Muhasebede Dijitalleşme Üzerine Çalışılan Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi

Yıl 2024, Cilt: 29 Sayı: 2, 97 - 111, 31.08.2024

Ayşe Gül Gök

Öz

Teknolojik ilerlemelerin bir neticesi olarak ortaya çıkan dijitalleşme süreci tüm meslekleri olduğu gibi muhasebe mesleğini de etkilemekte ve dönüştürmektedir. Ayrıca dijitalleşme süreci organizasyonların kültürel ve yapısal dönüşümünü de gerektirmektedir. Başka bir ifadeyle dijitalleşme süreci sadece teknolojik adaptasyonu değil, aynı zamanda yeni iş modelleri ve stratejiler geliştirmeyi de içermektedir. Bu doğrultuda dijitalleşme muhasebe mesleğinin gelişimini etkileyen önemli bir faktördür. Son yıllarda, muhasebede dijitalleşme konusunun önemi ve bu alanda yapılan araştırmaların sayısı giderek artmaktadır. Dijitalleşmenin muhasebe üzerindeki etkileri ve gelecekteki potansiyel fırsatlar, bu alandaki araştırmaların odak noktası haline gelmiştir. Bu sebeple YÖK tez veri tabanında bulunan dijital dönüşüm ve muhasebe ilişkisini ele alan, tez başlığında ve özet kısmında “muhasebe ve dijitalleşme” ve benzer yazımları bulunan tezler araştırmaya dahil edilerek 56 tez için bibliyometrik analiz uygulanmıştır. Tezler; yazım dili, türü, yayın yılları, sayfa sayıları, danışman ünvanları, yazar cinsiyetleri, hazırlandığı üniversiteler, kabul edildiği enstitüler, ana bilim dalları, araştırma yöntemleri, anahtar kelimeler ve bulgulara göre değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre konu ile ilgili lisansüstü çalışmaların 2018 yılında başladığı, araştırma yöntemleri açısından 28 tezin nitel, 26 tezin nicel ve 2 tezin de karma yöntemler ile oluşturulduğu belirlenmiştir. Ayrıca tezlerde en sık kullanılan anahtar kelimelerin “muhasebe”, “dijitalleşme”, “dönüşüm” ve “dijital dönüşüm” olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dijital Dönüşüm, Muhasebede Dijitalleşme, Bibliyometrik Analiz

Bibliometric Analysis of Postgraduate Theses on Digitization in Accounting

Öz

The digitalization process, driven by technological advancements, is transforming the accounting profession, as it does in other fields. This transformation not only requires technological adaptation but also necessitates cultural and structural changes within organizations, including the development of new business models and strategies. Consequently, digitalization has become a significant factor influencing the evolution of the accounting profession. In recent years, the importance of digitalization in accounting has grown, leading to an increase in related research. The effects of digitalization on accounting and future opportunities have become central topics in this area. To explore these developments, 56 theses from the Higher Education Council (YÖK) database, which examine the relationship between digital transformation and accounting and include terms like “accounting and digitalization” in their titles and summaries, were analyzed using bibliometric methods. These theses were evaluated based on language, type, publication year, page count, advisor titles, author genders, universities, institutes, departments, research methods, keywords, and findings. The analysis revealed that postgraduate studies on this topic began in 2018, with 28 theses using qualitative methods, 26 using quantitative methods, and 2 using mixed methods. The most frequently used keywords were “accounting,” “digitalization,” “transformation,” and “digital transformation.”

