The Styles of School Principals’ Using Power Sources and the Relationship between Principal Support and Citizenship Behaviour (Ankara Province Example)

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 17 - 28, 20.04.2022

Gülden Özdemir Asım Özdemir

https://doi.org/10.33710/sduijes.1083574

Öz

This study examines the school principals' styles of using their power sources and the relationship between principal support and organizational citizenship behavior. The study was carried out according to the survey model. The study sample consists of 450 teachers working in public primary schools in the central districts of Ankara. The sample was determined by stratified sampling. We used Personal Information Form, Leader Power Source Scale, Perceived Principal Support Scale, and Organizational Citizenship Behavior Scale as data collection tools. In the analysis of the data, we performed percentage, arithmetic mean, Kolmogorov-Smirnov test, Pearson product moment correlation coefficient, regression analysis and path analysis. Based on the findings, there is a positive and significant relationship between primary school principals' use of power sources, principal support, and organizational citizenship behavior. It has been concluded that principal support plays a mediating role that has a predictive effect on organizational citizenship behavior, especially by predicting charisma, reward, and expertise power styles. Furthermore, we found that the variables that most affect teachers' organizational citizenship behaviors are charisma power, expert power, reward power, principal support, and legitimate power, respectively. Therefore, it can be listed among the suggestions that school principals should support teachers more, generally prefer charisma, expert, reward and legitimate power.

