Ebeveynlerin Ağız-Diş Sağlığındaki Koruyucu Uygulamalar Hakkındaki Bilgilerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 4, 403 - 412, 13.12.2019

Aslan Jahandideh Nuray Tüloğlu

Öz

Amaç: Araştırmamızda, çocuk hastaların ebeveynlerinin ağız-diş
sağlığındaki koruyucu uygulamalar hakkındaki bilgi ve tutumlarının
değerlendirilmesi amaçlandı.

Materyal-Metot: Ağustos-Aralık 2018
tarihleri arasında kliniğimize başvuran çocuk hastaların ebeveynlerine,
ağız-diş sağlığı ve koruyucu uygulamalarla ilgili bilgilerini ve tutumlarını
içeren anket formu uygulandı. Elde edilen verilerin istatistiksel olarak
değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler kullanıldı.

Bulgular: Araştırmaya toplam 1024
ebeveyni katıldı. Araştırmaya katılan ebeveynlerin çoğunluğunun diş hekimi
kontrol sıklığı (%66,4), fırçalamanın diş çürüğünü önlemede etkili olduğu
(%93,6) ve dişlerin günde en az 2 kez fırçalanmasını gerektiği (%58,1) konusunda
bilgi sahibi oldukları gözlendi. Buna karşın diş çürüğü oluşumunu önlemek için
bebeklerin dişleri sürmeden önce de dişetlerinin silinmesi gerektiği (%24,4), şekerli
gıdaları tüketme zamanı (%24,2), ilk diş hekimi ziyareti (%22,9), diş
fırçalamaya başlama yaşı (%16,4) ve ailelerin kaç yaşına kadar çocuklarının diş
fırçalamasına yardımcı olması gerektiği (%20,3) hakkında yeterli bilgiye sahip
olmadıkları tespit edildi. Ayrıca ebeveynlerin %60,3’ünün diş çürüğünü önlemede
florlu diş macunu kullanımının ve %93,9’unun da pit ve fissür örtücü
uygulamasının etkisini bilmediği saptandı. Ebeveynlerin ağız-diş sağlığındaki
koruyucu uygulamalar hakkında yetersiz bilgiye sahip olmalarından dolayı
tutumlarının da doğru yönde olmadığı belirlendi.

Sonuç: Ebeveynlerin ağız-diş sağlığındaki
koruyucu uygulamalar hakkında bilgi ve tutum düzeylerinin arttırılması ve
farkındalığın yaratılması için topluma yönelik eğitim programlarının
düzenlenmesi gerektiği, çocukların iyi bir ağız-diş sağlığına sahip olması ve
çürüksüz bir nesil için Çocuk Diş Hekimleri ve ebeveynlerin iş birliği
içerisinde olması gerektiği kanısındayız.

