LOCAL ENVIRONMENTAL MOVEMENTS IN VIRTAUAL SPACE: AN ANALYSIS ON THE ANTI-HEPP (HYDROELECTRIC POWER PLANT) STRUGGLE IN TURKEY

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: Kayfor 15 Özel Sayısı, 2183 - 2207, 30.12.2017

Mihriban Şengül Gündüz Kocatürk Feride Bilgili

Öz

Ever since nature is included in the capital accumulation cycle of capitalism, environmentalist reactions and social movements can be seen in everywhere just as parallel to all the environmental problems nowadays. The environmental movements in general environmental demand or objections are based on abstract space away from the source of problems, while the local environmental movements, including the peasant movements shaped in direct relation with the source of the problems, are based on the concrete space. The holistic protection of ecosystem requires the presence of means which brings environmental movements in both abstract and concrete space together and to make the power union. In this context, it is important for us to have a virtual space (digital space) that constitutes new opportunities for environmentalist movements as well as other social movements. Virtual space adds environmental movements both abstract space and concrete space in more powerful form to area of flows that make up the network community by bringing both of them together. This study aims to evaluate environmental problems and the environmentalist social movements focused the actual consequences of these problems through Henri Lefebvre’s conceptions of abstract space, concrete space, appropriation and Castells’ theory of the space of flows. In this study, it has been tried to understand how the local (concrete space-focused) environmental movements are related to the virtual space and the abstract space-focused environmentalist movements around it in Turkey. In this context, the forms of relationships that are established by anti- HEPP peasant movements with virtual media is screened by via their web pages and informations that are obtained by screening, is analyzed qualitatively.

Anahtar Kelimeler

Local environmental movements, abstract and concrete space, appropriation, the space of flows, virtual space

SANAL MEKÂNDA YEREL ÇEVRE HAREKETLERİ: TÜRKİYE’DE HES KARŞITI MÜCADELELER ÜZERINE BIR İNCELEME

Öz

Doğanın kapitalizmin sermaye birikim döngüsüne dahil edilmesi nedeniyle günümüzde çevre sorunlarının her yerdeliğine koşut olarak çevre korumacı tepkiler ve toplumsal hareketler de her yerdedir. Sorunların kaynağından uzakta, genel çevresel talep ve itirazlarla şekillenen çevresel hareketler soyut mekân üzerine temellenirken, sorunların kaynağı ile doğrudan ilişkide olan köylü hareketleri de dahil olmak üzere yerel çevre hareketleri ise somut mekâna dayanmaktadır. Ekosistemin bütüncül olarak korunabilmesi için soyut ve somut mekân üzerinden üretilen çevreci hareketlerin biraradalığını ve güç birliği yapmalarını sağlayacak araçların varlığı kritik önemdedir. Bu bağlamda, diğer toplumsal hareketler gibi çevre hareketleri için de yeni bir fırsatlar ve olanaklar alanı sunan sanal mekân (dijital ortam) önem taşımaktadır. Çünkü sanal mekân, somut ve soyut mekân hareketlerini biraraya getirerek ağ toplumunu oluşturan akışlar alanına daha güçlü bir biçimde dahil etmektedir. Bu çalışma, çevresel sorunları ve bu sorunların fiili sonuçlarına yönelik toplumsal hareketleri Lefebvre’in soyut mekân, somut mekân ve sahiplenme kavramsallaştırmaları ile Castells’in akışlar uzamı teorisi üzerinden değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, Türkiye’de HES karşıtı köylü hareketleri örneğinde, yerel (somut mekân) odaklı çevre hareketlerinin sanal mekânla ve bunun dolayımında soyut mekân hareketleri ile ilişkilenmesi anlaşılmaya çalışılmıştır. Araştırma için HES karşıtı mücadele veren köylere ve dahil oldukları platformlara ait web sayfaları ile mücadelelerini taşıdıkları diğer sanal ortamlar taranarak veri toplanmış, elde edilen veriler nitel olarak analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yerel çevre hareketleri, soyut ve somut mekân, sahiplenme, akışlar uzamı, sanal mekân

