Handling of Values Education in Primary Education 5th, 6th, 7th Class Social Studies Teacher Guidebook

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 2, 63 - 79, 05.01.2015

Ali Seydi

Öz

One of the most important gains that social studies lesson offers to students is the values which is seen as the primary reason for the existence and continuity of societies. In values education, the role of teacher guidebooks which are the main lesson materials of teachers is considerably high. In this study, it is aimed to evaluate how values education is handled in primary education social studies teacher guidebook. In the study, document analysis was carried out. The sources determined by receiving expert opinion were analyzed through descriptive analysis comparatively with literature. It was concluded that important arrangements should be made by paying attention to the scope of unit subjects, class differences of students, peace value and the literature in the sections related to values in 6^th and 7^th class social studies teacher guidebooks. It was found that “academic honesty” and “scientificness” values within the scope of the subject are taught in a way to complete each other by paying attention to class and subject difference and suggestions were offered in this regard.

 

Keywords: Values, Values education, Social studies, Teacher guidebook

Anahtar Kelimeler

Values, Values education, Social studies, Teacher guidebook

İlköğretim 5. 6. 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretmen Kılavuz Kitaplarında Değerler Eğitiminin Ele Alınışı

Öz

Sosyal bilgiler dersinin öğrenciler için sağladığı en önemli kazanımlardan biri de toplumların varlık ve devamının sebebi olarak kabul edilen değerlerdir. Değerler eğitiminde öğretmenlerin ve onların başlıca ders materyalleri olan öğretmen kılavuz kitaplarının rolü büyüktür. Bu çalışmada ilköğretim sosyal bilgiler öğretmen kılavuz kitaplarında değerler eğitiminin nasıl ele alındığının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada doküman incelemesi yapılmıştır. Uzman görüşü alınarak tespit edilen kaynaklar betimsel analiz yoluyla alanyazınıyla karşılaştırılmalı olarak incelenmiştir. 5., 6. 7. sınıf sosyal bilgiler öğretmen kılavuz kitaplarındaki değerlerle ilgili bölümlerde alanyazınını, ünite konularının kapsamını, öğrencilerin sınıf farklılığını ve barış değerini dikkate alarak önemli düzenlemeler yapılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Konu kapsamındaki “akademik dürüstlük” ve “bilimsellik” değerlerinin sınıf ve konu içeriği farkı gözetilerek birbirini tamamlar şekilde verildiği ve de bu yönüyle diğer parçalara örnek olacak durumda olduğu tespit edilmiş, bu doğrultuda öneriler getirilmiştir.

 

Anahtar kelimler: Değerler, Değerler eğitimi, Sosyal bilgiler, Öğretmen kılavuz kitabı

