ÇEVRE MUHASEBESİ KONULU ÇALIŞMALARIN BİBLİYOMETRİK ANALİZİ

Yıl 2022, Cilt: 27 Sayı: 3, 369 - 391, 31.07.2022

Ayşe Gül Gök , Oğuzhan Çarıkçı

Öz

Günümüzde işletmelerin tüm paydaşlarının çevre ile ilgili farkındalığının giderek artması sonucu, işletmelerde çevreye ilişkin finansal nitelikteki olayların muhasebeleştirilmesi ve finansal tablolarda gösterimini ifade eden “çevre muhasebesi (yeşil muhasebe)” olgusu araştırmacıların ilgisini çekmeye ve çevre muhasebesine ilişkin çalışmaların artmasına neden olmuştur. Bu çalışmanın amacı, 1991 yılından günümüze kadar çevre muhasebesi ile ilgili yerli ve yabancı çalışmaları belirlenen çeşitli kıstaslara göre dağılımını sunmaktır. Bu amaçla yerli yayınlara TR Dizin veri tabanında bulunan ve belli kısıtlara göre seçilmiş dergiler üzerinden, yabancı yayınlara ise Web Of Science veri tabanından ulaşılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen 34 yerli ve 37 yabancı yayın olmak üzere toplamda 71 yayının; “yayınlandıkları dergiler”, “yayın yılları”, “sayfa aralıkları”, “yazar sayısı”, “unvan”, “ilgili kurumlar”, “anahtar kelime”, “atıf sayısı”, “araştırma metodları”, “veri toplama aracı”, “yayın türü” ve “konu”lar açısından değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre çevre muhasebesi, çevre maliyetleri, emisyon maliyetleri gibi konuların daha fazla çalışıldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