Kaynakça

• ADAKLI, G. (2010). “Neoliberalizm ve Medya: Dünya ve Türkiye’de Medya Endüstrisinin Dönüşümü”, Mülkiye, 34(269): 67-83.
• AKSU, C. (2016). “Derelerin Özgürlüğünden Yaşamın Özgürleştirilmesine: HES Karşıtı Kitle Hareketlerinin Politik Ufku Üzerine Bir Deneme”, ss. 395-419, (Ed.) AKSU, C. vd., Sudan Sebepler Türkiye’de Neoliberal Su-Enerji Politikaları ve Direnişler, İletişim Yayınları, İstanbul.
• AKSU, C. vd. (2016). Sudan Sebepler Türkiye’de Neoliberal Su-Enerji Politikaları ve Direnişler, İletişim Yayınları, İstanbul.
• AYDIN, Zülküf, 2010, “Neo-Liberal Transformation of Turkish Agriculture”, Journal of Agrarian Change, 10 (2): 149–187.
• BAYKAN, B. G. (2013). “Türkiye’nin Çevrecileri Kimler?”, Perspectives, (4): 8-11.
• BERNSTEIN, Henry. (1981). “Concepts for the Analysis of Contemporary Peasantries”, s. 3-24, (Ed.) GALLI, R. E., The Political Economy of Rural Development: Peasant, International Capitaland the State, State University of New York,New York.
• BURY, J. (2008). “Transnational Corporations and Livelihood Transformations in the Peruvian Andes: An Actor-Oriented Political Ecology”, Human Organization, 67(3): 307-321.
• CALHOUN, C. (2013). “Occupy Wall Street in Perspective”, The British Journal of Sociology, 64(1): 26-38.
• CASTELLS, M. (2005). Ağ Toplumunun Yükselişi (Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür Birinci Cilt), (Çev.) KILIÇ, E., İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• CASTELLS, M. (2013a). İsyan ve Umut Ağları: İnternet Çağında Toplumsal Hareketler, (Çev.) KILIÇ, E., Koç Üniversitesi Yayını, İstanbul.
• CASTELLS, M. (2013b). Kimliğin Gücü (Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür İkinci Cilt), (Çev.) KILIÇ, E., İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• CLEAVER, H. (1998). “The Zapatista Effect: The Internet and the Rise of An Alternative Political Fabric”, Journal of International Affairs, (51): 621-632.
• ÇELİK, B. (2013). “Kim ve Ne Yerine Nasıl: Gezi Direnişi, Sokaklar ve Sosyal Medya”, Birikim, (291/292): 121-123.
• DOBSON, A. (2007). Green Political Thought, Routledge, New York.
• DURU, B. (1995). Çevre Bilincinin Gelişim Sürecinde Türkiye'de Gönüllü Çevre Kuruluşları, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• ERENSÜ, S. (2016). “Ölçüyü Doğru Koymanın Hukuku: Avukat Yakup Okumuşoğlu ile Söyleşi”, s. 433-450, (Ed.) AKSU, C. vd., Sudan Sebepler Türkiye’de Neoliberal Su-Enerji Politikaları ve Direnişler, İletişim Yayınları, İstanbul.
• FLEURY, L. C., ALMEDIA, J. (2013). “The Construction of the Bela Monte Hydroelectric Power Plant: Environmental Conflictand Development Dilemma”, Ambiente&Sociedade, 16(4): 141-156.
• HALVORSEN, S. (2012). “Beyond the Network? Occupy London and the Global Movement”, Social Movement Studies: Journal of Social, Cultural and Political Protest, 11(3-4): 427-433.
• HAMSİCİ, M.(2011). Dereler İsyanda, NotaBene Yayınları, Ankara.
• HOBSBAWM, E.(2007). Kısa 20. Yüzyıl 1914-1991 Aşırılıklar Çağı, (Çev.) ALOGAN, Y., Everest Yayınları, İstanbul.
• “İklim Değişikliği Çalıştayı mı Yeşil Badana Faaliyeti mi?”, (2011, 18 Şubat), https://yesilgazete.org/blog/2011/02/18/iklim-degisikligi-calistayi-mi-yesil-badana-faaliyeti-mi/, Erişim Tarihi: 17.11.2017.