Anahtar Kelimeler

Ağız-Diş Sağlığı, Çocuk, Ebeveyn

Kaynakça

• Referans1. U.S. Department of Health and Human Services. Oral Health in America: A Report of the Surgeon General. Rockville, MD: U.S. Department of Health and Human Services, National Institute of Dental and Craniofacial Research, National Institutes of Health, 2000.
• Referans 2. Genderson MW, Sischo L, Markowitz K, Fine D, Broder HL. An overview of children's oral health-related quality of life assessment: from scale development to measuring outcomes. Caries Res 2013; 47(Suppl 1): 13-21.
• Referans 3. Kumar P, Kumar P, Dixit A, Gupta V, Singh H, Sargaiyan V. Cross-sectional evaluation of awareness of prevention of dental caries among general pediatricians in ghaziabad district, India. Ann Med Health Sci Res 2014; 4(Suppl 3): 302-6.
• Referans 4. Selwitz RH, Ismail AI, Pitts NB. Dental caries. Lancet 2007; 369(9555): 51-9.
• Referans5. Mattheus D, Shannon M. Oral health outcomes for children in Hawaii: not much to smile about. J Dent Probl Solut 2015; 2(3): 114.
• Referans6. Petersen PE. The World Oral Health Report 2003: continuous improvement of oral health in the 21st century-the approach of the WHO Global Oral Health Programme. Community Dent Oral Epidemiol 2003; 31(Suppl 1): 3-23.
• Referans7. Peretz B, Ram D, Azo E, Efrat Y. Preschool caries as an indicator of future caries: a longitudinal study. Pediatr Dent 2003; 25(2): 114-8.
• Referans8. Ayhan H, Suskan E, Yildirim S. The effect of nursing or rampant caries on height, body weight and head circumference. J Clin Pediatr Dent 1996; 20(3): 209-12.
• Referans9. Li Y, Zhang Y, Yang R, Zhang Q, Zou J, Kang D. Associations of social and behavioural factors with early childhood caries in Xiamen city in China. Int J Paediatr Dent 2011; 21(2): 103-11.
• Referans10. Alshehri A, Nasim VS. Infant oral health care knowledge and awareness among parents in Abha city of Aseer Region, Saudi Arabia. SJDR 2015; 6(2): 98-101.
• Referans11. Ismail AI. Prevention of early childhood caries. Community Dent Oral Epidemiol 1998; 26(1 Suppl): 49-61.
• Referans12. Talekar BS, Rozier RG, Slade GD, Ennett ST. Parental perceptions of their preschool-aged children's oral health. J Am Dent Assoc 2005; 136(3): 364-72.
• Referans13. Akpabio A, Klausner CP, Inglehart MR. Mothers'/guardians' knowledge about promoting children's oral health. J Dent Hyg 2008; 82(1): 12.
• Referans14. Alkhtib A, Morawala A. Knowledge, attitudes, and practices of mothers of preschool children about oral health in Qatar: A cross-sectional survey. Dent J (Basel) 2018; 6(4): E51.
• Referans15. Chhabra N, Chhabra A. Parental knowledge, attitudes and cultural beliefs regarding oral health and dental care of preschool children in an Indian population: a quantitative study. Eur Arch Paediatr Dent 2012; 13(2): 76-82.
• Referans16. Folayan MO, Kolawole KA, Oyedele T, Chukwumah NM, Onyejaka N, Agbaje H, Oziegbe EO, Oshomoji OV. Association between knowledge of caries preventive practices, preventive oral health habits of parents and children and caries experience in children resident in sub-urban Nigeria. BMC Oral Health 2014; 14: 156.
• Referans17. Jain R, Oswal KC, Chitguppi R. Knowledge, attitude and practices of mothers toward their children’s oral health: A questionnaire survey among subpopulation in Mumbai (India). J Dent Res Sci Develop 2014; 1(2): 40-5.