Anahtar Kelimeler

Değerler, Değerler eğitimi, Sosyal bilgiler, Öğretmen kılavuz kitabı

Kaynakça

• Acat, M.B. (2010). Yapılandırmacı yaklaşımın uygulanmasının önündeki engel: Öğretmen kılavuz kitaplarına dönük bir eleştiri, Eğitime Bakış, 6(17), 30-34.
• Acat, M. B., & Aslan, M. (2011). Okulların karakter eğitimi yetkinliği ölçeği, Değerler Eğitimi Dergisi, 9(21), 7-27.
• -
• Akdemir, M. (2010). Küreselleşme ve Kültürel Kimlik Sorunu, http://e- dergi.atauni.edu.tr/ataunisosbil/article/viewFile /1020000075/1020000069
• Arabacı, İ.B., & Akgül, T. (2013) Elazığ ilinde uygulanan etkinlik temelli değer öğretimi uygulamalarının değerlendirilmesi, Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 11(25), 7-31.
• Berkant, H. G., & Atmaca, Y. (2013). 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarının insan hakları ve demokrasi kavramları açısından incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 8(12).
• Aydın, M. (2003). Gençliğin değer algısı: Konya örneği, Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 121-144.
• Ayvacı, H. Ş., & Er-nas, S. (2009). Öğretmen kılavuz kitaplarının yapılandırmacı kurama göre öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(2), 212-225.
• Can, Ö. (2008). Dördüncü ve 5. Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi Uygulamalarına İlişkin Görüşleri. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı.
• Çelikkaya, T., & Filoğlu, S., (2014). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin değere ve değer eğitimine ilişkin görüşleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(4),1-16.
• Çengelci, T., Hancı, B., & Karaduman, H. (2013). Okul ortamında değerler eğitim konusunda öğretmen ve öğrenci görüşleri, Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 33-56.
• Dickinson, D. J. (1990). The relation between ratings of teacher performance and student learning. Contemporary Educational Psychology, 15, 142-152
• Doğanay, A. (2012). Değer eğitimi, Sosyal Bilgiler Öğretimi, Demokratik Vatandaşlık Eğitimi, Ankara: Pegem Akademi.
• Erkan, Y., Karakülah, D., & Dilmaç, B. (2013). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin değerlerini yordayan iki önemli değişken: Siber zorbalık eğilimleri ve okul kültürü arasındaki ilişki, Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt, 11(26), 323-337.
• Ersoy, F., & Şahin, T. (2012). Sosyal bilgiler Ders Kitaplarının Değerler Eğitimi Yaklaşımları Açısından İncelenmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (2).
• Fidan, N. K. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri, kuramsal eğitimbilim, 2 (2), 1-18, 2009, http://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/131917-2012041992825-fidan-1.pdf.
• Filiz, S. B. (2003). Ders kitabı ve öğretim programı ilişkisi , Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu Sosyal bilgiler, Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Gömleksiz, M. N., & Cüro, E. (2011). Sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 95-134.
• Johnson, J.,& Immerwahr, J. (1995). Teaching Values: What Does Public Really Want?” USA Today, 24 (2062).
• Karasar, N. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Katılmış, A., Ekşi, H., & Öztürk, C. (2010) Sosyal bilgiler dersi kazanımlarıyla bütünleştirilmiş bilimsellik odaklı karakter eğitimi programının etkililiği, Sosyal bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 50-87.
• Kaya, U. (2013). Değerler eğitiminde bir meslek teşkilatı: Ahilik, Değerler Eğitimi Dergisi, 11(26), 41-69.
• Kaymakcan, R., & Meydan, R. (2012). Yerel-evrensel ikilemde ilköğretim DKAB ve sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2)
• Keskin, S. C., & Keskin, Y. (2009). Cumhuriyet dönemi ilkokul (ilköğretim 1. kademe) sosyal bilgiler ve onun kapsamına giren ders programlarında bir değer olarak “barış” ın yeri. Journal of Values Education, 7(17).
• Keskin, Y., & Öğretici, B. (2013) Sosyal bilgiler dersinde “duyarlılık” değerinin etkinlikler yoluyla kazandırılması: Nitel bir araştırma, Değerler Eğitimi Dergisi, 11, (25), 143-181.
• Kılıç, A., (2012). İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler ders programındaki değerlerin kazanımla ilişkisi ve öğrenci çalışma kitaplarında yer alma düzeyleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1593-1612.
• Kuş, Z., Merey, Z., & Karatekin, K. (2013). İlköğretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan değerler, Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 183-214.
• MEB, (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu, Birinci Kısım, Birinci Bölüm, http://mevzuat.meb.gov.tr/html/temkanun_1/temelkanun_1.html.
• MEB. (2013a). 5.Sınıf İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmen Kılavuz Kitabı,( Editör: Demircioğlu, İ.H.), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 3.Baskı, Ankara: Saray Matbaacılık.
• MEB. (2013b). 6. Sınıf İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmen Kılavuz Kitabı, (Editör: Köstüklü, N.), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 2.Baskı, Ankara: Saray Matbaacılık.
• MEB. (2013c). 7. Sınıf İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmen Kılavuz Kitabı, (Editör: Güven, İ)., Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 2.Baskı, Ankara: Saray Matbaacılık.
• Merey, Z., Kuş, Z., & Karatekin, K. (2012). Türkiye ve ABD ilköğretim sosyal bilgiler öğretim programlarının değerler eğitimi açısından karşılaştırılması, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (2), 1613-1632
• Merriam, S., B. (2013). Nitel Araştırma: Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber, (Çeviri Editörü: Turan, S.), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic.Ltd. Şti.
• Özkan, R. (2010). Türk eğitim sisteminde himayeci değerler: İlköğretim ders kitapları örneği. International Journal of Human Sciences, 7(1).
• Ulusoy, K., & Tay, B. (2011). Sosyal bilgilerde Değer Eğitimi, Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar II, Ankara: Pegem Akademi.
• Tay, B., & Yıldırım, K. (2009). Sosyal bilgiler dersinde kazandırılması amaçlanan değerlere ilişkin veli görüşleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9 (3), 1499-1542.
• Tahiroğlu, M. (2013). İlkokul sosyal bilgiler dersinde yardımseverlik değerinin geliştirilmesine yönelik performans görevi uygulaması, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri,13(3), 1843-1862.
• Tepecik, B. (2008). Sosyal bilgiler dersinde sorumluluk değerinin kazandırılmasına ilişkin öğretmen görüşleri. (Yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tillman, D. (2000). Living values activities for young adults, Florida: Healt Communications Inc.
• Yalar, T. (2010). İlköğretim Sosyal Bilgiler Programında Değerler Eğitiminin Mevcut Durumunun Belirlenmesi ve Öğretmenlere Yönelik Bir Program Modülü Geliştirme. (Doktora tezi). Mersin Üniversitesi,
• Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri (Eğitim Programları ve Öğretimi) Ana Bilim Dalı.
• -
• Yaman, H., & Çolak, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarında yer alan değerler. Journal of Values Education, 7(18), 107-120.
• Yaşar, Ş., Gültekin, M., & Bayır, Ö.G. (2013). Sınıf Öğretmenlerinin Bakış Açısıyla Küreselleşmenin Değerlere ve Değer Eğitimine Yansıması, Değerler Eğitimi Dergisi, 11(26), 339-396.
• Yazıcı, S., & Aslan, M. (2011). Değerler eğitiminde kahramanlardan yararlanma: Sosyal bilgiler ders kitapları ile öğretmen adaylarının kahraman tercihlerinin karşılaştırılması üzerine bir çalışma, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 2173-2188.
• Yel, S., & Aladağ, S. (2012). Sosyal bilgilerde Değerlerin Öğretimi, Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara: Pegem Akademi.
• -
• Yeşil, R., & Aydın, D. (2007). Demokratik değerlerin eğitiminde yöntem ve zamanlama. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 65-84.
• Yılmaz, E. (2009). Öğretmenlerin değer tercihlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 109-128.
• Yıldırım, A.,& Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yiğittir, S. (2010). İlköğretim öğrenci velilerinin okullarda kazandırılmasını arzuladığı değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 8(19), 207-223.
• Yiğittir, S., & Öcal, A. (2010). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin değer yönelimleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 407-116.