• KAHN, R., KELLNER, D. (2004). “New Media and Internet Activism: From the ‘Battle of Seattle’ to Blogging”, New Media and Society, 6 (1): 87-95.
• KARTAL, F. (2006). “Suyun Metalaşması, Suya Erişim Hakkı ve Sosyal Adalet”, Su Politikaları Kongresi, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Yayını, Ankara, s. 478-485.
• KOCAGÖZ, U. (2016). “HES Belgeselleri ve Toplumsal Hareket Belgeselciliği: Bir Belgeselci Figürünü Araştırma Denemesi”, s. 375-393, (Ed.) AKSU, C. vd., Sudan Sebepler Türkiye’de Neoliberal Su-Enerji Politikaları ve Direnişler, İletişim Yayınları, İstanbul.
• LEFEBVRE, H. (2014). Mekânın Üretimi, (Çev.) ERGÜDEN, I., Sel Yayıncılık, İstanbul.
• “Mapping Environmental Justice”, (2017), http://ejolt.org/, Erişim Tarihi: 17.11.2017.
• MARTINEZ-ALIER, J. (2002). The Environmentalism of the Poor A Study of Ecological Conflicts and Valuation, Edward Elgar Publishing, Camberly.
• MERRIFIELD, A. (2015). Karşılaşma Siyaseti, (Çev.) TORLAK, S., Tekin Yayınevi, İstanbul.
• OBI, C. (1999). “Globalization and Environmental Conflict in Africa”, African Journal of Political Science, 4(1): 40-62.
• PEPPER, D. (1984). The Roots of Modern Environmentalism, RoutledgeKegan& Paul, London.
• ROUTLEDGE, P. (2003). “Voices of the Dammed: Discursive Resistance Amidst Erasure in the Narmada Valley, India”, Political Geography, 22(3): 243–270.
• SHIRKY, C. (2008). Here Comes Everybody: The Power of Organizing Without Organizations, The Penguin Press, London.
• SMITH, N. (2010). Uneven Development Nature, Capital and the Production of Space, Verso, London.
• SÖNMEZ, M. (2010). Medya, Kültür, Para ve İstanbul İktidarı, Yordam Yayıncılık, İstanbul.
• ŞEN, F. (2012). “Toplumsal Hareketler ve Medya: ‘Wall Street İşgali’nin Medyada Temsili”, Global Media Journal, (4): 138-167.
• ŞEN, A. F., ŞEN, F. (2016). “Online Environmental Activism in Turkey: The Case Study of ‘The Right to Water”, Global Bioethics, 27(1): 1-21.
• ŞENGÜL, M. (2017). “Türkiye’de ‘Sermaye Kapanı’ndaki Köylülerin HES Karşıtı Mücadelesi: Köylülerin Korumaya Çalıştığı Doğa mı?”, İdeal Kent, 8(21): 57-90.
• URKIDI, L. (2010). “A Glocal Environmental Movement Against Gold Mining: Pascua-Lama in Chile”, Ecological Economics, (70): 219-227.
• WALTER, R., MARTIN, P. (2016), “Trade in ‘Dirty Air’: Carbon Crime and the Politics of Pollution”, (Ed.) SPAPENS, T. vd., Environmental Crime and Its Victims: Perspectives within Green Criminology, Routledge, New York.
• WEEBER, S. (2016). “Nodes of Resistance to Green Grabbing: A Political Ecology”, Environmental and Social Psychology, 1(2): 116-129.
• YENAL, N. Z. (2001). “Türkiye’de Tarım ve Gıda Üretiminin Yeniden Yapılanması ve Uluslararasılaşması”, Toplum ve Bilim, (88): 32-54.
• “Yeni Nesil Truva Atları ve Fon Döngüsü”, (2014, 25 Haziran), http://patikaekoloji.org/yeni-nesil-truva-atlari-ve-fon-dongusu/, Erişim Tarihi: 17.11.2017.
• YILDIZ, M., PARLAK, Z. G.(2008) İnternetteki Köyler, Turhan Kitabevi, Ankara.
• YILMAZ, G. (2009). Suyun Metalaşması: Kıtlığın Nedeni Kıtlığa Çare Olabilir mi?, Sosyal Araştırmalar Vakfı Yayını, İstanbul.
• YILMAZ, G., YILMAZ, S.(2011). “Yenilenebilir Enerji vs. Yenilenemeyen Doğa: Karbon Ticareti”, Praksis, (25): 117-137.