• Referans18. Prabhu A, Rao AP, Reddy V, Ahamed SS, Muhammad S, Thayumanavan S. Parental knowledge of pre-school child oral health. J Community Health 2013; 38(5): 880-4.
• Referans19. Sehrawat P, Shivlingesh KK, Gupta B, Anand R, Sharma A, Chaudhry M. Oral health knowledge, awareness and associated practices of pre-school children's mothers in Greater Noida, India. Niger Postgrad Med J 2016; 23(3): 152-7.
• Referans20. Suma Sogi HP, Hugar SM, Nalawade TM, Sinha A, Hugar S, Mallikarjuna RM. Knowledge, attitude, and practices of oral health care in prevention of early childhood caries among parents of children in Belagavi city: A questionnaire study. J Family Med Prim Care 2016; 5(2): 286-90.
• Referans21. Suresh BS, Ravishankar TL, Chaitra TR, Mohapatra AK, Gupta V. Mother's knowledge about pre-school child's oral health. J Indian Soc Pedod Prev Dent 2010; 28(4): 282-7.
• Referans22. Aktören O, Seymen F, Akıncı T. Toplumun çürük profilaksisi konusundaki bilgi düzeyleri ve yaklaşımları. J Istanb Univ Fac Dent 1990; 24(2): 106-11.
• Referans23. Alaçam A, Tulunoğlu Ö, Bodur H, Çınar Ç, Tüzüner E, Cula S. Ebeveynlere yönelik ağız diş sağlığı eğitim programlarının kısa ve uzun dönem etkileri. Gazi Üniv Diş Hek Fak Derg 2012; 29(3): 139-46.
• Referans24. Özyürek A, Cinar M, Yavuz NF, Bektaş M, Çetin A. İlkokul öğrencileri ve annelerinin ağız ve diş sağlığı konusundaki bilgi ve uygulamaları arasındaki ilişkinin incelenmesi. SUEFD 2015; 30: 34-48.
• Referans25. Liu M, Zhu L, Zhang B, Petersen PE. Changing use and knowledge of fluoride toothpaste by schoolchildren, parents and schoolteachers in Beijing, China. Int Dent J 2007; 57(3): 187-94.
• Referans26. Begzati A, Bytyci A, Meqa K, Latifi-Xhemajli B, Berisha M. Mothers' behaviours and knowledge related to caries experience of their children. Oral Health Prev Dent 2014; 12(2): 133-40.
• Referans27. Herndon JB, Tomar SL, Lossius MN, Catalanotto FA. Preventive oral health care in early childhood: knowledge, confidence, and practices of pediatricians and family physicians in Florida. J Pediatr 2010; 157(6): 1018-24.
• Referans28. Jensen O, Gabre P, Sköld UM, Birkhed D. Is the use of fluoride toothpaste optimal? Knowledge, attitudes and behaviour concerning fluoride toothpaste and toothbrushing in different age groups in Sweden. Community Dent Oral Epidemiol 2012; 40(2): 175-84.
• Referans29. Nuca C, Amariei C, Badea V, Jipa I. Relationships between Constanta (Romania) 12-year-old children’s oral health status and their parents’ socioeconomic status, oral health knowledge and attitudes. OHDMBSC 2009; 8(4): 44-52.
• Referans30. Ota J, Yamamoto T, Ando Y, Aida J, Hirata Y, Arai S. Dental health behavior of parents of children using non-fluoride toothpaste: a cross-sectional study. BMC Oral Health 2013; 13: 74.
• Referans31. Schroth RJ, Brothwell DJ, Moffatt ME. Caregiver knowledge and attitudes of preschool oral health and early childhood caries (ECC). Int J Circumpolar Health 2007; 66(2): 153-67.
• Referans32. Tahani B, Yadegarfar G, Ahmadi A. Knowledge, attitude, and practice of parents of 7-12-year-old children regarding fissure sealant therapy and professional fluoride therapy. J Educ Health Promot 2017; 6: 106.
• Referans33. Akıncı T, Aktören O, Sepet E, Oray H, Sağlam E, Burmabıyıkoğlu S, Metin A, Kumbasar E, Bakırgil J, Bilgin B, Selvi S, Yılmaz S. İstanbul Büyükçekmece ilçesi ilkokul çocuklarında diş çürüğü sıklığı. İÜ Diş Hek Fak Derg 1998; 32(1): 16-21.