Anahtar Kelimeler

Power sources, Principal support, Organizational citizenship behavior, Teacher

Kaynakça

• Acar, Z. (2006). Örgütsel yurttaşlık davranışı: Kavramsal gelişimi ile kişisel ve örgütsel etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(1), 1-14.
• Aslan, Ş. (2009). Karizmatik liderlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi: Kurumda çalışma yılı ve ücret değişkenlerinin rolü. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(6), 256-275.
• Aşan, Ö. & Aydın, E.M. (2006). Güç ve politika, Can, H. (Ed.). Örgütsel davranış (1. Edition). İstanbul: Arıkan Publishing.
• Avcı, A. (2015). Örgütsel vatandaşlık davranışları: Kavramsal gelişimi ve eğitim örgütleri açısından etkileri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12-2(24), 11-26.
• Bass, B. M. (1999). Two decades of research and development in transformational leadership. European Journal of Work and Organizational Psychology, 8(1), 9-32.
• Başaran, İ. E. (1996). Türk eğitim sistemi (3. edition). Ankara: Yargıcı Publishing.
• Bayrak, S. (2001). Yönetimde bir ihmal konusu olarak güç ve güç yönetimi II. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 23-42.
• Bozkurt, S. & Doğan, A. (2006). İş tatmini ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki: Çanakkale ilindeki beş yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama. III. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Kongresi Bildiri Kitabı, Ankara, 441-457.
• Brown, J., Lusch, R.F., & Nicholoson, C.Y. (1995). Power and relationship commitment: their impact on marketing channel member performance. Journal of Retailing, 71(4), 363-392.
• Cemaloğlu, N. (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stillerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 73-112.
• Chu, C. I., Lee, M. S., & Hsu, H.M. (2006). The impact of social support and job stress on public health nurses organizational citizenship behaviors in rural Taiwan. Public Health Nursing, 23(6), 496–505.
• Çelik, M. (2007). Örgüt kültürü ve örgütsel vatandaşlık davranışı: bir uygulama. (Unpublished doctoral thesis). Atatürk University Social Science Institute, Erzurum.
• Eisenberg, R., Fasolo, P., & Valerie D.L. (1990). Perceived organizational support and employee diligence, commitment, and ınnovation. Journal of Applied Psychology, 75, 51-59.
• Eisenberg, R., Stinglhamber, F., Vandenberghe, C., Sucharsk, L.I., & Rhoades, L. (2002). Perceived supervisor support: Contributions to perceived organizational support and employee retention. Journal of Applied Psychology, 87, 565-573.
• Erdoğan, İ. (2010). Örgütsel bağlılığın örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi. (Unpublished master thesis). Marmara University Social Science Institute, İstanbul.
• Fassina, N. E., Jones, D. A., & Uggerslev, K. L. (2008). Relationship clean-up time: Meta-analysis and path analysis to clarify relationships among job satisfaction, perceived fairness, and citizenship behaviors. Journal of Management, 34(2), 161-188.
• French, J. R. P., Jr., & Raven, B. (1959). The bases of social power. In D. Cartwright (Ed.), Studies in social power (pp. 150–167). The University of Michigan.
• Gonzalez, J. V. & Garazo, T. G. (2006). Structural relationships between organizational service orientation, contact employee job satisfaction, and citizenship behavior. International Journal of Service Industry Management, 17(1), 23-50.
• Göçer, Ö. (2021). Ortaokul öğretmenlerinin okul kültürü ve yönetici desteği algıları ile örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki: Alanya ilçesi örneği. (Unpublished master thesis). Alanya Alaaddin Keykubat University Educational Science Institute, Antalya.
• Greenberg, J., & Baron, R. A. (2000). Behavior in organizations (7th edition). NewJersey: Prentice-Hall.
• Gürbüz, S. (2007). Yöneticilerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının iş tatmini ve algıladıkları örgütsel adaletle ilişkisi. (Unpublished master thesis). İstanbul University Social Science Institute, İstanbul.
• Hitt, M. A., Black, J. S., & Porter, L. W. (2005). Management (International edition). USA: Pearson Prentice Hall.
• Hodge, B. J., Anthony, W. P., & Gales, L. M. (1996). Organization theory: A strategic approach (5th edition). USA: Prentice Hall, Inc.
• Holt, D. T. (2002). Readiness for change: The development of a scale. (Unpublished doctoral thesis). University of Auburn, Alabama.
• Hoy, W.K., & Miskel, C.G. (2010). Eğitim yönetimi (Translation S. Turan). Ankara: Nobel Publishing.
• İşbaşı, J. Ö. (2000). Çalışanların yöneticilerine duydukları güvenin ve örgütsel adalete ilişkin algılamalarının örgütsel vatandaşlık davranışının oluşumundaki rolü: bir turizm örgütünde uygulama. (Unpublished master thesis). Akdeniz University Social Science Institute, Antalya.
• İşbilir, H. (2005). İlköğretim okulu yöneticilerinin duygusal zekâ yeterlilikleri ile kullandıkları yönetsel güç kaynakları arasındaki ilişkinin öğretmen algılarına dayalı olarak incelenmesi. (Unpublished master thesis). Gaziantep University Social Science Institute, Gaziantep.
• Jahangir, N., Akbar, M. M., & Begum, N. (2006). The role of social power, procedural justice, organizational commitment, and job satisfaction to engender organizational citizenship behavior. ABAC Journal, 26(3), 21–36.
• Karaman, A. (1999). Profesyonel yöneticilerde güç kullanımı (1. edition). İstanbul: Türkmen Publishing.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi (8. edition). Ankara: Nobel Publishing.
• Kelloway, E.K., Loughlin, C., Barling, J. & Nault, A. (2002). Self-Reported counterproductive behaviors and organizational citizenship behaviors: Separate but related constructs. International Journal of Selection and Assessment, 10(1-2), 143.
• Kendirligil, S. (2006). Çalışanların örgütsel vatandaşlık davranışı sergileme eğilimleri üzerinde örgüt kültürünün etkisi. (Unpublished master thesis). İstanbul University Social Science Institute, İstanbul.
• Kılıç, G. (2006). Eğitim kurumlarında liderlik tarzları ve örgüt kültürünün performans üzerindeki etkisi (Unpublished master thesis). Erciyes University Social Science Institute, Kayseri.
• Kılıç, E. (2010). Örgütsel bağlılık, örgütsel vatandaşlık davranışı ve yabancılaşma arasındaki ilişki-çağrı merkezi çalışanları üzerine uygulama. (Unpublished master thesis). Uludağ University Social Science Institute, Bursa.
• Kırel, Ç. (1998). Örgütlerde güç kullanımı: çalışanların algıladıkları güç ve tepkileri üzerinde bir uygulama. Anadolu Üniversitesi Yayınları No:1031, İ.İ.B.F. Publication number:13.
