Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Tek Parti Dönemi Maarif/ Milli Eğitim Şûralarında İlkokul Programlarının Amaçlarına İlişkin Alınan Kararların İncelenmesi (1920-1949)

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 60 - 83, 07.12.2022

Nefise Hicret Aygül Fatih Demir

https://doi.org/10.33710/sduijes.1100011

Öz

Bu araştırma Türkiye’de Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Tek Partili dönemde Maarif/Milli Eğitim Şûralarında ilkokul programlarının amaç boyutuna ilişkin alınan kararları incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmada “Türk Milli Eğitimi’nin temellerinin atıldığı Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi döneminde ve Tek Parti döneminde Maarif/Milli Eğitim Şûralarında ilkokul programlarının amaç boyutuna ilişkin alınan kararlar nelerdir?” sorusuna cevap aranmaktadır. İlkokul programlarının amaç boyutunu belirlemek için 1921 Maarif Kongresinde, 1939 Birinci Maarif Şûrasında, 1943 İkinci Maarif Şûrasında, 1946 Üçüncü Milli Eğitim Şûrasında ve 1949 Dördüncü Milli Eğitim Şûrasında ilkokul programlarına ilişkin alınan kararlar analiz edilmiştir. Tarama modeli ile desenlenen bu araştırma, nitel bir araştırma özelliği göstermektedir. Araştırmada veriler doküman incelemesi tekniğiyle toplanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Yapılan içerik analizi sonucunda; Maarif Kongresi, Birinci ve İkinci Maarif Şûraları ile Üçüncü ve Dördüncü Milli Eğitim Şûralarında yer alan ilkokul programlarının amaçlarına ilişkin ifadeler; “Bireysel”, “Toplumsal Yaşam”, “Vatanseverlik”, “Tarih ve Kültür”, “Ekonomi ve Kalkınma”, “Vatandaşlık” ve “Doğal ve Fiziki Çevre” olmak üzere yedi kategori altında toplanmıştır. Bu yedi kategoriyle ilgili ifadelerin sırasıyla en çok Dördüncü Milli Eğitim Şûrasında (62), ikinci olarak İkinci Maarif Şûrasında (25), üçüncü olarak Birinci Maarif Şûrasında (12), dördüncü olarak Maarif Kongresinde (4) ve son olarak Üçüncü Milli Eğitim Şûrası (3) yer aldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

eğitim, ilkokul programı, milli eğitim şurası

Examining the Decisions of the First Turkish Grand National Assembly and the Single Party Period Education/National Education Councils on the Aims of Primary School Curricula (1920-1949)

Öz

This study aims to examine the decisions on the aims of primary school curricula decisions in the National Education Council in the Single Party period. The study aims to find an answer to the question: “Which decisions are taken regarding the dimensions of the aim of the primary school curricula in the Council meetings during the period of the single-party and First Grand National Assembly of Turkey when the foundation of the Turkish National Education was laid. In order to determine the aim dimension of the primary school curricula, 1921 Education Congress, 1939 First Education Council, 1943 Second Education Council, 1946 Third National Education Council and 1949 Fourth National Education Council were analyzed. This scanning model study shows a qualitative research feature. The data in the study were collected by the document analysis technique and analyzed via content analysis method. As a result of the content analysis; the statements regarding the aims of the primary school curricula in the Education Congress, the First and the Second Education Councils and the Third and Fourth National Education Councils were categorized under seven categories: “Individual”, “Social Life”, “Patriotism”, “History and Culture”, “Economy and Development”, “Citizenship” and “Natural and Physical Environment”. The statements related to these seven categories are mostly found respectively in the Fourth National Education Council (62), the Second Education Council (25), the First Education Council (12), the fourth Education Congress (4) and finally the Third National Education Council (3).

Anahtar Kelimeler

education, primary school curriculum, national education council

Kaynakça

• Akyüz, Y. (2011). Osmanlı Döneminden Cumhuriyete Geçilirken Eğitim Öğretim Alanında Yaşanan Dönüşümler. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(2), 9-22.
• Demir, F. (2018). Türkiye’de Cumhuriyet döneminde ilkokul programları kapsamında yetiştirilmek istenen insan modeli (Doktora Tezi).
• Demir, F., & Duman, T. (2018). Türkiye’de Cumhuriyet’in İlanıyla Birlikte Yetiştirilecek Bireylere Kazandırılması Düşünülen Temel Nitelikler. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 41- 56.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Keskin, İ., & Yazar, T. (2018). Milli Eğitim Şûralarında Değer, Ahlak ve Karakter Eğitimi ile İlgili Alınan Kararların Değerlendirilmesi. Recep Tayyip Erdoğan Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8), 386-405.
• Kılavuz, N., & Tanık, İ. H. (2011). Milli Mücadele Döneminde Maarif Kongresi ve I. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Eğitim Öğretim Hakkındaki Görüşleri. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (IV) 2, 353-378.
• Maarif Vekâleti. (1939). Birinci Maarif Şûrası. İstanbul: Maarif Vekâleti.
• Maarif Vekâleti. (1943). İkinci Maarif Şûrası. İstanbul: Maarif Vekâleti.
• MEB. (1946). Milli Eğitimle İlgili Söylev ve Demeçler. Ankara: Milli Eğitim.
• MEB. (1947). Üçüncü Milli Eğitim Şûrası. İstanbul: Milli Eğitim.
• MEB. (1949). Dördüncü Milli Eğitim Şûrası. İstanbul: Milli Eğitim
• Merey, Z., & Kaymakcı, S. (2018). Milli Eğitim Şûralarında Vatandaşlık, Demokrasi ve İnsan Hakları Eğitimine İlişkin Alınan Kararların Değerlendirilmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 819-854.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2016). Nitel Veri Analizi. (S. Akbaba Altun., & A. Ersoy, çev.ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Uzun, Y., & Uslu Üstten, A. (2010). Milli Eğitim Şûraları ve Türkçenin Ana Dil Olarak Öğretimi. Ekev Akademi Dergisi (14)44. 137-144.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.