Anahtar Kelimeler

Digital transformation, Digitalisation in Accounting, Bibliometric Analysis

Kaynakça

• Akdoğan, A. (2021). Derin öğrenme yaklaşımıyla fatura görüntülerinden bilgi çıkarma algoritmaları ve uygulamaları [Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Akdoğan, T. (2022). Dijitalleşmenin vergi uyumuna etkisi: Sakarya ili saha çalışması [Doktora Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Akıncı, K.Y. (2022). Vergilendirme aktörlerinin blokzincir uygulamasına bakış açısı: Isparta ili örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Al, U., & Coştur, R. (2007). Türk Psikoloji Dergisi’nin bibliyometrik profili. Türk Kütüphaneciliği, 21(2), 142-163.
• Arı, Ö. (2022). Yiyecek içecek işletmelerinin dijital dönüşüm süreci ve teknolojik hazıroluş seviyeleri [Doktora Tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Arslan, M. C., & Karkacıer, A. (2019). Dijital dönüşüm sürecinde yönetim muhasebesinin geleceğini etkileyen faktörlere kavramsal bir bakış. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(6), 430-442.
• Artemel, N. (2023). Muhasebe mesleği ve dijital dönüşüm: Muhasebe meslek mensuplarının dijital okuryazarlık düzeyinin belirlenmesi üzerine bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi]. Manisa Celal Bayar Üniversitesi.
• Artık, M. B., & Arslan, E. (2024). Muhasebe bürolarında çalışan muhasebe meslek mensuplarının dijitalleşmeye bakışı. Muhasebe ve Denetime Bakış, 24(72), 105-124. https://doi.org/10.55322/mdbakis.1370711
• Atılgan, D., Atakan, C. & Bulut, B. (2008). Türkçe kütüphanecilik dergilerinin atıf analizi. Türk Kütüphaneciliği, 22(4), 392-413.
• Avcı, B. (2020). Dijitalleşmenin muhasebe mesleğine getirdiği yenilikler ve uygulamalar [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Avcı, E. (2023). Dijitalleşme algısı ve finansal okuryazarlık düzeyinin muhasebe meslek tercihine etkisi: Muhasebe eğitimi alan öğrenciler üzerine bir uygulama [Yüksek Lisans Tezi]. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi.
• Bağdat, A. (2022). Muhasebe eğitiminde e-muhasebe ve endüstri 4.0 teknolojisi dersleri üzerine müfredat önerisi. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2) 924-937. https://doi.org/10.11616/asbi.1104332
• Barışık, S., & Yirmibeşçik, O. (2006). Türkiye’de yeni ekonominin oluşum sürecini hızlandırmaya yönelik uyum çabaları. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 2(4), 39-62.
• Bayram, M. (2019). Vergi denetiminde risk analizi [Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Cadaklı, A. (2024). Dış ticaret işlemlerinin TMS 2 ve TMS 21 kapsamlarında muhasebeleştirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. KTO Karatay Üniversitesi.
• Cimşit, S. G. (2023). Muhasebe ve denetim mesleğinde dijital dönüşüm: Muhasebe meslek mensuplarının bakış açılarıyla TRA 2 bölgesinde bir uygulama [Yüksek Lisans Tezi]. Kafkas Üniversitesi.
• Çağan, H. (2024). Muhasebe mesleğinde e-dönüşüm ve elektronik belge uygulamalarına geçişin serbest muhasebeci mali müşavirler açısından değerlendirilmesi: Sivas’ta bir uygulama [Yüksek Lisans Tezi]. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.
• Çetiner, Y. (2020). Kripto paraların vergilendirilmesi ve muhasebeleştirilmesinin incelenmesi: Bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi]. Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Çetintaş, Z. (2022). Muhasebe meslek mensuplarının covid-19 salgınında e-ticaret ve bağımsız denetim algıları: Sivas ili örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.
• Çoban, U. (2023). XBRL’nin muhasebenin dijitalleşmesine etkisi: Ankara ilindeki muhasebe meslek mensupları üzerine bir araştırma [Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Demirkan, S., & Coşkun Arslan, M. (2019). Endüstri 4.0 ve muhasebe sistemine etkisi üzerine kuramsal bir inceleme. Enderun Dergisi, 3(1), 40-56.
• Denktaş Şakar, G., & Cerit, A. G. (2013). Uluslararası alan indekslerinde Türkiye pazarlama yazını: Bibliyometrik analizler ve nitel bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(4), 37-62.