çevre, muhasebe, çevre muhasebesi

Kaynakça

• ADA, S. ve Ceyhan, S. (2015). A Study on the Factors Impacting Managers Green It Perceptions. In Proceedings of Business and Management Conferences, International Institute of Social and Economic Sciences.
• AĞ, A. (2017). “Çevre Muhasebesi ve Çevresel Politikalara Verilen Önem Düzeyi: Erzurum-Erzincan Karşılaştırması”, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2): 89-105.
• ALAGÖZ, A. ve İRDİREN, D. (2013). “Maliyet Muhasebesi Bakış Açısı ile İşletmelerde Çevre Maliyetleri ve Yönetimi”, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(26): 424-449.
• ALAGÖZ, A. ve YILMAZ, B. (2001). “Çevre Muhasebesi ve Çevresel Maliyetler”, Sakarya Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (147-157).
• ALBEZ, A. (2013). “Çevre Maliyet Raporu: Aşkale Çimento”, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1): 189-208.
• ALKAN, F. K. A. B. A., KURŞUNEL, F. ve ALKAN, A. T. (2006). “Muhasebe Meslek Mensuplarının Çevre Muhasebesi Hakkındaki Görüşleri: Konya İli Üzerine Bir Araştırma”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (2): 82-88.
• AKPINAR, A., SENSES, M. O., ve AYDIN ER, R. (2009). Attitudes To End-Of-Life Decisions İn Paediatric İntensive Care. Nursing Ethics, 16(1): 83-92.
• AKARÇAY, Ç. (2014). “Sürdürülebilirlik Muhasebesi Standartları Kurulu, Sustainability Accounting Standards Board”, Öneri Dergisi, 11(42): 1-11.
• AKTÜRK, A., AKCANLI, F., ŞENOL, H. ve AKYÜZ, Y. (2012), “Muhasebe Standartları Bağlamında Otel İşletmelerinde Çevre Muhasebesi”, International Journal Of Economic & Social Research, 8.
• AL-NİMER, M. (2015). “Perceptions of Environmental Accounting in the Jordanian Pharmaceutical Industries (Applications and Disclosure)”, International Journal of Business and Management, 10(2): 73. APALI, A. (2018). “Mermer Üretim İşletmelerinin Sosyal Sorumluluk Kavramı Kapsamında Çevre ve Çevre Muhasebesine Yaklaşımları: Bir Araştırma”, Journal of Accounting & Finance, (78).
• ASLANERTİK, B. E. ve ÖZGEN, I. (2007). “Otel İşletmelerinde Çevresel Muhasebe”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2): 163-179.
• ATLI, Y. ve DEMİR, Ö. (2017). “Çevresel Maliyetler ve Bu Döngüde Elazığ Altınova Çimento Fabrikasının İncelenmesi”, Fırat Üniversitesi Harput Araştırma Dergisi, 2(38).
• ARI, M. ve Bayram, G. (2017). “Kurumsal Yönetim Açısından Sosyal Sorumluluk ve Çevre Muhasebesinin İncelenmes”, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2): 533-545.
• AREZOUMAND, A. S. ve ÇELENK, Ö. (2019). “Yeşil Binaların Yarattığı Sosyal ve Çevresel Katma Değerin Muhasebesinde Bir Yöntem”, İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi, 25.
• AYDIN, S. (2012). “Konaklama İşletmelerinde Çevre Muhasebesi Uygulamaları Ve Çevresel Maliyetlerin Yaşam Döngüsü Değerlemesi: Türkiye-Birleşik Krallık Örneği”, World of Accounting Science, 14(4).
• AYDIN, Y. ve GÖZÜTOK, E. (2015). Çevresel Muhasebe ve Sivas İlindeki Muhasebe Meslek Mensuplarının Çevresel Muhasebeye Yönelik Algılarının Ölçülmesi, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(2): 239-257.
• AY, M., CERAN, Y. ve ÖZTÜRK, M. (2017). “E-Atıklar ve TFRS Yorum 6 Çerçevesinde E-Atıkların Muhasebeleştirilmesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 20(1): 41-51.
• BARBU, E., DUMONTİER, P., FELEAGĂ, N. and FELEAGĂ, L. (2011). Mandatory Environmental Disclosures By Companies Complying With IAS/IFRS: The Case Of France, Germany And The UK.
• BELLER, B., DERAN, A. ve HATİPOĞLU, A. G. (2012). “Çevre Maliyetlerinin Hesaplanması ve Muhasebeleştirilmesi: Bir Çimento Fabrikasında Vaka Çalışması”, Cag University Journal of Social Sciences, 9(1).
• BEZİRCİ, M., ÖZPEYNİRCİ, R. ve DURMAN, H. (2011). “Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Yeşil Muhasebe Eğitimi: Bir Alan Araştırması”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 13(3): 61-89.
• BÜYÜKİPEKÇİ, S. ve ŞİMŞEK, Ş. (2018). “Konaklama Sektöründe Çevre Dostu Yönetim ve Çevre Muhasebesinin Önemi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 21(2): 336-347.
• BİLEN, A. ve SEYİTOĞULLARI, O. (2016). “İş Örgütlerinde Çevre Muhasebesi Algısına Yönelik Bir Araştırma: Diyarbakır İli Örneği”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7): 1743-1756.
• CAN, A. V. ve GÜNEY, C. (2015). “Faaliyet Raporlarında Yer Alan Çevresel Bildirimler-Bıst 100 Endeksinde Yer Alan Ve İmalat Sanayi Sektöründe Faaliyet Gösteren Şirketler Üzerinde Bir İçerik Analizi”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(5): 297-308.
