analizi sonuçlarına göre; vergi gelirleri ile gayrisafi yurtiçi hasıla, döviz kuru, ihracat miktarı değişkenleri arasında anlamlı ilişkiler elde edilirken; toplam mükellef sayısı, enflasyon oranı, yapılan iadeler ve incelenen mükellef sayısı arasında anlamlı ilişkiler bulunamamıştır. Vergi gelirleri üzerinde en etkili değişkenin gayrisafi yurtiçi hasıla olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Vergi Gelirleri, Gayrisafi Yurtiçi Hasıla, Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi

Kaynakça

• AKBEY, F. (2014). “Türkiye’de Vergi Denetimi ve Gelirleri Üzerine Bir İnceleme”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktsadi ve İdari Bilimler Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(1):63-103.
• AKIN, F. (2009). Sosyal Bilimlerde İstatistik, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• ALTAY, A. (2017). Kamu Maliyesi “Teorisi-Gelişimi-Kapsamı”, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• ARSLAN, B. ve BİNİŞ, M. (2014). “ Vergi Denetiminde Bir Etkinlik Sorunu Olarak Mükellef Seçimi”, 29. Türkiye Maliye Sempozyumu, Antalya, Sakarya Üniversitesi İ.İ.B.F. Maiye Bölümü, 443-462.
• ARI, A. ve ÖNDER, H. (2013). “ Farklı Veri Yapılarında Kullanılabilecek Regresyon Yöntemleri”, Anadolu Tarım Bilim Dergisi, 28(3):168-174.
• BAKIRTAŞ, D. (2012). “Yolsuzluğun Vergi Gelirleri Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği”, Yönetim ve Ekonomi, Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2):87-98.
• BİLDİRİCİ, Z. (1995). Türk Vergi Sistemi, Anadolu Üniversitesi Yayın No:737, Eskişehir.
• BULUTOĞLU, K. (2004). Kamu Ekonomisine Giriş, Batı Türkeli Yayıncılık, İstanbul.
• BÜYÜKUYSAL, M.Ç, ve ÖZ, İ.İ., (2016). “Çoklu Doğrsusal Bağıntı Varlığında En Küçük Karelere Alternatif Bir Yaklaşım: Ridge Regresyon”, Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6 (2): 110-114.
• ÇAKICI, M., OĞUZHAN, A. ve ÖZDİL, T. (2015). İstatistik, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• DEMİRCAN, E.S. (2003). “Vergilendirmenin Ekonomik Büyüme ve Kalkınmaya Etkisi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21: 97-116.
• DİCKEY, D. ve FULLER, W. (1979). “Distribution of the Estimates for Autoregressive Time Series With a Unit Root”, Journal of the American Statistical Association, 74:427-431.
• DÖKMEN, G. (2012). “Yolsuzlukların Vergi Gelirleri Üzerindeki Etkisi: Dinamik Panel Veri Analizi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1):41-51.
• DURKAYA, M ve CEYLAN S. (2006). “Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme”, Maliye Dergisi,150:79-89.
• EDİZDOĞAN, N. ve ÇELİKKAYA, A. (2012). Vergilerin Ekonomik Analizi, Dora Yayınları, Bursa.
• EKİCİ, M.S. (2009). “Vergi Gelirlerini Etkileyen Ekonomik ve Sosyal Faktörler”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(30):200-223.
• ERDOĞAN, A.(2016). “ Türkiye’nin İhracatını Etkileyen Faktörler: Çoklu Regresyon Analizi”, Social Sciences Research Journal, 5(2):1-8.
• EROĞLU, A. (2018). “ Vergileme Kapasitesini Belirleyen Faktörler ve Türkiye’de Vergi Aflarının Vergi Gelirlerine Etkisi”, İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 3(5):56-69.
• GİRAY, F. (2014). Maliye Tarihi, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• GÖKBEL, D. (2011). Vergiden Kaçınmanın Önlenmesi, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• GÜL E. ve KENAR B. (2009). “AB Ülkeleri ve Türkiye’de Vergi Gelirleri ile Ekonomik Büyüme İlişkisi:1980-2008”, Süleyman Demirel Üniversitesi, 1. Uluslararası Davraz Kongresi, Bildiri Kitabı: 16-26, 24-27 Eylül, Isparta.