• Dinçel, C. (2020). Blok zinciri teknolojisinin muhasebe ve denetim mesleğine etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Doğan, Z. (2022). Vergi idaresinin e-dönüşümü ve dijitalleşmenin muhasebe meslek mensupları ve mükelleflere etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Işık Üniversitesi.
• Donthu, N., Kumar, S., Mukherjee, D., Pandey, N., & Lim, W. M. (2021). How to conduct a bibliometric analysis: An overview and guidelines. Journal of Business Research, 133, 285-296. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2021.04.070
• Dursun, G. D., Ektik, D., & Tutçu, B. (2019). Mesleğin dijitalleşmesi: Muhasebe 4.0. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(6), 264-271.
• Eker, S. (2024). Muhasebe bilgi sistemi üzerinde dijitalleşme ve e-uygulamaların etkileri [Yüksek Lisans Tezi]. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.
• Ekinci, S. (2022). 3568 sayılı yasa sonrası muhasebe mesleğinde değişim: Manuelden dijitale geçiş [Yüksek Lisans Tezi]. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.
• Erdost, A. (2024). İç kontrol sistemine dijitalleşmenin etkisinin incelenmesi üzerine bir uygulama [Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi.
• Eroğlu, Z. (2022). Covid-19, dijitalleşme ve muhasebe mesleğine etkileri [Yüksek Lisans Tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Frey, C. B., & Osborne, M. A. (2017). The future of employment: How susceptible are jobs to computerisation?. Technological Forecasting and Social Change, (114), 254-280. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2016.08.019
• Gall, M., Nguyen, K. H., & Cutter, S. L. (2015). Integrated research on disaster risk: Is it really integrated?. International Journal of Disaster Risk Reduction, 12, 255-267. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2015.01.010
• Göker, A. (2023). Dijitalleşmenin muhasebe mesleğine ve işletme performansına etkileri: Bir uygulama örneği [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Gelişim Üniversitesi.
• Gulin, D., Hladika, M., & Valenta, I. (2019). Digitalization and the challenges for the accounting profession. ENTRENOVA-ENTerprise REsearch InNOVAtion, 5(1), 428-437. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3492237
• Gülçin, K. (2022). Yapay zeka proje maliyetlerinin muhasebe sistemi uygulama genel tebliği, vergi mevzuatı ve Türkiye muhasebe/ finansal raporlama standartlarına göre muhasebeleştirilmesi [Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Güngör Tanç, Ş., & Deniz, F. (2020). Muhasebe meslek mensuplarının muhasebe uygulamalarındaki e-dönüşüm sürecine ilişkin görüş ve beklentileri: Hatay ili örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 23(2), 622-636. https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.804296
• Işık, Y. (2021). İşletmelerde muhasebe paket programı kullanımına ilişkin bir inceleme ve yazılımsal çözüm önerileri [Doktora Tezi]. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi.
• Işık, Z. (2024). Dijitalleşmenin muhasebe meslek mensupları üzerindeki etkisinin teknoloji kabul modeli ile incelenmesi: Antalya ili örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• İbiş, C. (2022). Vergi denetimi özelinde dijitalleşmenin muhasebe meslek mensupları üzerine etkisi: Antalya ili örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Uşak Üniversitesi.
• Jacobs D. (2010). Demystification of bibliometrics, scientometrics, informetrics and webometrics. In Proceedings of the 11th DIS annual conference. Richardsbay, University of Zululand, South Africa.
• Kafa, B. (2021). Endüstri 4.0 kapsamında dijitalleşme çalışmaları; eğitim sektöründe dijital olgunluk seviyesi ölçümü [Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Karahan, U. (2020). Finansal tabloların denetiminde dijital entegrasyon sürecinin güvence düzeyine etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Kaya, C. (2024). Dijitalleşmenin muhasebe mesleğine etkileri üzerine bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi]. Tarsus Üniversitesi.
• Kayabaşı, H. (2023). Dijitalleşme ve şirketlerin dijital olgunluk düzeyinin ölçülmesi: Ampirik bir çalışma [Doktora Tezi]. İstanbul Ticaret Üniversitesi.