• Referans34. Gökalp S, Güçiz Doğan B, Tekçiçek M, Berberoğlu A, Ünlüer Ş. Beş, on iki ve on beş yaş çocukların ağız diş sağlığı profili, Türkiye-2004. Hacettepe Diş Hek Fak Derg 2007; 31(4): 3-10.
• Referans35. Kırzıoğlu Z, Gürbüz T, Şimşek S, Yağdıran A, Karatoprak O. Erzurum, Bursa ve Isparta illerinde, 2-5 yaş grubu çocuklarda çürük sıklığı ve bazı risk faktörlerinin değerlendirilmesi. Atatürk Üniv Diş Hek Fak Derg 2002; 12(2): 6-13.
• Referans36. Köksal E, Tekçiçek M, Yalçın SS, Tuğrul B, Yalçın S, Pekcan G. Association between anthropometric measurements and dental caries in Turkish School Children. Cent Eur J Public Health 2011; 19(3): 147-51.
• Referans37. Kuvvetli SS, Sandalli N, Çalışkan S. Beş yaşındaki bir grup Türk çocuğunda süt dişlenmesinde kavitesiz ve kaviteli diş çürüklerinin yaygınlığının değerlendirilmesi. Gazi Üniv Diş Hek Fak Derg 2011; 28(3): 143-50.
• Referans38. Öztunç H, Haytaç MC, Özmeriç N, Uzel İ. Adana ilinde 6-11 yaş grubu çocukların ağız-diş sağlığı durumlarının değerlendirilmesi (Adana DSİ İlköğretim Okulu, 1999). Gazi Üniv Diş Hek Fak Derg 2000; 17(2): 1-6.
• Referans39. Taşveren SK, Yalçın Yeler D, Sözen A, Taşveren S. 12 yaş grubu çocukların diş fırçalama sıklığı-dmf-t ilişkisi. Atatürk Üniv Diş Hek Fak Derg 2005; 15(3): 11-4.
• Referans40. Tezel Sahin F, Özbey S. Aile eğitim programlarına niçin gereksinim duyulmuştur? Aile eğitim programları neden önemlidir?. Aile ve Toplum 2007; 3(12): 7-12.
• Referans41. Caufield PW, Cutter GR, Dasanayake AP. Initial acquisition of mutans streptococci by infants: evidence for a discrete window of infectivity. J Dent Res 1993;72(1): 37-45.
• Referans42. Berkowitz RJ. Acquisition and transmission of mutans streptococci. J Calif Dent Assoc 2003; 31: 135-8.
• Referans43. Zafar S, Harnekar SY, Siddiqi A. Early childhood caries: etiology, clinical considerations, consequences and management. Int Dent SA 2009;11(4):24-36.
• Referans44. Türk Pedodonti Derneği Ankara Şubesi. [Internet]. [2019.05.09]. http://www.tpdan.org/?sayfa/index/15.
• Referans45. Gupta P, Gupta N, Pawar AP, Birajdar SS, Natt AS, Singh HP. Role of sugar and sugar substitutes in dental caries: a review. ISRN Dent 2013; 2013: 519421.
• Referans46. Guideline on caries-risk assessment and management for infants, children, and adolescents. Pediatr Dent 2016; 38(6): 142-9.
• Referans47. Blinkhorn AS, Wainwright-Stringer YM, Holloway PJ. Dental health knowledge and attitudes of regularly attending mothers of high-risk, pre-school children. Int Dent J 2001; 51(6): 435-8.
• Referans48. Hale KJ. American Academy of Pediatrics Section on Pediatric Dentistry. Oral health risk assessment timing and establishment of the dental home. Pediatrics 2003; 111(5 Pt 1): 1113-6.
• Referans49. Guideline on perinatal and infant oral health care. Pediatr Dent 2016; 38(6): 150-4.
• Referans50. Heaton B, Crawford A, Garcia RI, Henshaw M, Riedy CA, Barker JC, Wimsatt MA; Native Oral Health Project. Oral health beliefs, knowledge, and behaviors in Northern California American Indian and Alaska Native mothers regarding early childhood caries. J Public Health Dent 2017; 77(4): 350-9.
• Referans51. Miller E, Lee JY, DeWalt DA, Vann WF Jr. Impact of caregiver literacy on children's oral health outcomes. Pediatrics 2010; 126(1): 107-14.