• GUJARATI, D. N. (2003). Basic Econometrics, McGraw Hill, Newyork.
• GÜRÜNLÜ ALMA, Ö. ve VUPA, Ö. (2008). “Regresyon Analizinde Kullanılan En Küçük Kareler ve En Küçük Medyan Kareler Yöntemlerinin Karşılaştırılması” Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fen Dergisi (E-Dergi), 3(2):219-229.
• HELHEL, Y. ve DEMİR, Y. (2012). “The Relationship Between Tax Revenue and Economic Growth in Turkey: The Period of 1975-2011”, International Symposium on Sustainable Development, 1(1):32-40.
• KAHRİMAN, H. (2016). “Vergiye Gönüllü Uyum Çerçevesinde Türkiye’de Gelir İdaresinin Organizasyon Yapısı Üzerine Bir Değerlendirme” Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12 (1):229-250.
• KARAKUL, A. (2018). “Türkiye’de Kentlere İlişkin Bazı Göstergelerin Öğrenci Başarısına Etkisinin Çok Değişkenli Doğrusal Regresyon İle Modellenmesi”, ÇOMÜ Uluslararası Sosyal Bilimle Dergisi, 3 (1):53-77.
• KAŞKO, Y. (2007). “Çoklu Bağlantı Durumunda İkili (Binary) Lojistik Regresyon Modelinde Gerçekleşen 1. Tip Hata ve Testin Gücü”, Yüksek Lisan Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara Üniversitesi.
• KESİK, A., BERKSOY, T. ve ŞAHİN, M. (2014). Mali Alan Teori-Uygulama, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• KORKMAZ, T., YILDIZ, B. ve GÖKBULUT, İ. (2010). “Testing the Validity of CAPM in ISE National 100 Index with Panel Data Analysis.” Istanbul University Journal of the School of Business, 39(1):95-105.
• MERCAN, B., GÖKTAŞ, D. ve GÖMLEKSİZ M. (2011).“Ar-Ge Faaliyetleri ve Girişimcilerin İnovasyon Üzerindeki Etkileri: Patent Verileri Üzerinde Bir Uygulama”, Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 7( 2):27-44.
• ÖZMEN, İ. (2016). “Tarihsel Olarak Vergi Gelirlerinin Belirleyicileri ve BRIC-T Üzerine Ekonometrik Bir Analiz”, Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• SERPER, Ö. (2004). Uygulamalı İstatistik 2, Ezgi Kitabevi, Bursa.
• ŞAHİN, M. (2016). “Mükellef Psikolojisi: Teorik Bir İnceleme”, Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, 5(10):52-65.
• ŞEKER, K. (2006). “Türk Vergi Sisteminde Katma Değer Vergisi İstisna ve İadelerin Uluslararası Taşımacılık Uygulaması”, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• TEMİZ, D. (2008). “Türkiye’de Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi:1960-2006 Dönemi”, 2.Ulusal İktisat Kongresi, ss.1-18, 20-22 Şubat 2008, DEÜ İİBF İktisat Bölümü, İzmir.
• TERZİ, H. ve YURTKURAN, S. (2016). “Türkiye’de Dolaylı/Dolaysız Vergi Gelirleri ve GSYH İlişkisi”, Maliye Dergisi, 171:19-33
• TURHAN, S. (1998). Vergi Teorisi ve Politikası, Filiz Kitabevi, İstanbul.
• TÜREN, U., GÖKMEN, Y. ve DİLEK, H. (2011). “ Ekonomik Özgürlük Endeksinin Yurt Dışına Doğrudan Yabancı Yatırım Yapan Türk Sermayesinin Ülke Seçim Kararına Etkisi Var mıdır?”, Maliye Dergisi, 161: 298-32.
• ÜNVER, Ö., GAMGAM H, ve ALTUNKAYNAK, B. (2011). SPSS Uygulamalı Temel İstatistik Yöntemler, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• YERDELEN KAYGIN, C. (2013). “Hisse Senetleri Fiyatını Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi İle İncelenmesi: İmalat Sektörü Üzerine Bir Uygulama”, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.