• CAMPBELL, D. K., FLACH, S., and KİVSHAR, Y. S. (2004). “Localizing Energy Through Nonlinearity And Discreteness”, Physics Today, 57(1): 43-49.
• CHUNG, L. H. and PARKER, L. D. (2010). “Managing Social And Environmental Action And Accountability İn The Hospitality İndustry: A Singapore Perspective”, In Accounting Forum, 34(1): 46-53.
• COŞKUN, A., ve KARACA, N. (2008). “KOBİ'lerde Çevresel Maliyetlerin Sınıflandırılmasına Yönelik bir Öneri: Metal İşleme Sektöründen Bir Uygulama”, Ekoloji Dergisi, 17(69).
• ÇALIŞ, Y. E. (2013). “Çevresel Maliyetlerin Muhasebeleştirilmesi”, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi 7(1): 175-190. ÇARIKÇI, O., ve ÖÇAL B., (2019). “İç Hat Seferi Yapan Bir Kargo Uçağının Emisyon Maliyetlerinin Çevre Muhasebesi Açısından Değerlendirilmesi”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 3(2): 324-337.
• ÇETİN, A. T., ÖZCAN, M. ve YÜCEL, R. (2004). “Çevre Muhasebesine Genel Bakış”, Sakarya Üniversitesi İİBF Dergisi, 61-76.
• ÇETİN, A. ve ÖĞÜZ, A. A. (2010). “Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu Varlıkların İncelenmesi”, Marmara University Journal of the Faculty of Economic & Administrative Sciences, 29(2).
• ÇEVİK, O. ve KAZAK, G. (2020). “Sürdürülebilir Çevre Muhasebesi Aracı Olarak Ücretli Plastik Poşet Uygulaması Üzerine Bir Araştırma”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2): 323-351.
• ÇİFTÇİOĞLU, H. ve Aydın, A. H. (2019). “Türkiye’de Yerel Yönetimler ve Çevre Sorunlarının Çözümündeki Sorumlulukları, Rolleri Önemi”, Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 119- 126.
• DALGAR, H., ve Yıldırım, F. (2016). “Konaklama İşletmelerinde Çevre Maliyetlerinin Muhasebeleştirilmesine Yönelik Bir Uygulama”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16): 1-18.
• DİSSANAYAKE, D. and EKANAYAKE, E. (2018). “Decision Usefulness Of Corporate Environmental Reporting And Firm Performance: Evidence From Sri Lanka”, IUP Journal of Accounting Research & Audit Practices, 17(3): 7-23.
• EJİOGU, A. R. (2013). E-Waste Economics: A Nigerian Perspective, Management of Environmental Quality: An International Journal, 24(2): 199-213.
• ESMERAY, M. ve TANÇ Ş. G. (2009). “Çevresel Maliyetlerin Mamullere Yüklenmesinde Kullanılan Dağıtım Anahtarlarının Seçiminde Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve Bir Uygulama”, Süleyman Demirel University Journal Of Faculty Of Economics & Administrative Sciences, 14(2). FİROZ, M. and ANSARİ, A. A. (2010). Environmental Accounting and IFRS. International Journal of Business and Management, 5(10): 105.
• GARG, M. C. and KUMAR, S. (2018). “The Relationship Between Corporate Environmental Reporting Practices and Company Characteristics: Evidence from India”, IUP Journal of Accounting Research & Audit Practices, 17(3).
• GÖNEN, S. ve GÜVEN, Z. (2014). “Çevresel Maliyetlerin Muhasebeleştirilmesine Yönelik Bir Seramik Fabrikasında Uygulama”, Journal of Accounting & Finance, (63).
• GÖKDENİZ, Ü. (1996). “Çevre Muhasebesi (Environmental Accounting-Green Accounting)”, Öneri Dergisi, 1(5): 21-26.
• GRAY, R. and JAVAD, M.; POWER, David M.; SINCLAIR, C. Donald. (2001). Social And Environmental Disclosure And Corporate Characteristics: A Research Note And Extension. Journal Of Business Finance and Accounting, (28): 327-356.
• Güney, C. (2015). “BİST 100 Endeksinde Yer Alan İşletmelerin “Misyon” ve “Vizyon” Bildirimlerinde “Çevre””, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12): 349-356.
• Güney, C., ve CAN, A. V. (2015). “Çevre Muhasebesi ve Bilgi Teknolojileri”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (16): 323-332.
• HAFTACI, V. ve SOYLU, K. (2008). “Çevresel Bilgilerin Muhasebesi ve Raporlanması”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (15): 92-113.
• HARTE, G. and OWEN, D. (1991). “Environmental Disclosure İn The Annual Reports Of British Companies: A Research Note. Accounting”, Auditing & Accountability Journal, 4(3): 4.
• HAYRULLAHOĞLU, B. (2012). “Çevresel Sorunlarla Mücadelede Karbon Vergisi”, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 4(2): 1-11.
• JU, X. T., XİNG, G. X., CHEN, X. P., ZHANG, S. L., ZHANG, L. J., LİU, X. J. & ZHANG, F. S. (2009). “Reducing Environmental Risk By İmproving N Management İn İntensive Chinese Agricultural Systems”, Proceedings Of The National Academy Of Sciences, 106(9): 3041-3046.