• Knudsen, D. R. (2020). Elusive boundaries, power relations, and knowledge production: A systematic review of the literature on digitalization in accounting. International Journal of Accounting Information Systems, 36, https://doi.org/10.1016/j.accinf.2019.100441
• Kokina, J., & Blanchette, S. (2019). Early evidence of digital labour in accounting: Innovation with robotic process automation. International Journal of Accounting Information Systems, 35, 1-13. https://doi.org/10.1016/j.accinf.2019.100431
• Köktener, B. (2022). Profesyonel hizmet konglomeraları ve yetki alanı rekabeti: Dijital teknolojiler ve düzenlemelerin etkileri [Doktora Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Köse, H. Ö., & Polat, N. (2021). Dijital dönüşüm ve denetimin geleceğine etkisi. Sayıştay Dergisi, 32(123), 9-41. https://doi.org/10.52836/sayistay.1068328
• Kucur, K. (2021). Endüstri 4.0 sürecinde muhasebe mesleğinin geleceği [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Arel Üniversitesi.
• Küçüker, M. (2023). Muhasebede yapay zekâ uygulamaları: Chatgpt’nin muhasebe sınavı. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33(2), 875-888. https://doi.org/10.18069/firatsbed.1289885
• Mahmood S. A. (2023). Endüstrı̇ 4.0 ve blockchain teknolojı̇lerı̇ çerçevesı̇nde muhasebede dı̇jı̇tal dönüşüm sürecı̇: Irak Örneğı̇ [Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Mancini, D., Lamboglia, R., Castellano, N. G., & Corsi, K. (2017). Trends of digital ınnovation applied to accounting ınformation and management control systems, in Corsi, K., Castellano, N. G., Lamboglia, R., Mancini, D. (Eds.), Reshaping Accounting and Management Control Systems- New Opportunities from Business Information Systems (p. 1-19), Springer.
• Mao, G., Liu, X., Du, H., Zuo, J., & Wang, L. (2015). Way forward for alternative energy research: A bibliometric analysis during 1994-2013. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 48, 276-286. https://doi.org/10.1016/j.rser.2015.03.094
• Merigó, J. M., & Yang, J. B. (2017). A bibliometric analysis of operations research and management science. Omega, 73, 37-48. https://doi.org/10.1016/j.omega.2016.12.004
• Mert, H., Güner, M., & Duyar, G. (2022). Dijitalleşme sürecinin gelişimi ve muhasebe uygulamalarına etkileri yönünden istanbul ilinde SMMM’ler üzerinde bir araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, 22(66), 195-218. https://doi.org/10.55322/mdbakis.1055937
• Ritter, T., & Pedersen, C. L. (2020). Digitization capability and the digitalization of business models in business-to-business firms: Past, present, and future. Industrial Marketing Management, 86, 180-190. https://doi.org/10.1016/j.indmarman.2019.11.019
• Murthy, U.S. (2016). Researching at the intersection of accounting and information technology: a call for action. Journal of Information Systems, 30(2), 159-167. https://doi.org/10.2308/isys-51413
• Okuba, Y. (1997). Bibliometric ındicators and analysis of research systems: methods and examples, OECD Science, Technology and Industry Working Papers, 1997/01, OECD Publishing, https://doi.org/10.1787/208277770603
• Okyay, A. (2023). Sanayinin dijitalleşmesi sürecinde stratejik maliyet yönetimi: Kaynak tabanlı muhasebe ve uygulaması [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Ticaret Üniversitesi.
• Öner, F. (2022). E-muhasebe uygulamalarının muhasebe bilgi sistemi ve vergi denetimi etkileşimi üzerine bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Özcan, S. (2023). Muhasebe meslek mensuplarının e-dönüşüm uygulamalarına bakış açıları üzerine bir araştırma: Ordu ili örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Giresun Üniversitesi.
• Özköse, E. (2022). Sanayi işletmelerine yönelik üretim ve tedarik planlama yazılımının geliştirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Prasad, A., & Green, P. (2015). Governing cloud computing services: Reconsideration of IT governance structures. International Journal of Accounting Information Systems, 19, 45-58. https://doi.org/10.1016/j.accinf.2015.11.004