• Koçel, T. (2003). İşletme yöneticiliği (Extended 9. edition). İstanbul: Beta Publishing.
• Kurt, E. (2011). Örgüt kültürünün örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi: Bir kamu kurumu çalışanlarına yönelik araştırma. (Unpublished master thesis). Osmangazi University Social Science Institute, Eskişehir
• Laçinoğlu, Z. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları ile bazı örgütsel davranışlar arasındaki ilişki (Sakarya ili örneği). (Unpublished master thesis). Sakarya University Social Science Institute, Sakarya.
• Laios, A., Theodorakis, N., & Gargalianos, D. (2003). Leadership and power: Two important factors for effective coaching. International Sports Journal, 7(1), 151.
• Lawrence, B. T., & Robinson, S. (2007). Ain’t misbehavin: Workplace deviance as organizational resistance. Journal of Management, 33(2), 378-395.
• Mendoza, M. J. S., & Lara, P. Z. M. (2007). The impact of work alienation on organizational citizenship behavior in the Canary Islands. International Journal of Organizational Analysis, 15(1), 56-76.
• Mossholder, K. W., Bennett, N., Kemery, E. R., & Wesolowski, M. A. (1998). Relationships between bases of power and work reactions: The mediational role of procedural justice. Journal of Management, 24(4), 533–552.
• MoNE (2019). 2019-2023 Strategic Plan of the Ministry of National Education. https://www.meb.gov.tr/stratejik_plan/
• Nguni, S., Sleegers, P., & Denesen, E. (2006). Transformational and transactional leadership effects on teachers’ job satisfaction, organizational commitment, and organizational citizenship behavior in primary schools: The Tanzanian case. School Effectiveness and School Improvement, 17(2), 145–177.
• Organ, D.W. (1988). Organizational citizenship behavior: the good soldier syndrome. Lexington: Lexington Books.
• Ortiz, L. (1999). A comprehensive literature review of organizational justice and organizational citizenship behavior: Is there a connection to international business and cross-cultural research? Southwest Academy of International Business, University of Texas, Pan American.
• Ölçüm Çetin, M. (2004). Örgütsel vatandaşlık davranışı (1. edition). Ankara: Nobel Publishing.
• Önderoğlu, S. (2010). Örgütsel adalet algısı, iş aile çatışması ve algılanan örgütsel destek arasındaki bağlantılar. (Unpublished master thesis). Ankara Üniversitesi University Social Science Institute, Ankara.
• Özbek, M.F. & Kosa, G. (2009). Duygusal bağlılık, örgütsel destek, üst yönetim desteği ve personel güçlendirmenin hizmet kalitesi üzerindeki etkisi: Kırgızistan’da banka işgörenleri üzerinde bir uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 34, 189-212.
• Özdemir, A. (2010). İlköğretim okullarında algılanan yönetici desteğinin ve bireycilik-ortaklaşa davranışçılığın örgütsel vatandaşlık davranışı ile ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(1), 93-112.
• Özden, Y. (2010). Eğitimde yeni değerler: Eğitimde dönüşüm (8. edition). Ankara: Pegem A Publishing.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel destek ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 18(2), 113-130.
• Özdevecioğlu, M. (2004). Algılanan örgütsel desteğin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkileri. Amme İdaresi Dergisi, 37(4), 97-115.
• Özkuk, Z. (2017). Algılanan yönetici desteği ve iş yaşamında yalnızlığa yönelik öğretmen görüşleri. (Unpublished master thesis). Abant İzzet Baysal University Educational Science Institute, Bolu.
• Peker, Ö. & Aytürk, N. (2000). Yönetim becerileri (1. edition). Ankara: Yargı Publishing.
• Polat, S. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları, örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. (Unpublished doctoral thesis). Kocaeli University Social Science Institute, Kocaeli.
• Polat, S. & Ceep, C. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışına ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 54, 307-311.
• Rahim, M.A., Khan, A.A., & Udin, S.J. (1994). Leader power and subordinates organizational commitment and effectiveness: Test of a theory in a developing country. The International Executive, 36(3), 327–341.
• Randall, M.L., Cropanzano, R., Bormaan, C.A., & Birjulin, A. (1999). Organizational politics and organizational supports as predictors of work attitudes, job performance, and organizational citizenship behavior. Journal of Organizational Behavior, 20, 159-174.
• Sezgin, F. (2005). Örgütsel vatandaşlık davranışları: Kavramsal bir çözümleme ve okul açısından bazı çıkarımlar. G. Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 317–339.
• Silbert, L. T. (2005). The effect of tangible rewards on perceived organizational support. (Unpublished master thesis). University of Waterloo, Canada.
• Smith, C. A., Organ, D. W., & Near, J. P. (1983). Organizational citizenship behavior: Its nature and antecedents. Journal of Applied Psychology, 68, 653-663.
• Somech, A., & Drach-Zahavy, A. (2002). Relative power and influence strategy: The effects of agent/target organizational power on superiors’ choices of influence strategies. Journal of Organizational Behaviour, 23(5), 167-179.
• Stone, P. (1992). Transformational leadership in principals: An analysis of the multifactor leadership questionnaire results. Monograph Series, 2(1), 1-27.
• Şişman, M., & Taşdemir, İ. (2008). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (1. edition). Ankara: Pegem Publishing.
• Tuğcu, F. (2009). Örgütsel vatandaşlık davranışı ve motivasyon arasındaki ilişki: Bir anket uygulaması. (Unpublished master thesis). Niğde University Social Science Institute, Niğde.
• Wayne, S. J., Shore, L. M., & Liden, R. C. (1997). Perceived organizational support and leader. Member exchange: A social exchange perspective. The Academy of Management Journal, 40(1), 82- 111.
• Williams, S., Pitre, R., & Zainuba, M. (2002). Justice and organizational citizenship behavior ıntentions: fair rewards versus fair treatment. The Journal of Social Psychology, 142(1), 33-44.
• Yang, K., & Hsieh, J. Y. (2007). Managerial effectiveness of government performance measurement: Testing a middle-range model. Public Administration Review, 67(5), 861-879.
• Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Publishing.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Updated 5. edition). Ankara: Seçkin Publishing.
• Yılmaz, K., & Taşdan, M. (2009). Organizational citizenship and organizational justice in Turkish primary schools. Journal of Educational Administration, 47(1), 108-126.
• Zagenczyk, J. T. (2001). A social influence analysis of perceived organizational support. (Unpublished master thesis). University of Pittsburgh, ABD.