• Referans52. Wapniarska K, Buła K, Hilt A. Parent's pro-health awareness concerning oral health of their children in the light of survey research. Przegl Epidemiol 2016; 70(1): 59-63.
• Referans53. Ashkanani F, Al-Sane M. Knowledge, attitudes and practices of caregivers in relation to oral health of preschool children. Med Princ Pract 2013; 22(2): 167-72.
• Referans54. Wyne AH. Oral health knowledge in parents of Saudi cerebral palsy children. Neurosciences (Riyadh) 2007; 12(4): 306-11.
• Referans55. Ximénez-Fyvie LA, Haffajee AD, Som S, Thompson M, Torresyap G, Socransky SS. The effect of repeated professional supragingival plaque removal on the composition of the supra- and subgingival microbiota. J Clin Periodontol 2000; 27(9): 637-47.
• Referans56. van der Weijden F, Slot DE. Oral hygiene in the prevention of periodontal diseases: the evidence. Periodontol 2000 2011; 55(1): 104-23.
• Referans57. Kılıçkaya MM. Halitozisin güncel tanı ve tedavisi. Düzce Tıp Fakültesi Dergisi 2015; 17(2): 85-8.
• Referans58. Clinical Affairs Committee-Behavior Management Subcommittee, American Academy of Pediatric Dentistry. Guideline on behavior guidance for the pediatric dental patient. Pediatr Dent 2015; 37(5): 57-70.
• Referans59. Policy on Early Childhood Caries (ECC): classifications, consequences, and preventive strategies. Pediatr Dent 2016; 38(6): 52-4.
• Referans60. Das UM, Singhal P. Tooth brushing skills for the children aged 3-11 years. J Indian Soc Pedod Prev Dent 2009; 27(2): 104-7.
• Referans61. Türk Pedodonti Derneği Ankara Şubesi. [Internet]. [2019.05.09]. http://www.tpdan.org/?sayfa/index/12.
• Referans62. Petersen PE, Danila I, Samoila A. Oral health behavior, knowledge, and attitudes of children, mothers, and schoolteachers in Romania in 1993. Acta Odontol Scand 1995; 53(6): 363-8.
• Referans63. Saunders CP, Roberts GJ. Dental attitudes, knowledge, and health practices of parents of children with congenital heart disease. Arch Dis Child 1997; 76(6): 539-40.
• Referans64. Poutanen R, Lahti S, Tolvanen M, Hausen H. Parental influence on children's oral health-related behavior. Acta Odontol Scand 2006; 64(5): 286-92.
• Referans65. Mani SA, John J, Ping WY, Ismail NM. Early childhood caries: parent’s knowledge, attitude and practice towards ıts prevention in malaysia. Oral Health Care-Pediatric, Research, Epidemiology and Clinical Practices, Virdi M (Ed.), ISBN: 978-953-51-0133-8, InTech, Available from: http://www.intechopen.com/books/oral-health-care-pediatric-research-epidemiology-and-clinical-practices/early-childhood-caries-parent-s-knowledge-attitude-and-practice-towards-its-prevention-in- malaysia. 2012.
• Referans66. Guideline on infant oral health care. Pediatr Dent 2006; 28(7): 73-6.
• Referans67. Adair SM. Evidence-based use of fluoride in contemporary pediatric dental practice. Pediatr Dent 2006; 28(2): 133-42; discussion 92-8.
• Referans68. Blumer S, Ratson T, Peretz B, Dagon N. Parents' attitude towards the use of fluorides and fissure sealants and its effect on their children's oral health. J Clin Pediatr Dent 2018; 42(1): 6-10.
• Referans69. Gussy MG, Waters EB, Riggs EM, Lo SK, Kilpatrick NM. Parental knowledge, beliefs and behaviours for oral health of toddlers residing in rural Victoria. Aust Dent J 2008; 53(1): 52-60.
• Referans70. Ulu O, Dörter C. Fissür örtücüler ve kullanım alanları. İÜ Diş Hek Fak Derg 2008; 42(3-4): 25-30.