• Rasgen, M. (2021). Endüstri 4.0 devriminin muhasebe sistemleri üzerindeki etkisine yönelik örnek olay çalışması [Doktora Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Rodrigues, S. P., Van Eck, N. J., Waltman, L., & Jansen, F. W. (2014). Mapping patient safety: a large-scale literature review using bibliometric visualisation techniques. BMJ Open, 4(3), 1-8, https://doi.org/10.1136/bmjopen-2013-004468
• Saral, B. (2021). İnşaat projelerinin satınalma yönetiminde iç kontrol aracı olarak süreç madenciliği [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Sarı, T. (2024). Dijitalleşmenin iş tatmini ve çalışan performansına etkisi: Batı Akdeniz Bölgesindeki muhasebe meslek mensupları üzerine bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi]. Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi.
• Satar, E. G. (2023). Muhasebe sürecinin dijitalleşmesinde etkili olan faktörler: Muhasebe meslek mensupları üzerine bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Sayın, M. (2022). Türkiye’de dijital devlet paydaşları arasındaki etkileşim süreçlerinde blokzincirinin kullanılabilirliği [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi.
• Sevim, M. (2022). Endüstri 4.0 kapsamında kullanılan akıllı barkod sisteminin maliyet avantajı: Bir üretim işletmesi uygulaması [Yüksek Lisans Tezi]. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi.
• Şahin, A. (2024). Türkiye’de e-dönüşümün vergi denetimine etkisinin GİB ve VDK faaliyet raporları çerçevesinde değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Şıtak, B. (2020). Dijitalleşmenin muhasebe mesleğine, muhasebe meslek mensuplarına ve muhasebe-finans eğitimine etkilerinin salgın hastalık döneminde incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
• Tekbas, I. (2018). The profession of the digital age: Accounting engineering. https://www.ifac.org/global-knowledgegateway/technology/discussion/profession-digital-age-accounting-engineering adresinden 19 Haziran 2024 tarihinde alınmıştır.
• Tekbaş, İ. (2018). Dijitalleşmenin muhasebe mesleğine ve meslek mensuplarına etkileri üzerine bir araştırma ve yeni bir kavram önerisi: Mali mühendislik [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
• Tekbaş, İ. (2019). Muhasebenin dijital dönüşümü ve mali mühendislik finans ve muhasebeye fütürist bakış. Ceres Yayınları.
• Tekelioğlu, Z. (2022). Muhasebe meslek mensuplarının dijitalleşme algısı: Konya ili örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi.
• Tiğre, G. (2022). Dijital çağda muhasebe mesleği ve sürdürülebilir etik: Ülkelerarası karşılaştırma [Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Wallin, J. A. (2005). Bibliometric methods: pitfalls and possibilities. Basic & Clinical Pharmacology & Toxicology, 97(5), 261-275. https://doi.org/10.1111/j.1742-7843.2005.pto_139.x
• Wang, B., Pan, S. Y., Ke, R. Y., Wang, K., & Wei, Y. M. (2014). An overview of climate change vulnerability: a bibliometric analysis based on web of science database. Natural Hazards, 74, 1649-1666. https://doi.org/10.1007/s11069-014-1260-y
• Yalın, Ş. (2022). Eğitimde kalite arayışları ve akreditasyon: Muhasebe eğitimi üzerine bir çalışma [Yüksek Lisans Tezi]. Manisa Celal Bayar Üniversitesi.
• Yeşilyurt, Y. (2021). Denetimde hilenin tespiti, dijitalleşmenin önemi ve bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Ticaret Üniversitesi.
• Yıldız, M. S. (2023). Metaverse ve yapay zekâ teknolojilerinin değişen kullanıcı beklentilerine hitaben metahuman ile sosyal hayatın sanal etkileşimleri [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Beykent Üniversitesi.
• Yıldız, Y. (2023). Muhasebe meslek mensuplarının dijitalleşmeye yönelik tutumları ve temel bilgi teknolojisi yeterlilikleri: İstanbul ili özelinde bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Yılmaz, B. (2021). Bankaların maliyet hesaplamalarında kaynak tüketim muhasebesi yöntemi: Pandemi döneminde bir uygulama [Yüksek Lisans Tezi]. Bursa Teknik Üniversitesi.
• Yılmaz, E. (2022). Dijitalleşme sürecinde girişimcilik becerilerinin işletme başarısı üzerine etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Avrasya Üniversitesi.
• Zaimoğlu, K. (2022). Defter beyan sisteminin muhasebe meslek mensuplarına göre avantaj ve dezavantajları: İstanbul ilinde bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi]. Kocaeli Üniversitesi.