• JOSE, A. and LEE, S. M. (2007). “Environmental Reporting Of Global Corporations: A Content Analysis Based On Website Disclosures”, Journal Of Business Ethics, 72(4), 307-321.
• ÖZKOL, A Erdal. (1998). “Çevre Muhasebesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1): 15-26.
• NEMLİ, E. (1999). “Çevre Muhasebesinin İki Yönü”, Öneri Dergisi, 2(11): 211-216.
• NEGASH, M. (2012). “IFRS and Environmental Accounting”, Management Research Review.
• NOR H. B. J., Nik Khadijah Nurhamizah Binti Nik Azmi., Nurul Najiah Binti Mohd Athzaha., Nor Hazwani Binti Adbul Manaf., Tengku Nurfadila Binti Tengku Ibrahim. (2018). “The Influence Of Stakeholders’ Power Towards The Quality Of Environmental Disclosure: A Study Of Top 100 Malaysian Companies”, Global Business and Management Research: An International Journal, Vol. 10(3), 206-216.
• KAVUT, L. (2010). “Kurumsal Yönetim, Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Çevresel Raporlama: IMKB 100 Şirketlerinin Çevresel Açıklamalarının İncelenmesi”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 21(66): 9-43.
• KIRLIOĞLU, H., and FİDAN, M. E. (2009). “Atık Yönetimi ve Muhasebesi: Sakarya’daki İşletmeler Üzerinde Bir Araştırma”, Akademik İncelemeler Dergisi, 4(2): 13-36.
• KORUKOĞLU, A. (2011). “İşletmelerde Çevre Muhasebesi: İzmir İli Uygulaması”, Ege Akademik Bakış, 11(1): 81- 89.
• KORUKOĞLU, A. (2014). “İsletmelerin Çevre Muhasebesi Konularına Yaklaşımlarının Analizi/An Analysis of the Approaches of Enterprises Towards Environmental Accounting Subjects. Ege Akademik Bakis, 14(3): 481.
• KIRLIOĞLU, H. and FİDAN, M. E. (2011). “İşletmelerde Çevresel Maliyetler ve Bir Uygulama”, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 2(1): 1-24.
• LAZOL, İ., MUĞAL, E. and Yücel, Y. (2008). “Sürdürülebilir Bir Çevre İçin Çevre Muhasebesi Ve Kobi’lere Yönelik Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (38): 56-69.
• PANİ, R. and MUKHOPADHYAY, U. (2013). “Management Accounting Approach To Analyse Energy Related CO2 Emission: A Variance Analysis Study Of Top 10 Emitters Of The World”, Energy Policy, 52: 639-655.
• OTLU, F. and KAYA, G. A. (2010). “Çevre Muhasebesi İle İlgili Muhasebe Meslek Mensupları Üzerine Bir Araştırma”, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 1(1): 43-56.
• SANCAR, M. F., KUTUKIZ, D. and Uslu, A. (2015). “Konaklama İşletmelerinin Çevre Muhasebesine Bakış Açıları: Güneydoğu Anadolu Bölgesi Örneği”, Verimlilik Dergisi, (3): 67-86.
• SCHOLL, L., SCHİPPER, L. And KİANG, N. (1996). “CO2 Emissions From Passenger Transport: A Comparison Of İnternational Trends From 1973 To 1992”, Energy Policy, 24(1): 17-30.
• STRAY, S. (2008). “Environmental Reporting: The UK Water And Energy İndustries: A Research Note”. Journal Of Business Ethics, 80(4): 697-710.
• STREETS, D. G., ZHANG, Q. and WU, Y. (2009). “Projections Of Global Mercury Emissions İn 2050. Environmental Science & Technology”, 43(8): 2983-2988.
• SÜKLÜM, N. and HİÇYORULMAZ, E. (2019). “BİST Sürdürülebilirlik Endeksindeki İşletmelerin Sosyal Sorumluluk ve Çevre Muhasebesi İlişkisi Açısından İncelenmesi: Bir İçerik Analizi”, Business & Management Studies: An International Journal, 7(4): 1806-1824.
• TERZİ, A. (2013). “Sosyal Sorumluluk Açısından Çevre Muhasebesi Ve Çevre Muhasebesine Homo Ekonomikus Bir Bakış”, ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 4(7): 86-91.
• ULUSAN, H. (2010). “Türkiye Muhasebe-Finansal Raporlama Standartları’nın Çevresel Maliyet ve Borçların Muhasebeleştirilmesi ve Raporlanması Açısından İncelenmesi”, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10(19), 75-99.
• UDDİN, N. and HOLTEDAHL, P. (2013). “Emission Trading Schemes–Avenues For Unified Accounting Practices”, Journal Of Cleaner Production, 52: 46-52.
• KULU BAY, S. and GÖKÇE, A. F., (2020). “Çevre Yönetimi Uygulamalarının Çevre Politikaları Doğrultusunda İncelenmesi: Adana Büyükşehir Belediyesi Örneği”, Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 1(1): 28-48.
• YILDIZ, Ş., TUNA, G., & TUNA, V. E. (2016). “Kurumsal Sosyal Sorumluluk Kapsamında Çevre Açıklamaları ile Firma Özellikleri Arasındaki İlişki: Kimya, Petrol, Kauçuk ve Plastik Ürünler Sektöründe Bir Uygulama”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(2): 255-276.
• YILDIZTEKİN, İ. (2009). “Sürdürülebilir Kalkınmada Çevre Muhasebesinin Etkileri”, Journal of Graduate School of Social Sciences, 13(1).