A LABOR SUPPLY-SIDE RESEARCH ON DISABILITY EMPLOYMENT IN LABOR MARKET: GÜMÜŞHANE EXAMPLE

Yıl 2020, Cilt: 25 Sayı: 1, 89 - 110, 31.01.2020

Mehmet Özaydın Necla İri

Öz

In this study, through interviews with employees with disabilities working in the public and private sector instutions and organizations, where disabled employment is compulsory, is intended to identify the problems faced by the working life of people with disabilities in particular in Gümüşhane and throughout Turkey. In this study, both singular and correlational screening models were used, and 135 disabled individuals were interviewed, 70 in public sector and 65 in private sector, in Gümüşhane province. The data of the study was collected with the help of an interview form prepared by the researcher. The form includes the demographic characteristics of disabled people, their characteristics related to their working life and disability, the problems they face in their working lives and the opinions about the solution of these problems. The data were obtained through face-to- face interviews by the researcher. According to the data obtained, it is found that disabled people working in the private sector have a very low membership to the union and that even though they are close to the union, they refrain from being unionized. In addition, it has been concluded that disabled people find the studies conducted on accessibility and employment inadequate, do not fully know their rights in working life and daily life and generally work in jobs that do not comply with their qualifications.

Anahtar Kelimeler

Disabled, Disadvantaged Group Employment, Working Life

İŞGÜCÜ PİYASASINDA ENGELLİ İSTİHDAMI ÜZERİNE EMEK ARZ YÖNLÜ BİR ARAŞTIRMA: GÜMÜŞHANE ÖRNEĞİ

Öz

Bu çalışmada, engelli istihdamının zorunlu olduğu kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşlarında çalışan engelli bireylerle görüşmeler yapılarak özelde Gümüşhane’de genelde ise Türkiye’de engellilerin çalışma yaşamında karşılaştıkları sorunların tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Tekil ve ilişkisel tarama modeli tipinde olan bu çalışmada Gümüşhane ilinde kamuda 70 özelde 65 toplamda 135 engelli birey ile görüşülmüştür. Araştırmanın verileri, araştırmacı tarafından hazırlanan bir görüşme formu yardımıyla toplanmıştır. Formda çalışan engellilerin demografik özellikleri, çalışma yaşamlarına ve engel durumlarına ilişkin özellikleri, çalışma yaşamlarında karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunların çözümüne ilişkin görüş bildirilen sorular yer almaktadır. Veriler, araştırmacı tarafından yüz yüze yapılan görüşmeler yoluyla elde edilmiştir. Elde edilen verilere göre özel sektörde çalışan engellilerin sendikaya üyeliği oldukça düşük seviyede olduğu sendikaya sıcak bakılsa da sendikalı olmaktan çekinildiği bilgisine ulaşılmıştır. Ayrıca engelli bireylerin, erişilebilirlik ve istihdam konularında yapılan çalışmaları yetersiz bulduğu, çalışma yaşamı içerisinde ve gündelik yaşamındaki haklarını tam anlamıyla bilmediği ve genellikle vasfına uymayan işlerde çalıştıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Engelli, Dezavantajlı Grup İstihdamı, Çalışma Yaşamı

Kaynakça

• ALTAN, Ö. Z., (2004). Sosyal Politika. AÖF Yayınları. Eskişehir.
• AYDIN, Y. (1991). Sakatların İstihdamı Hakkında Tüzük Uygulaması Açısından Sakatların Çalışma Sorunlarının İncelenmesi ve Zonguldak Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• AYDINONAT, E, N. (2012). Engelli İstihdamını Arttırmanın Yolları. Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı. Değerlendirme Notu. N201232. http://www.tepav.org.tr/upload/files/133854-0.Engelli_Istihdamini_Artirmanin _Yollari (19.05.2013)BÖİB, (2010). Özürlüler Kanunu ve İlgili Mevzuat Ankara. T.C. Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayınları. Ankara.
• BÜYÜKSAN,Y., F. (2009). Görme Engellilere Yönelik Konuşan Kitaplık Hizmetinin Geliştirilmesi “ Milli Kütüphane Örneği”. Uzmanlık Tezi. T.C Kültür ve Turizm Başkanlığı, Milli Kütüphane Başkanlığı. Ankara.
• ÇALIK, S. (2008). Özürlülüğün Değerlendirilmesinde Mevcut Uygulama ve Yaşanan Sorunlar Işığında Yöntem Arayışı, Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, ICF Sisteminin Uyarlanmasında Eğiticilerin Eğitimi içinde 24-32.
• Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), (1981). Disability Prevention and Rehabilitation, Report of the WHO Expert Committee on Disability Prevention and Rehabilitation, Technical Report Series 668, Geneva.2020
• EKMEKÇİ, Ö., (1987). Yeni Tüzük Hükümleri Uyarınca Sakat İşçi Çalıştırma Yükümü, İstanbul Barosu Dergisi, 4(8), 310-330.
• ERDURGAN, Erbil, F. (2010). Türkiye’de Özürlü Yoksulluğu ve Mücadele politikalarının Değerlendirilmesi: Ankara-Keçiören örneği. 7, 40.
• ERİPEK, S. (2002). Geri Zekalı Çocuklar. Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar Özel Eğitime Giriş (Özsoy, Y., Özyürek, M., Eripek, S.). Karatepe Yayınları. 12. Baskı. Ankara.
• GENÇ, Y. Çat, G. (2013). Engellilerin İstihdamı ve Sosyal İçerme İlişkisi Employment of Disabled People and Social Inclusion Relationship Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries), 8(1).
• KARADUMAN, M., (1988).Türkiye’de Sakatların İstihdamı, İstihdam Dergisi, 8-11.
• ŞAHİN, H. “Engellilik Kimin Sorunu? Bireyin mi, Toplumun mu?”, http://www.ozida.gov.tr/ozveri/ov1/ov1kiminsorunu.html 25 Aralık 2019 tarihinde
• SEYYAR, A. (2006). Özürlülere Adanmış Sosyal Politika Yazıları, Adapazarı Büyükşehir Belediyesi Yayınları, Adapazarı.
• SEYYAR, A. (2008). Sosyal Siyaset Ekseninde Yerel Özürlüler Politikası (Özürlü Dostu Yerel Sosyal Politikalar), Yerel Siyaset, Cilt.27 ,pp.-, ISSN: , DOI.
• ŞAHİNÖZ T. (ed.). Öncel M., Şahinöz S, Eker H. H. ve ark. (2013). Engelli Sağlığı. ISBN: 978-605-87853-1-1. Gümüşhane.
• ŞİŞMAN, Y., Kocabaş F., Yazıcı, B. (2011) Özürlülerin Çalışma Hayatına Katılma Gereği ve Türkiye’de Bu Bağlamda Uygulanan Sosyal Politikaların Genel Bir Değerlendirilmesi –Kota Yönteminin Uygulanmasına İlişkin Bir Eskişehir Örneği, Anadolu Üniversitesi Yayınları. Eskişehir.
• ÖZBAYRAM, E. (2014). Türk Çalışma Hayatında Korumalı İşyerleri Ve Engelli İstihdamı, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara,55-56.
• ÖZSOY, Y., (1985). İşitme Engellilerin Eğitimi, Milli Eğitim Basım Evi, Ankara.
• UŞAN, F. M., 1999, İş Hukukunda Sakat İstihdamı. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi SBE.
• WINTER, J.A. (2004), Toplumsal Bir Sorun Çözümleyici Olarak Özürlü Hakları Hareketinin Gelişimi, Çev.:M. Ergün, Öz-Veri Dergisi, T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, 1(2), 153-375.